Artykuły

O co chodzi z tą ideologią w Instytucie Teatralnym? - nasuwa się pytanie po lekturze wywiadu z Maciejem Nowakiem, którym redakcja "Teatru" postanowiła uczcić dziesięciolecie Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego - pyta prof. Krystyna Duniec.

Budzi zdziwienie, że Nowaka, może i skądinąd zwolennika teatru "ideologicznego" (choć pewnie wystarczyłoby powiedzieć: zaangażowanego we współczesność), określa się mianem ideologa akurat w kontekście działań Instytutu Teatralnego.

Instytucji, stojącej na straży zarówno tradycji i dziedzictwa kulturowego, jak i otwartej na nowe trendy estetyczne. Ośrodka uprawiającego edukację teatralną dla najmłodszych i będącego miejscem przyjaznym seniorom, prowadzącego seminaria dla studentów i doktorantów, ułatwiającego międzypokoleniową wymianę idei i poglądów. Placówki, która jest żywym centrum akademickim, choć nie ma statusu naukowego. Centrum artystycznym, choć nie ma statusu instytucji twórczej. Centrum edukacyjnym - żywszym niż niejeden wydział niejednej uczelni. Instytut Teatralny rozepchnął ramy instytucji kultury w sposób nad podziw wszechstronny. Zdumiewa więc, że jego dyrektora - człowieka o wyrazistych poglądach, ale prowadzącego swą instytucję z ekumenicznym rozmachem - można było uznać akurat w tym kontekście za naczelnego ideologa feminizmu, genderyzmu i queeryzmu.

Widać niewiele trzeba, żeby zasłużyć na takie przezwisko. Wystarczy głosić, że teatrologia tradycyjna wymaga odkurzenia, zrobić kilka konferencji przyswajających nareszcie polskiej teatrologii wątki, które już dawno weszły do głównego nurtu humanistyki, stworzyć za sprawą serii publikacji kompendium wiedzy o współczesnej kulturze. A przy tym realizować liczne projekty artystyczne, w których różnymi językami mówi się o starości, upośledzeniu, chorobie i takich ludzkich problemach jak otyłość czy ADHD. To wystarczy, by linia programowa Instytutu wzbudziła zaniepokojenie redakcji "Teatru". Widać to, że projekty zainicjowanego przez Macieja Nowaka teatru społecznościowego, w realizacji Agnieszki Błońskiej i Rafała Urbackiego cieszą się ogromnym zainteresowaniem , a "Chór Kobiet" kierowany przez Martę Górnicką promuje polską kulturę na całym świecie, zdobywając liczne nagrody, jakoś niewiele znaczy.

Bezpardonowy atak redakcji "Teatru" na Instytut Teatralny budzi zdumienie tym bardziej, że Instytut integruje środowiska, inicjuje wspólne projekty i tworzy miejsca przecięcia wielu linii programowych, naukowych i artystycznych. Łatwo tego dowieść.

Konferencje z serii "Nowe Historie", organizowane przez Agatę Adamiecką- Sitek, skupiały uczonych najrozmaitszej proweniencji metodologicznej i światopoglądowej, z najróżniejszych ośrodków akademickich.

Propagandzie "ideologicznego" mitu Instytutu budowanego przez miesięcznik "Teatr", zaprzeczają liczne edytorskie inicjatywy, nie tylko przecież konserwatywne ideowo i mesjańskie "Teatra polskie" Dariusza Kosińskiego. Bo co poczną redaktorzy "Teatru" z takimi dziełami, zainicjowanymi lub wydawanymi przez Instytut, jak tomy pism Zbigniewa Raszewskiego czy Bohdana Korzeniewskiego, jak "Architektura teatralna w Polsce. Teatra polskie do schyłku XVIII wieku"; Frederica Mertela "Theatre. O zmierzchu teatru w Ameryce"; Hanny Trzeciak "Ekonomika teatru"; Elżbiety Baniewicz "Erwin Axer. Teatr słowa i myśli" czy wreszcie "Zabawa w teatr" poświęcona twórczości Jerzego Juka-Kowarskiego i pisma zebrane Jerzego Grotowskiego?

I na koniec: czy rzeczywiście ideologizuje życie teatralne Maciej Nowak, który organizując konkurs na wystawienie sztuki współczesnej powołuje demokratyczną, bardzo zróżnicowaną światopoglądowo komisję i jury? W których corocznie uczestniczą redaktorzy "Teatru".

Innymi słowy, może warto zapytać, czy niebezpiecznym "ideologiem" nie jest przypadkiem Jacek Kopciński, który razem z redaktorami "Teatru" świadomie manipuluje faktami, pomija to, co nie służy jego własnej propagandzie i prowadzi politykę, która swoją jednoznacznością ustrojoną w uniwersalne piórka budzić może prawdziwy lęk?