Artykuły

Obecny sezon teatralny charakteryzuje duża liczba sztuk z polskiego repertuaru, odkrycia utworów nie znanych, przypomnienia dawno nie granych i nowe inscenizacje, nowe opracowania. Najdawniej w przeszłość sięgnął teatr w Gdańsku, gdzie Tadeusz Minc przygotowuje przedstawienie sztuki gdańskiego anonima, autora z XVII wieku pt. "Tragedia o Łazarzu i bogaczu" z kaszubskimi intermediami.

Szczególnym zainteresowaniem darzą teatry w nowym sezonie dramaturgię Słowackiego. Adam Hanuszkiewicz wystawił w Teatrze Powszechnym w Warszawie "Fantazego", zaś Konrad Swinarski opracował tę skomplikowaną romantyczną tragikomedię w Starym Teatrze w Krakowie (oba przedstawienia wielce interesujące!). Teatr Zagłębia w Sosnowcu zapowiada bardzo rzadko grywaną "Złotą czaszkę". Teatr w Kaliszu wystawi "Kordiana", zaś Teatr Lubuski w Zielonej Górze zaprezentował już swym widzom młodzieńczy dramat Słowackiego "Mindowe". Kilka teatrów ma w swoim repertuarze "Mazepę", a teatr im. Słowackiego w Krakowie zamierza wystawić "Księdza Marka". Warto tu raz jeszcze przypomnieć, że w repertuarze Teatru Polskiego we Wrocławiu jest bardzo piękne przedstawienie "Snu srebrnego Salomei" w inscenizacji Krystyny Skuszanki.

Niezmiennym powodzeniem cieszą się utwory Bogusławskiego i Fredry. Teatr w Zabrzu wystawił "Krakowiaków i górali", tę samą śpiewogrę zapowiada Teatr Dolnośląski w Jeleniej Górze. Teatr w Kielcach wystawi "Królewskie łowy", Teatr Ludowy w Warszawie zaprezentował prawie nie znaną a pełną wdzięku "Fanszetkę z szałamaji". Pojawi się też zapewne kilka innych pozycji z dorobku Bogusławskiego. Co się tyczy Fredry, to dużym wydarzeniem stało się przedstawienie "Pana Jowialskiego" w Teatrze Polskim w Warszawie z Ireną Eichlerówną i Czesławem Wołłejką, oraz Marianem Wyrzykowskim w rolach głównych, w reżyserii dyrektora Teatru Polskiego, Jerzego Kreczmara. Kilka jeszcze teatrów zapowiada premiery tej znakomitej komedii. Jerzy Krasowski przygotowuje we Wrocławiu nową inscenizację "Zemsty", zaś teatr im. Słowackiego w Krakowie pracuje nad przedstawieniem rzadko granego "Dyliżansu". W Koszalinie zobaczą widzowie "Śluby panieńskie".

Nadal trwają prace nad dramaturgią Cypriana Kamila Norwida. Teatr im. Osterwy w Lublinie wystawi jego "Kleopatrę" (graną także w Teatrze Narodowym w Warszawie), zaś Teatr Nowy w Łodzi pokaże na swej małej scenie "Pierścień wielkiej damy".

Dużym wydarzeniem stała się premiera "Róży" Żeromskiego w Teatrze Współczesnym im. Edmunda Wiercińskiego we Wrocławiu. Wystawił ją tam Andrzej Witkowski i dowiódł, że wbrew dość powszechnie panującemu mniemaniu, można na podstawie "Róży" stworzyć pasjonujące widowisko teatralne. Premierę "Róży" zapowiada także Irena Babel w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie. "Przepióreczkę" zagra teatr "Rozmaitości" w Krakowie.

Powracają wciąż do dramaturgii Stanisława Ignacego Witkiewicza liczne sceny polskie, szukając w niej inspiracji dla bardzo twórczych i odkrywczych przedstawień. Teatr im. Słowackiego w Krakowie gra "Bezimienne dzieło", które ma także w swoich planach teatr "Wybrzeża" w Gdańsku. Teatr im. Jaracza w Olsztynie zapowiada "W małym dworku" i "Pragmatystów", zaś we Wrocławiu jest w przygotowaniu "Sonata Belzebuba".

Spośród rzadko grywanych sztuk polskich początku XX wieku wymienić wypada "W sieci" Jana Augusta Kisielewskiego, sztukę wystawioną przez teatr w Poznaniu i "Erosa i Psyche" Jerzego Żuławskiego, utwór który wystawi teatr w Opolu. Teatr Lubuski w Zielonej Górze przypomniał z powodzeniem, napisany niedługo przed wojną i grany w roku 1938 antyfaszystowski dramat Marii Jasnorzewskiej-Pawlikowskiej "Baba-dziwo". Zapowiada tę sztukę także teatr im. Słowackiego w Krakowie i kilka innych scen.

Jak zawsze cieszy się wielkim powodzeniem dramaturgia Zapolskiej, a szczególnie "Moralność pand Dulskiej", żelazna pozycja naszego repertuaru.

Chudo przedstawia się w planach nowego sezonu polski repertuar współczesny. Tu najczęściej spotykaną pozycją jest nowa sztuka Janusza Krasińskiego "Wkrótce nadejdą bracia", której prapremiera odbyła się w styczniu na scenie teatru "Ateneum" w Warszawie. Gra ją teatr w Bydgoszczy i kilka innych scen. Kilka teatrów gra lub zapowiada "Kosmogonię" Iwaszkiewicza. Do twórczości Jerzego Broszkiewicza powraca teatr im. Węgierki w Białymstoku, zapowiadając jego "Skandal w Hellbergu". Kilka teatrów gra dowcipną komedię Zdzisława Skowrońskiego "W czepku urodzona" i zapowiada premiery "Rzeźni" Sterna i "Sławy" Jana Pawła Gawlika.

Wśród klasyki obcej najczęściej sięgają nasze teatry, jak zawsze, po Szekspira. Teatr "Rozmaitości" w Krakowie wystawił "Hamleta", zapowiada go również teatr w Olsztynie i w Lublinie. W Toruniu Marek Okopiński wyreżyserował "Jak wam się podoba", Teatr Ludowy w Nowej Hucie zapowiada "Otella", teatr w Białymstoku "Romea i Julię", teatr w Rzeszowie "Wesołe kumoszki z Windsoru". Kilka teatrów gra Moliera (m. in. Teatr Nowy w Poznaniu - "Świętoszka"). "Zycie snem" Calderona wystawiła we Wrocławiu Krystyna Skuszanka. Nowością są dwie wybitne pozycje klasyki czeskiej: "Górnicy z Kutnej Hory" J. K. Tyla, których zagra teatr im. Wyspiańskiego w Katowicach i "Latarnia" Jiraska w Poznaniu. "Tkaczy" Huptmanna wystawia Teatr Nowy w Łodzi.

Na uwagę zasługuje też kilka pozycji współczesnego repertuaru, tłumaczonych z języków obcych. Należą do nich "Anabaptyści" Durrenmatta {których prapremiera polska odbyła się na scenie Teatru Dramatycznego m. st. Warszawy), "Biografia" Frischa, którą zapowiada Stary Teatr w Krakowie, "Lato" francuskiego pisarza Weingartena, które zagrać zamierza kilka teatrów, "Purpurowy pył" Seana O'Casey w Teatrze Nowym w Łodzi i "Powrót do domu" Pintera w teatrze im. Słowackiego w Krakowie. Współczesną dramaturgię czeską reprezentują "Klucze" Milana Kundery w Toruniu i "Piknik" Smoczka w Kaliszu. Kilka teatrów wraca też do dramaturgii Bertolta Brechta. M. in. teatry w Lublinie i Łodzi zagrają "Matkę Courage", zaś teatry w Poznaniu i Katowicach - "Karierę Artura Ui". Teatr Współczesny w Warszawie wystawia sztukę współczesnego pisarza bułgarskiego Radiczkowa pt. "Chryja". Pojawią się też na scenach polskich sztuki pisarzy węgierskich i rumuńskich.