Artykuły

27 października w komunie//warszawa kolejny remix. Tym razem tancerz i choreograf Mikołaj Mikołajczyk powraca do twórczości swego mistrza - Henryka Tomaszewskiego, twórcy Wrocławskiego Teatru Pantomimy.

Remix Tomaszewski w zamierzeniach ma być formą podążenia za Mistrzem, jest chęcią zmierzenia się z legendą polskiego teatru, z historią nowatorskiego spojrzenia na ruch w przestrzeni scenicznej. Tomaszewskiemu przyszło tworzyć w warunkach całkowitego odcięcia od światowego nurtu nowoczesnego teatru, ale mimo to stworzył nowy (i pozbawiony porównań z kimkolwiek i czymkolwiek) język tańca. Piszę "tańca", gdyż chcę się odwołać do Jego poszukiwań nie teatralnych, a czysto ruchowych.

Na początku swojej poszukiwawczej drogi Tomaszewski stworzył spektakl "Ziarno i skorupa", który (zachowany w strzępkach archiwalnych materiałów z Kroniki Filmowej) do dzisiaj robi wrażenie nowoczesnego myślenia o tańcu. Mimo upływu kilkudziesięciu lat, ta myśl poszukiwań języka abstrakcyjnej wypowiedzi scenicznej, zwanej tańcem nowoczesnym, dominuje na większości scen światowego tańca i choreografii. Sam jako artysta awangardowy często uciekam do poszukiwań w coraz to i rusz nowe dla mnie dziedziny i języki komunikatu artystycznego. To, co wczoraj wydawało mi się barwne i pełne myślowo w sensie wypowiedzi ruchowej, dzisiaj jest mi całkowicie obce i niesmaczne jako potrawa duchowa. Podążając po nieznanych mi rewirach, zaspokajam swój wiecznie wzmagający się głód zaspokojenia.

Ten głód zetknął się teraz z tymi archiwalnymi nagraniami i moim odbiorem dzisiaj tych, wydawać się mogło, retro nagrań. Odwołuję się bezpośrednio do tych filmów, a także do wypowiedzi Tomaszewskiego o poszukiwaniu swojego JA. Fascynujące dla mnie jest również wykorzystanie charakterystycznego rytmu wypowiedzi, jaką stosował Tomaszewski. Jego specyficzny język, dobór słów, barwnych opowieści, anegdot, a także, a może przede wszystkim rytm wypowiedzi będzie głównym bohaterem przedstawienia.

Chcę w swoim spektaklu zwrócić się do własnych początków scenicznej drogi, którą nakreślił - nieświadomie - Mistrz. Trafiłem do Pantomimy Wrocławskiej w 1989 roku w sposób całkowicie przypadkowy i nieplanowany. Ot, szczęście i całkowita zmiana planów życiowych. Tomaszewski otoczył mnie opieką i stworzył mnie tym, kim jestem obecnie. Mimo, że po jednym zaledwie sezonie artystycznym opuściłem Jego teatr, utrzymywałem z Nim kontakt przez wiele lat. Często byłem Jego gościem w Karpaczu, gdzie mieszkał. Słuchałem i opowiadałem. Nie będąc Jego artystą, czułem się nim cały czas, dawał mi tę możliwość, mogłem przebywać z Mistrzem, chłonąć i podziwiać. Moje narodziny jako artysty nastąpiły w Mekce sztuki na Dębowej we Wrocławiu, i w Karpaczu, miejscu magicznym, cudownym, niezapomnianym. Tam kształtowały się niezgrabne początki poszukiwań swojego JA. Teraz jest ten czas, kiedy mogę zmierzyć się i konfrontować mój język i moją wrażliwość z legendą polskiego - światowego teatru.

Tomaszewski powiedział:

"Stoimy przed pustką, przed niczym... I jedynym celem jest wieczne dążenie. Człowiek wierzy w swoją ideę i ma nadzieję na jej spełnienie, dopóki tworzy, dopóki jest twórcą... demiurgiem. I jeżeli będziemy już z góry wszystko przekreślać, to nigdy nie znajdziemy nadziei. Mimo bowiem porażek i katastrof człowiek nabiera nowych doświadczeń, zdobywa wiedzę, przede wszystkim wiedzę o sobie, tworzy w sobie tego Graala... po prostu żyje... żyje w idei. I wydaje mi się, że tworzenie i realizowanie każdej idei, nawet tak szczytnej, że aż utopijnej, jest jedyną drogą do zachowania nadziei..."

Mikołaj Mikołajczyk - tancerz, choreograf, reżyser. Ukończył Państwową Szkołę Baletową w Poznaniu, studiował na UAM socjologię i historię sztuki, pracował w wielu polskich i zagranicznych teatrach m.in. Wrocławskim Teatrze Pantomimy Henryka Tomaszewskiego, współpracował w wieloma artystami, realizując się jako twórca spektakli baletowych i dramatycznych. Jest autorem monodramu Tryptyk składającego się z trzech pełnospektaklowych części - Waiting, Z Tobą chcę oglądać świat, Palisir'Damour. Często pracuje jako choreograf w teatrach dramatycznych i operowych, współpracując z czołowymi polskimi reżyserami. www.mikołaj-mikołajczyk.pl

***

27 - 28 października, godz. 19.00

Mikołaj Mikołajczyk: RE//MIX Henryk Tomaszewski

choreografia, wykonanie: Mikołaj Mikołajczyk

współpraca dramaturgiczna: Małgorzata Dziewulska

muzyka: Zbigniew Kozub

komuna// warszawa

ul. Lubelska 30/32

bilety: 15 zł normalne, 10 zł ulgowe (rezerwacja@komuna.warszawa.pl)

***

Henryk Tomaszewski (1919-2001) - tancerz, mim, choreograf, reżyser, pedagog, założyciel i dyrektor Wrocławskiego Teatru Pantomimy. Ukończył Studio Dramatyczne Iwo Galla. Współpracował m. in. z Polskim Teatrem Akademickim i Operą Wrocławską. Reżyserował w teatrach Szwecji, Norwegii, RFN oraz we włoskiej La Scali. Dla Henryka Tomaszewskiego ruch był afirmacją życia, poszerzeniem egzystencji, uogólnieniem jej, a jednocześnie sumowaniem. Odczytując sztukę współczesną, jako przykład dewaluacji słowa - kryzysu funkcji reprezentatywnej języka na rzecz fatycznej i symbolicznej, w ruchu widział możliwość ominięcia drażliwości słowa oraz szansę na przekazanie tego, "() czego słowo ukazać się lęka". Pantomima Henryka Tomaszewskiego to znacząca modyfikacja klasycznej pantomimy, polegająca głównie na wprowadzeniu gry zespołowej, symbolicznego i abstrakcyjnego operowania ciałem, oderwania od mimetyzmu na rzecz ukazywania stanów i procesów wewnętrznych postaci.

RE// MIX 2012

Kuratorka: Magda Grudzińska

Pomysłodawca cyklu: Tomasz Plata

Remiks to pojęcie zapożyczone z muzyki: oznacza utwór powstały w wyniku przetworzenia innego utworu. Nie jest po prostu "interpretacją", podaniem oryginału nowymi środkami wyrazu czy

w nowej aranżacji. Choć może zawierać oryginalne fragmenty (tzw. sample), to są one jedynie cytatami. Remiks jest utworem nowym, odnoszącym się treścią lub formą do pierwowzoru. Twórcy remiksów dyskutują ze swymi mistrzami, nostalgicznie ich wspominają lub na nowo odczytują.

Trwający od 2010 roku cykl RE// MIX to premierowe produkcje odnoszące się do klasycznych dzieł, przede wszystkim z dziedziny teatru i tańca, a także literatury i filmu. Pierwowzory, niektóre już lekko zapomniane, niegdyś zmieniły świadomość osób dziś zajmujących się "dziwnym" teatrem - interdyscyplinarnym, poszukującym, sytuującym się na pograniczu teatru wizualnego, performance art, sztuk plastycznych i działań społecznych. Tworzą swoisty kulturowy kanon, określają gust i styl, są autodefinicją własnych źródeł i inspiracji - punktami odniesienia.

***

KOLEJNE REMIKSY W 2012:

9 grudnia - Teatr Strefa Ciszy: Autobus RE//MIX (Akademia Ruchu)

16-17 grudnia - Monika Strzępka & Paweł Demirski: RE//MIX Dario Fo

Projekt dofinansowany przez UM Warszawa oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, realizowany we współpracy z Instytutem Muzyki i Tańca.

Patronat medialny: Didaskalia, Notes na 6 tygodni