Wielka Brytania. Szkocka opera o polskim chemiku
Szkocki kompozytor Julian Wagstaff na zlecenie wydziału chemii uniwersytetu w Edynburgu napisał 40-minutową operę, której główną postacią jest porucznik Polskich Sił Zbrojnych, chemik Stanisław Hempel - pisze wtorkowy "The Scotsman".
Opera zatytułowana "Breathe Freely" ("Oddychaj swobodnie"), której premierę wyznaczono na 24 października, upamiętnia 300 lat działalności wydziału i opowiada historię Hempla. Utwór zostanie wykonany przez Szkocką Operę pod batutą jej dyrektora muzycznego Dereka Clarka.
Hempel w roku 1943 przyjechał do Edynburga, gdzie prowadził tajne badania dla Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Ówczesny kierownik wydziału chemii edynburskiego uniwersytetu prof. James Kendall, którego postać także odtworzona jest w operze, udostępnił mu laboratorium.
Prof. Kendall (1889-1978) był specjalistą od gazów. W przededniu wybuchu II wojny światowej napisał książkę o trujących gazach zatytułowaną tak jak opera "Breathe Freely". Celem książki, która miała dwa wznowienia, było uspokojenie opinii publicznej, obawiającej się niemieckiego ataku z użyciem gazów trujących.
Przygotowując się do napisania opery na tak nietypowy temat, Wagstaff przeprowadził szereg rozmów na wydziale chemii uniwersytetu edynburskiego. Rozmawiał z jego obecną i dawną kadrą profesorską i z absolwentami. Nawiązał też kontakt z rodziną Stanisława Hempla w Polsce; udostępniła mu ona
korespondencję między Hemplem a Kendallem.
Kompozytor ma na swym koncie wysoko ocenioną na edynburskim festiwalu Fringe w 2007 r. operę "The Turing Test" od nazwiska Alana Mathisona Turinga - matematyka, jednego z prekursorów współczesnej informatyki.
Stanisław Hempel (ur. 1882 r.), przed wojną działacz niepodległościowy i socjalistyczny związany z PPS, z zawodu był chemikiem. Po wojnie wrócił do Polski, gdzie zmarł w 1961 r.
