Artykuły

Artyści są zgodni, że śmierć dramatopisarza Sławomira Mrożka to wielka strata dla kultury. Równocześnie jednak zaznaczają, że ostatnie lata jego życia nie były łatwe.

Kazimierz Kutz: Mrożek był oryginałem

Swoje spotkania z Mrożkiem w rozmowie z "Gazetą" wspomina reżyser Kazimierz Kutz:

Robiąc dla telewizji "Emigrantów" z Markiem Kondratem i Zbigniewem Zamachowskim, doceniłem jego diabelskie spojrzenie komediopisarza. To jest przeraźliwie smutna sztuka o nostalgii za dobrą Polską, o konflikcie inteligenta z plebejuszem. Nic w tym tekście nie zmieniłem. Zresztą Mrożek domagał się, żeby nie grzebać w tym, co napisał. Sporządził dla Jerzego Jarockiego listę warunków, które ten powinien spełnić, wystawiając jego sztukę.

Maciej Englert: Mrożek ciągle w podróży

Reżyser teatralny Maciej Englert opowiada "Gazecie" o Mrożku i wspólnych z nim podróżach po Prowansji:

Mrożek przyłączył się do światowej dyskusji o miejscu inteligencji w społeczeństwie, o jej nieumiejętności znalezienia się w czasach rewolucji. W gruncie rzeczy był ciągle w podróży, szukając świata innego od tego, z którego uciekł, czyli od PRL-u, od cenzury. Ale zachodnia Europa za każdym razem okazywała się inna od tej, do której się wybierał. Może dlatego wyjechał aż do Meksyku.

Andrzej Mleczko: Do rysunków miał stosunek ambiwalentny

O swoim spotkaniu z dramatopisarzem mówi też "Gazecie Wyborczej" rysownik Andrzej Mleczko: Mrożek miał do swych rysunków stosunek ambiwalentny, żeby nie powiedzieć - mocno lekceważący.

Parokrotnie odwiedził mnie w pracowni - zainteresowany moim stołem do pracy, ilością zgromadzonych tam narzędzi. Sam używał tylko pisaka i tzw. przebitkowej kartki. Poradziłem mu, żeby sięgnął po piórko, ale mnie na szczęście nie posłuchał. Mam około 30 jego oryginalnych rysunków, które publikował w "Szpilkach". Traktowano je w tej redakcji niedbale, leżały na półkach. Kto chciał, mógł je zabrać. Porozumieliśmy się z Mrożkiem jako dwie osobowości depresyjne: z tym że moja depresja była przy jego depresji drobna. Z pozycji pesymistycznych rozmawialiśmy o śmierci, o polskości, o tematach natury ogólnej. Jego duperele i plotkowanie, kto, z kim i dlaczego, nie interesowało".

Janusz Majewski: Łączyło nas upodobanie do absurdu

Autora wspomina też reżyser Janusz Majewski, który chodził z nim do tego samego liceum:

- W ostatniej klasie u nich był remont i mieli lekcje w naszych murach. Potem razem poszliśmy na architekturę, ale ona go znudziła i po pierwszym semestrze zrezygnował. Wcześniej zdawał do szkoły aktorskiej, jednak nie przyjęto go z powodu wady wymowy, miał jakieś problemy z gardłem. Łączyło nas upodobanie do absurdalnego humoru, który uprawialiśmy w gronie szkolnych kolegów.

Jacek Żakowski: Powrót mógł być jego największym rozczarowaniem

- Mrożek był legendą mojej młodości. Był wielki nieobecnym, zawsze był gdzieś daleko. Kiedyś wydawało mi się, że Mrożek opisywał absurdy PRL. Teraz wiem, że opisywał absurdy człowieczeństwa. To, co zobaczył w Polsce, miało charakter uniwersalny. Dzięki temu stał się pisarzem o światowym zasięgu - wspomina Jacek Żakowski. - Po 1989 roku zastanawiano się, gdzie jest Mrożek. Długo ociągał się z powrotem, chyba bał się tego, co zobaczy. Powrót mógł być największym rozczarowaniem jego życia - dodaje dziennikarz.