Artykuły

Jedna z najsłynniejszych oper świata "Tosca" Pucciniego tym razem z Patricią Racette i Robertem Alagną w głównych rolach. Kontrowersyjna inscenizacja operowego thrillera będzie transmitowana 9 listopada po raz drugi, w ramach cyklu "The Met: Live in HD" w kilku miastach.

Giacomo Puccini (1858-1924)

Tosca

Opera (melodramat heroikomiczny) w trzech aktach (1900)

Libretto: Giuseppe Giacosa i Luigi Illica na podstawie sztuki Victoriena Sardou pod tym samym tytułem

Premiera niniejszej inscenizacji The Metropolitan Opera: 21 września 2009 roku

Transmisja przedstawienia:

9 listopada 2013 | sobota | 18:55

Obsada:*

Richard Bernstein jako Cesare Angelotti

John Del Carlo jako Zakrystian

Roberto Alagna jako Mario Cavaradossi, malarz

Patricia Racette jako Floria Tosca, sławna śpiewaczka

George Gagnidze jako baron Scarpia, szef policji

Eduardo Valdes jako Spoletta

James Courtney jako Sciarrone

Seth Ewing-Crystal jako Pastuszek

Ryan Speedo Green jako Strażnik więzienny

Chór i orkiestra The Metropolitan Opera

Riccardo Frizza dyrygent

Realizatorzy:

Luc Bondy reżyseria

Richard Peduzzi scenografia

Milena Canonero kostiumy

Max Keller światło

Paula Williams asystent reżysera

Prowadzenie podczas transmisji:

Renée Fleming

Realizacja telewizyjna transmisji:

Matthew Diamond

Przedstawienie trwa około 3 godzin i 35 minut (w tym 2 przerwy). | Inscenizacja ta jest koprodukcją The Metropolitan Opera w Nowym Jorku, Bayerische Staatsoper w Monachium i Teatro alla Scala w Mediolanie.

* W kolejności śpiewania.

***

Patricia Racette sopran

Floria Tosca, sławna śpiewaczka

Tę amerykańską artystkę, która ceniona jest na świecie nie tylko za walory głosowe, ale i za wyjątkowe zdolności aktorskie, polscy widzowie cyklu The Met: Live in HD po raz pierwszy mogli podziwiać w 2008 roku: wcieliła się w rolę owdowiałej nauczycielki Ellen Orford w transmitowanym przedstawieniu Petera Grimesa G. Brittena. Niespodziewanie obejrzeliśmy ją także w marcu 2009 roku, kiedy to w ostatniej chwili zastąpiła chorą koleżankę mającą śpiewać tytułową partię w transmitowanym przedstawieniu Madame Butterfly G. Pucciniego. Patricia Racette na co dzień występuje we wszystkich ważniejszych teatrach operowych USA, ale zapraszana jest także przez słynne europejskie sceny: od mediolańskiej La Scali po londyńską Covent Garden. Słynie z interesujących interpretacji partii w operach L. Janáčka (tytułowe w Jenůfie i Katii Kabanowej), ale w jej obszernym repertuarze znajdują się też główne role w operach G. Pucciniego, G. Verdiego, R. Leoncavalla, G. Rossiniego czy F. Poulenca. Nie stroni także od występowania we współczesnych operach i na koncertowej estradzie. Nagrała album z nietypowym dla siebie repertuarem: płyta Diva on Detour to piosenki Edith Piaf, Stephena Sondheima, Cole Portera czy George'a Gershwina.

ROBERTO ALAGNA tenor

Mario Cavaradossi, malarz

Francuz włoskiego pochodzenia, słynący nie tylko z wyrazistej osobowości scenicznej i interesującej barwy głosu, ale także z porywczego charakteru (w 2006 roku, podczas przedstawienia Ady w mediolańskiej La Scali, niezadowolony z reakcji publiczności na zaśpiewaną właśnie przez siebie arię, machnął ręką i zszedł ze sceny w środku aktu!). Zaraz po zdobyciu pierwszej nagrody w Konkursie im. Luciana Pavarottiego (1998) wystąpił w Glyndebourne jako Alfredo w La traviacie G. Verdiego. Dwa lata później, w tej samej roli, oklaskiwała go publiczność mediolańskiej La Scali, co było początkiem jego międzynarodowej kariery. Wcześniej specjalizował się w repertuarze lirycznym, ale teraz sięga po partie przeznaczone dla tenora bohaterskiego. Artysta za chwilę zostanie szczęśliwym ojcem, czeka bowiem na przyjście na świat swojej córeczki. Mamą będzie także gwiazda The Metropolitan Opera - polska sopranistka Aleksandra Kurzak. Para poznała się w londyńskiej Covent Garden podczas pracy nad Napojem miłosnym G. Donizettiego.

George Gagnidze baryton

baron Scarpia, szef policji

Gruziński śpiewak po raz pierwszy wystąpił w Met w roku 2009, i to od razu w tytułowej roli: zaśpiewał Verdiowskiego Rigoletta. W tym samym roku widzowie The Met: Live in HD oglądali go jako barona Scarpię w transmitowanym przedstawieniu Toski G. Pucciniego (tę samą inscenizację obejrzymy teraz i teraz artysta także wcieli się w postać demonicznego szefa tajnej policji). Urodzony w Tbilisi. Kształcił się w tamtejszym konserwatorium. Nagrody zdobyte w wielu konkursach wokalnych (którym patronowali lub przewodniczyli śpiewacy tej miary, co Elena Obrazcowa, Katia Ricciarelli czy José Carreras) otworzyły mu drzwi na sceny najsłynniejszych teatrów operowych świata. W swoim repertuarze ma najważniejsze partie barytonowe w operach W. A. Mozarta, G. Verdiego, G. Rossiniego, M. Musorgskiego, P. I. Czajkowskiego czy R. Wagnera. Od 2007 roku często współpracuje z dyrygentem Lorinem Maazelem.

RICCARDO FRIZZA dyrygent

Włoch. Ukończył Coservatorio di Musica w Mediolanie i Accademia Chigiana w Sienie. W latach 1994-2000 ściśle współpracował z Orchestra Sinfonica di Brescia. Dyrygował jednocześnie wieloma innymi włoskimi zespołami. Wkrótce zaczął prowadzić od dyrygenckiego pulpitu przedstawienia operowe. Widzowie cyklu The Met: Live in HD mogli podziwiać jego umiejętności podczas transmisji rzadko wystawianej Armidy G. Rossiniego. Artysta ma swoim operowym repertuarze przede wszystkim kompozycje Włochów (G. Donizettiego, V. Belliniego, G. Verdiego), ale specjalizuje się także w twórczości B. Martinů czy W. A. Mozarta. Do współpracy zapraszają go wszystkie najważniejsze teatry operowe i orkiestry symfoniczne świata. Dyrygował podczas realizacji debiutanckiej płyty urugwajskiego barytona Erwina Schrotta. Nagrywa często z peruwiańskim tenorem Juanem Diegiem Flórezem. Wystąpił także w Polsce: w Filharmonii Wrocławskiej im. W. Lutosławskiego.

LUC BONDY reżyser

Urodzony w Zurychu. Teatralnego fachu uczył się m.in. u Jacques'a Lecoqa. Swoją karierę zaczął od reżyserowania przedstawień dramatycznych, a zadebiutował w 1971 roku, inscenizując Wariata i zakonnicę Witkacego. Jest także dramaturgiem. Przez wiele lat pracował w hamburskim Thalia Theater (początkowo jako asystent Lecoqa). W 1985 roku objął dyrekcję Schaubühne w Berlinie. Współpracował z festiwalami tej miary, co Salzburger Festspiele czy Wiener Festwochen. Inscenizował dramaty W. Shakespeare'a, A. Czechowa, W. Gombrowicza, S. Becketta, Ö. von Horvátha, H. Ibsena i in. Yasmina Reza napisała specjalnie dla niego Sztukę hiszpańską. Od roku 1986 (wystawił wtedy Cos fan tutte W. A. Mozarta) reżyseruje opery. W kręgu jego zainteresowań leży twórczość G. Verdiego, R. Straussa, B. Brittena, C. Monteverdiego czy G. F. Händla. Współpracuje z belgijskim kompozytorem P. Boesmanem; jest autorem librett do jego oper (mi. in. do Opowieści zimowej według W. Shakespeare'a i do Panny Julii według A. Strindberga).

***

Bartłomiej Majchrzak

Tosca nie ucieka

Chyba wszyscy bez wyjątku inscenizatorzy "Toski", od czasu jej powstania, nakazywali głównej bohaterce tej opery uciekać przerażonej z pałacu Farnese zaraz po zamordowaniu przez nią barona Scarpii - zresztą zgodnie z obszernymi didaskaliami, z których słynęli zarówno libreciści Pucciniego, jak i sam kompozytor. Luc Bondy, realizując nowojorskie przedstawienie (później zobaczyła je również publiczność mediolańskiej La Scali i monachijskiej Bayerische Staatsoper), nakazał Tosce zostać w pokoju, razem z trupem Scarpii, i odpocząć na sofie po drastycznym rozwiązaniu przez nią jej nierozwiązywalnego problemu. Czy w oczach reżysera główna bohaterka nie czuje strachu? Czy jest wyrachowana i bezwzględna, że właśnie tak reaguje na zbrodnię, której przed chwilą dokonała?

To niejedyna drastyczna zmiana, jakiej dokonał Luc Bondy, interpretując jedną z najsłynniejszych oper świata. Przede wszystkim odarł Toscę z historycznego kontekstu, by skupić się na tym, jak dobitnie przedstawić widzom relacje panujące pomiędzy postaciami i jak wyraziście nakreślić ich portrety psychologiczne. "Ani okrucieństwo, ani pożądanie połączone z cierpieniem nie są przypisane konkretnym czasom - informował reżyser podczas pracy nad realizacją swojej wizji opery Pucciniego. - Tosca jest jednocześnie opowieścią współczesną i starą. W moim przedstawieniu chcę pokazać różnicę między ślepą pasją a zimną strategią".

Dyrektor muzyczny Met James Levine, który wraz z Bondym przygotowywał ten spektakl, także wskazywał na pozahistoryczną materię i uniwersalną wymowę dzieła. "W Tosce wspaniała muzyka Pucciniego łączy się z melodramatyczną energią, której napięcie przywodzi na myśl wielkie filmy Hitchcocka".

Premiera przedstawienia (wrzesień 2009) została przyjęta przez publiczność Met z mieszanymi uczuciami. Przywiązanych do tradycji widzów oburzyła decyzja Petera Gelba, dyrektora generalnego nowojorskiej opery, by zdjąć z afisza pełną scenograficznego przepychu, graną od ćwierć wieku inscenizację autorstwa Franca Zeffirellego i zastąpić ją czymś nowszym. Trudno jednak tę decyzję uznać za niespodziewaną. Gelb ostrzegał na początku swojej kadencji (2006), że zamierza wprowadzać radykalne zmiany i repertuar nowojorskiej opery nie będzie trzymał się tradycji. Obietnicy nie złamał. Po blisko 8 latach rządów Gelba można stwierdzić, że w repertuarze Met zaszły dość poważne zmiany. Mogą je zresztą obserwować nie tylko nowojorczycy: Gelb pokazał kontrowersyjną Toscę całemu światu niespełna miesiąc po premierze, transmitując ją w ramach cyklu The Metropolitan Opera: Live in HD. Teraz, cztery lata później, widzowie cyklu zobaczą ją jeszcze raz, choć w innej obsadzie. Będzie to swoistego rodzaju sprawdzian, czy inscenizacja Bondy'ego przetrwała próbę czasu (a tym samym, czy decyzja Gelba o przygotowaniu nowej Toski była właściwa), ale będzie to również okazja do podziwiania wyjątkowych śpiewaków w wyjątkowym dziele włoskiego weryzmu.

Puccini obejrzał wielką Sarah Bernhardt w La Tosce - sztuce specjalnie dla niej napisanej przez Victoriena Sardou - i od razu zaczął myśleć o przełożeniu tego płomiennego melodramatu na język opery. Pomysł dojrzewał kilka lat (w tym czasie kompozytor pracował nad Cyganerią), by w 1900 roku zostać finalnie zrealizowanym. Prapremierowe przedstawienie miało dość dramatyczny przebieg. Pogłoski o bombie podłożonej w teatrze oraz niekoniecznie eleganckie zachowanie części publiczności zmusiły dyrygenta do przerwania spektaklu i wznowienia go dopiero po względnym uspokojeniu się widowni. Krytycy nie zostawili na Tosce suchej nitki. Do dziś wśród części specjalistów panuje opinia, że to dzieło płytkie, wulgarne, pozbawione głębszych treści, ale publiczność jest innego zdania - Tosca to jedna z najczęściej wystawianych oper na świecie. Jej dwa fragmenty (aria tytułowej heroiny Żyłam sztuką, żyłam miłością oraz aria Cavaradossiego A gwiazdy tak świeciły (...) są znane nawet tym, którzy w do opery chodzą od święta.

***

TRANSMISJA LIVE: SOBOTA, 9 LISTOPADA 2013, 18:55

Gdzie w Polsce można obejrzeć "Toscę":

Rzeszów LIVE kino Zorza http://www.kinozorza.pl/

Warszawa LIVE Teatr Studio im St. I Witkiewicza http://www.teatrstudio.pl/

Wrocław LIVE kino Nowe Horyzonty http://www.kinonh.pl/

Elbląg LIVE kino Światowid http://kino.swiatowid.elblag.pl/pl/

Katowice LIVE kino Kosmos http://www.csf.katowice.pl/

Kraków LIVE kino Kijów.Centrum www.kijow.pl

Gliwice RETRANSMISJA kino Amok http://www.amok.gliwice.pl/

Kielce LIVE Filharmonia Świętokrzyska im. O. Kolberga w Kielcach http://filharmonia.kielce.com.pl/

Olsztyn LIVE Warmińsko-Mazurska Filharmonia im. F. Nowowiejskiego http://www.filharmonia.olsztyn.pl/

Czechowice-Dziedzice LIVE kino Świt http://mdk.czechowice-dziedzice.pl/

Trzebinia LIVE kino Sokół http://kino.tck.trzebinia.pl/

Łódź RETRANSMISJA Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina http://www.filharmonia.lodz.pl/