Kielce. "Kotka na blaszanym dachu" premierowo u Żeromskiego
Opowiadająca o kłamstwie i trudnych relacjach rodzinnych "Kotka na gorącym blaszanym dachu" Tennessee Williamsa, w nowym tłumaczeniu Jacka Poniedziałka, będzie sobotnią premierą Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach.
Jak zaznaczył w środę podczas konferencji dyrektor kieleckiego teatru Piotr Szczerski inspiracją do wystawienia jednej z najbardziej znanych na świecie sztuk Tennessee Williamsa jest właśnie tekst w tłumaczeniu Jacka Poniedziałka. Teatr Żeromskiego jest pierwszym w Polsce, który oparł na nim sztukę.
- Dramaty w tłumaczeniu aktorów są niezwykle sceniczne, być może dlatego, że mają oni ucho wyczulone na rytmikę spektaklu teatralnego. Tak jest i w tym wypadku, bo w tłumaczeniu Jacka Poniedziałka nie ma "szelestu papieru", który pojawia się w przekładach zawodowych tłumaczy, bardzo dobrych literacko, ale nie znających specyfiki pracy na scenie - powiedział Szczerski.
O tym, że ta "Kotka na gorącym blaszanym dachu" różni się od najbardziej znanej adaptacji filmowej Richarda Brooksa z 1958 roku mówiła też reżyser przedstawienia Katarzyna Deszcz. - Postacie i główna fabułą są takie same, ale w tekstach pojawiają się wątki w filmie pominięte, bądź niedopowiedziane. Tak jest w przypadku homoseksualizmu Bricka, który w sztuce Williamsa jest powodem kłamstw i nieporozumień w relacjach między synem a ojcem. Powodują je także chciwość dzieci Dużego Taty, oczekujących na jego śmierć i podział majątku. Sytuacja napięcia sprawia, że wszystkie emocje i zachowania są przejaskrawione - wyjaśniła Deszcz.
Obecny na konferencji Jacek Poniedziałek tłumaczył, że przez wiele lat sam poznał dramaty Williamsa właśnie dzięki amerykańskim adaptacjom filmowym z lat 50. ubiegłego wieku. - Ta sztuka ma kilkadziesiąt lat, ale nadal jest aktualna i wydaje się być bardzo adekwatna do obecnej sytuacji nawet w Polsce. Pokazuje, że w wielu sytuacjach o prawdzie się nie mówi, bo łatwiej jest jej unikać. W tekście Williamsa widać także wiele wątków autobiograficznych - dodał Poniedziałek.
Jesienią 2012 roku ukazała się książka "Tennessee Williams. Tramwaj zwany pożądaniem i inne dramaty", w której znalazły się przekłady Jacka Poniedziałka. Aktor od kilkunastu lat zajmuje się tłumaczeniem dramatów na potrzeby sceniczne.
W sztuce zobaczymy scenografię Andrzeja Sadowskiego, który wspólnie ze swoją żoną Katarzyną Deszcz prowadził w Krakowie Teatr Mandala. W rolach głównych wystąpią Beata Pszeniczna (Margaret), Andrzej Plata (Brick), Zuzanna Wierzbińska (Mae), Teresa Bielińska (Duża Mama) i Paweł Sanakiewicz (Duży Tata).
Thomas Lenier Williams (Tennessee to przydomek nadany mu na studiach), mimo że pisał powieści i poezje, jest znany przede wszystkim jako dramaturg. Jego najbardziej znane sztuki to "Szklana menażeria", "Tramwaj znany pożądaniem" i "Kotka na gorącym blaszanym dachu". Urodził się w 1911 roku w Columbus w stanie Mississippi. Dzieciństwo spędził z matką i uwielbianą siostrą Rose, która - kiedy był już dorosły - zachorowała na schizofrenię. Miał bardzo złe relacje z rzadko bywającym w domu ojcem, komiwojażerem mającym problemy z alkoholem, co ma oddźwięk w jego sztukach. W wieku 17 lat odkrył swoje skłonności homoseksualne, a mając 26 lat zerwał kontakt z nie akceptującą tego faktu rodziną.
Imał się różnych zawodów równocześnie pisząc, ale jego pierwsze utwory - w tym scenariusz dla wytwórni Metro Goldwyn Mayer - nie cieszyły się popularnością. Rozgłos zyskał w 1945 roku, po wystawieniu w Nowym Jorku sztuki "Szklana menażeria". W ciągu 24 na Brodway'u wystawiono 19 jego sztuk, a "Kotka na gorącym blaszanym dachu" i "Tramwaj zwany pożądaniem" doczekały się adaptacji filmowych z najbardziej znanymi wówczas aktorami w rolach głównych.
Zmarł w 1983 roku w Nowym Jorku, w pokoju hotelowym, w którym mieszkał.
