Artykuły

To było wydarzenie, a zarazem naj­lepsze uczczenie Święta Zmarłych: naj­większy dramat romantyczny, mickie­wiczowskie "DZIADY" w reżyserii Ja­na Englerta. Powiem od razu: telewizja wydaje mi się medium, mogącym w sposób najbardziej adekwatny do cza­sów i naszej dzisiejszej percepcji, wła­ściwym dla przedstawienia go widow­ni. Mówię to, choć były przecież pa­miętne inscenizacje teatralne - legen­darna już inscenizacja Leona Schillera, historyczna Kazimierza Dejmka z roku 1968 (miałem szczęście ją oglądać) czy Konrada Swinarskiego.

Dopiero jednak to, co oglądaliśmy, za­fascynowało i podbiło bez reszty. Naj­pierw swą koncepcją - snu Konrada-zesłańca w opustoszałym kościele, będą­cym jednym z "etapów" w drodze na Sy­bir. Jan Englert, który przez dwa lata rzecz całą porządkował oraz interpreto­wał, zaproponował odczytanie tego arcydramatu kontrowersyjnie, nasycając współczesnymi środkami artystycznego wyrazu, ba - nawet jaskrawymi ana­chronizmami (scena z Guślarzem), ale przecież romantycy również nie liczyli się z kanonami, za co ich odsądzał Ka­jetan Koźmian. Więc w czym rzecz?

Prawda, romantyczne uniesienia Gu­stawa brzmieć mogą dla dzisiejszego odbiorcy, zwłaszcza rówieśnika bohate­ra, niewspółmiernie "nadpatetycznie" i bardzo już anachronicznie. Ale wnet zrekompensowało mu je romantyczne, a przecież nie przestarzałe, zmaganie się z Bogiem o rząd dusz.

Wszystkie te aspekty znalazły wy­smakowaną oprawę plastyczną sceno­graficzną i operatorską; aby oddać za­sługi autorom, trzeba by przepisać ca­ły afisz. A przecież spektakl był koncer­tem aktorskim, z rewelacyjnym, bardzo młodym Michałem Zebrowskim na cze­le. Dodajmy do tego: Senatora Zbignie­wa Zapasiewicza, Księdza Piotra Jana Frycza, Guślarza Krzysztofa Majchrza­ka, Diabła Mariusza Benoit, i dziesiąt­ki innych. Sfotografował ich Witold Adamek, a przejmującą muzykę skom­ponował Jerzy Satanowski.