Artykuły

Ludzie teatru z całego kraju tworzą Radę Fundacji na Rzecz Budowy Nowego Teatru Kielce, który mieścić się będzie w dawnej synagodze. W poniedziałek rada zainaugurowała działalność.

Jak poinformował na konferencji prasowej kierujący radą aktor i reżyser Grzegorz Artman, w radzie znaleźli się m.in. dyrektor artystyczny Teatru Dramatycznego w Wałbrzychu Sebastian Majewski, dramatopisarki: Małgorzata Sikorska-Miszczuk i Iga Gańczarczyk, reżyser Wojciech Klemm oraz dyrektor artystycznych festiwalu Demoludy w Olsztynie Marcin Zawada. Do pracy nad kształtem artystycznym Nowego Teatru Kielce zaproszeni zostali też m.in. dramaturg Paweł Demirski i pisarka Sylwia Chutnik oraz zastępca dyrektora Teatru Polskiego w Bydgoszczy Paweł Sztarbowski.

- Pojawiły się osoby z różnych części kraju, z różnymi doświadczeniami teatralnymi. Będziemy inspirować, podpowiadać, zastanawiać się, jak można powołać dzisiaj nową placówkę teatralną, nadać jej jakość, może odbiegającą od tego, co dzisiaj mamy w instytucjonalnych teatrach - oznajmił Majewski.

Według Artmana przymiotnik "nowy" w nazwie teatru wskazywać ma nie tylko na nową instytucję, ale także na nowy sposób uprawiania, postrzegania czy mówienia o teatrze. Zadaniem rady jest nie tylko myślenie o działalności merytorycznej teatru, ale także o stronie organizacyjnej i finansowej.

Fundacja musi także zająć się stanem budynku, który niszczeje od czasu, gdy rok temu wyprowadziły się z niego Archiwum Państwowe. Projektem przebudowy budynku i aranżacji przestrzeni wokół niego miał się zająć światowej sławy szwajcarski architekt Peter Zumthor, ale w związku z przeciągającymi się procedurami dotyczącymi własności dawnej synagogi miasto przerwało współpracę.

Do tworzenia koncepcji teatru zaproszono architektów Martę Rowińską i Lecha Rowińskiego z warszawskiej pracowni BETON. Są oni m.in. autorami projektu niewielkiego kościoła we wsi Tarnów nad Wisłą. - Rozpoznajemy teren, a rozmowa z ludźmi teatru jest dla nas bardzo ważna, to właściwie od nich wyjdzie konkretna chmura myśli, którą my przekujemy na formę. Dla nas ważne jest na razie zrozumienie, czym jest ten budynek, jak ma funkcjonować i jakie jest jego miejsce w mieście i miejsce wobec mieszkańców, bo w tym momencie wydaje się odwrócony od nich plecami. Nad tym będziemy pracować, ale nasze interwencje będą eksperymentalno-tymczasowe, bo jednak mistrzem, który tutaj swoją aurę roztacza jest Peter Zumthor, który być może jeszcze wróci do tego projektu - powiedział Lech Rowiński. Artman dodał, że szansa na powrót do współpracy z Zumthorem wynosi jeden procent, ale "należy mieć nadzieję".

Podkreślił, że nie rozwiązane są kwestie własności, co tym bardziej determinuje działania, gdyż "wrogiem budynku jest czas i pustka". Gmina Wyznaniowa Żydowska w Katowicach od 12 lat stara się o zwrot budynku dawnej synagogi w Kielcach. Władze miasta uważają, że roszczenia są bezzasadne. Komisja Regulacyjna do Spraw Gmin Wyznaniowych Żydowskich nie rozstrzygnęła sporu o własność synagogi i 29 lutego zakończyła postępowanie w tej sprawie. Gmina żydowska zapowiedziała wówczas starania o zwrot nieruchomości w sądzie. Ma na to jeszcze czas do końca sierpnia.

W czerwcu 2011 r. prezydent Kielc Wojciech Lubawski spotkał się z przewodniczącym gminy żydowskiej Włodzimierzem Kacem - strony próbowały zawrzeć ugodę. Do ugody nie doszło, ale zawarto porozumienie, co do formy ewentualnego zwrotu nieruchomości. Gmina wówczas zadeklarowała, że nie będzie domagała się zwrotu nieruchomości w naturze - jeżeli komisja orzeknie na korzyść Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach, to w grę wchodzić będzie inna nieruchomość lub odszkodowanie.

Wzniesioną w stylu mauretańsko-neoromańskim synagogę w Kielcach ufundował Mojżesz Pfeifer. Zaczęto ją budować w 1902 r. według projektu architekta miejskiego Stanisława Szpakowskiego. W wyniku powojennej odbudowy w stylu socrealistycznym straciła pierwotną formę architektoniczną.