Antyk bez koturnów
"Antygona" w reż. Leszka Mądzika w Teatrze Miejskim w Gdyni. Pisze Jan Bończa-Szabłowski w Rzeczpospolitej.
"Antygona" Leszka Mądzika fascynuje przesłaniem humanistycznym i plastyką.
Łatwo byłoby dziś opowiedzieć "Antygonę", sytuując ją np. w kontekście katastrofy smoleńskiej. Puszczać oko do widzów, ukazując Kreona jako bezwzględnego władcę, który stracił kontakt ze społeczeństwem. Na szczęście tego typu doraźność okazała się obca realizacji Leszka Mądzika w gdyńskim Teatrze Miejskim.
Twórcy słynnej Sceny Plastycznej KUL udało się stworzyć uniwersalną opowieść o konflikcie między polityką a moralnością, ale też między rozumem a racjami serca. Historia opowiedziana jest bez cienia patosu. Rezygnacja z niektórych partii chóru nadała jej większą dynamikę. Tłumaczenie Stanisława Hebanowskiego sprawia, że dialogi brzmią naturalnie i współcześnie.
Ujmująca jest - jak zawsze u Mądzika - warstwa plastyczna. O tym, że w tej inscenizacji widać wyraźnie odniesienia do malarstwa Caravaggia, świadczy już pierwsza scena. Cała sala spowita jest w mroku, reflektor wyłania dwa niemal nagie ciała braci Antygony szarpiące się w szklanych trumnach. Obaj zabiegają o prawo do pochówku. Z woli Kreona tylko jeden tego doświadczy.
Ruchoma kurtyna przypomina zwodzony most. Na obu jego częściach ustawione są drewniane antyczne kolumny. W kulminacyjnym momencie, gdy nieprzejednany Kreon nie wycofuje się ze swoich decyzji i traci najbliższych, wszystkie kolumny runą z hukiem. Wysmakowana plastycznie jest też scena burzy piaskowej, jaka rozpętała się po śmierci bohaterki.
Dopełnieniem warstwy plastycznej są kostiumy Zofii de Ines, a nastrój znakomicie buduje muzyka Marka Kuczyńskiego.
Spektakl gdyński cechuje wyrównany poziom aktorski. Kluczowe znaczenie ma rozmowa Kreona (interesujący Dariusz Szymaniak) z synem Hajmonem (Maciej Wizner). To właśnie wtedy najbardziej dobitnie uwidacznia się problem władzy i sposób jej sprawowania. Kreon najwyraźniej zdaje sobie sprawę, że swym uporem brnie w ślepą uliczkę. Jest człowiekiem targanym wątpliwościami. Uważa jednak, że przyznanie się do błędu to przejaw słabości, na którą żaden władca nie powinien sobie pozwolić. Antygona Agaty Moszumańskiej nie ma nic z heroicznej bohaterki, jest delikatną młodą dziewczyną, próbującą kierować się w swych działaniach zdrowym rozsądkiem, a przede wszystkim - ludzką przyzwoitością.
