Artykuły

Naprawdę trudno o lepszą rekomendację: na podstawie tej sztuki Roman Polański nakręcił swój najnowszy film "Rzeź". Zanim jednak dzieło filmowe pokaże się w polskich kinach, sceniczną premierę komediodramatu Yasminy Rezy "Bóg mordu" w reżyserii Tomasza Mana przygotował Teatr Miejski im. Gombrowicza w Gdyni.

Cała historia zaczyna się niewinnie - od bójki pomiędzy dwoma chłopcami w szkole. Aby wyjaśnić całą, raczej kłopotliwą niż dramatyczną i poważną sytuację, spotykają się ze sobą rodzice obydwu uczniów. Po wstępnej wymianie uprzejmości dorośli szybko dochodzą do porozumienia. I gdy zaczynają się wręcz zaprzyjaźniać, jedno pochopnie rzucone słowo gwałtownie zmienia relację między nimi... "Bóg mordu" to błyskotliwie napisana, chwilami śmieszna, chwilami wręcz porażająca opowieść o tym, jak bardzo mocno wszyscy jesteśmy jeszcze barbarzyńcami. A usankcjonowane zachowania społeczne i kultura, pozwalające ludziom żyć w grupie bez konfliktów i agresji, mogą zniknąć w ciągu sekundy.

Yasmina Reza (rocznik 1959), autorka "Boga mordu" to współczesna francuska dramatopisarka, prozaiczka i scenarzystka, Z wykształcenia jest socjologiem, ale jeszcze w czasie studiów rozpoczęła karierę teatralną jako aktorka. Pierwsza napisana przez nią sztuka teatralna "Conversations apres un enterrement" ("Rozmowy po pogrzebie") pojawiła się na scenie w 1987 roku i od razu odniosła sukces. Jeden z jej najgłośniejszych dramatów to "Sztuka" z 1994 roku. Został on przetłumaczony na ponad 30 języków, przyniósł jej już światową sławę i liczne nagrody. Prócz pisania kolejnych tekstów dramatycznych, Reza była także autorką adaptacji scenicznych (jej adaptację "Przemiany" Franza Kafki w Théâtre du Gymnase wyreżyserował Roman Polański). Autorka ma na swoim koncie zbiór opowiadań "Hammerklavier", dwie powieści: "Désolation" (1999) i "Adam Haberberg" (2003), a także scenariusza filmu "Le pique-nique de Lulu Kreutz" (reż. Didier Martiny). W 2007 roku opublikowała wydaną też w Polsce książkę "Świt, wieczór lub noc", poświęconą Nicolasowi Sarkozy'emu i jego kampanii prezydenckiej.

Jednak za najważniejsze dzieło Rezy uznawany jest właśnie "Bóg mordu", który zdobył dziesiątki nagród teatralnych, m. in. prestiżową Tony Award. Tekst do dziś wystawiano na scenie kilkadziesiąt razy, m.in. w Berliner Ensemble, na West Endzie i na Broadwayu. W Polsce "Boga mordu" w swoim repertuarze ma już siedem teatrów (m. in. warszawski Teatr Ateneum, Teatr Powszechny w Łodzi czy Teatr im. Słowackiego w Krakowie. Sztukę można było także usłyszeć już w Trójmieście: w czerwcu ubiegłego roku "Boga mordu" w ramach prezentacji sopockiego Teatru przy stole przeczytali aktorzy Wybrzeża.

W tej oszałamiającej popularności nie ma nic dziwnego - "Bóg mordu" to inteligentna, przewrotna i perfekcyjna dramaturgicznie historia, rozpisana zaledwie na cztery postacie, dające ogromne możliwości aktorom. Sztuka stanowi też podstawę najnowszego filmu Romana Polańskiego - nagrodzonego już na festiwalu w Wenecji - "Rzeź" z Jodie Foster, Kate Winslet, Johnem C. Reilly i Christopherem Waltzem. Nieprzypadkowo sztuka Rezy trafia na scenę Teatru Miejskiego zaledwie sześć dni przed polską kinową premierą obrazu Polańskiego.

Sztukę w Gdyni przygotowuje dramatopisarz i reżyser Tomasz Man. Twórca ten regularnie współpracuje z Teatrem Miejskim im. Gombrowicza, w którym wyreżyserował "Związek otwarty" Dario Fo, "Dzień świra" Marka Koterskiego, "Plotkę" i "Kolację dla głupca" Francisa Vebera oraz "Miasto utrapienia" Jerzego Pilcha.