Wąż, który uwierzył w Boga
"Wąż" w reż. Ireneusza Maciejewskiego w Teatrze Baj Pomorski w Toruniu. Pisze Grzegorz Giedrys w Gazecie Wyborczej - Toruń.
W teatrze dla dzieci jest wiele tabu. Baj Pomorski w "Wężu" Marty Guśniowskiej wprowadził młodych widzów w tematykę religijną, a to może budzić kontrowersje
Współczesna baśń dla dzieci na ogól jest produktem niezwykle schematycznym i w zasadzie w żaden sposób nie różni się od dawnych bajek magicznych. Fabuła opiera się na tym, że bohater porzuca swoje dotychczasowe życie i idzie w świat. W czasie podróży przeżywa niebezpieczne przygody, spotyka przyjaciół, walczy z wrogami i zwycięża. Wędrówka go wzmacnia i zmienia. Jeśli był słaby, stał się silny, jeśli naznaczony był innością, godził się z nią, aj ego społeczność ją akceptowała.
W klasycznej baśni do przemiany przymuszają bohatera okoliczności, metamorfoza ma także swój wymiar wewnętrzny i refleksyjny. Na tym motywie opiera się większość repertuaru Baja Pomorskiego w Toruniu. Pietrek w "Afrykańskiej opowieści" jest tchórzliwym tygryskiem, ale jego wrażliwość sprawia, że zdobywa przyjaciół i z ich pomocą pokonuje swoje słabości. Wróbelek ze spektaklu "Dziób w dziób" uczy swoich silniejszych towarzyszy, czym jest prawda i honor. "Wąż" Marty Guśniowskiej, którego wyreżyserował w Baju Ireneusz Maciejewski, tylko z pozoru mieści się w tym schemacie fabularnym. Mamy podróż i bohatera, który chce przejść przemianę - zwierzę pragnie mieć kończyny i pozbyć się swoich drapieżnych instynktów. Trudy wyprawy nie zmienią ją jednak tej postaci, dopiero boska interwencja sprawia, że zaczyna rozumieć swoje ciało - Bóg schodzi na ziemię i przybiera postać chłopca. W toruńskim przedstawieniu bohater nie musi nad sobą pracować, a jego szczególne właściwości do niczego się jego przyjaciołom nie przydają. Jest, jaki jest, bo takim stworzył go Bóg. Prosta prawda.
Reżyser Ireneusz Maciejewski wyczynia cuda. Stworzył spektakl, który z uwagą przez ponad godzinę śledzą dzieci. Toruńska scena lalkowa na szczęście ma już za sobą okres bezkrytycznego zachwytu nad możliwościami nowych mediów. Wcześniej spektakle ociekały wręcz od projekcji wideo. Sylwester Siejna przygotował tu subtelne animacje multimedialne, które tworzą wizualne tło przedstawienia. Nie przytłaczają one gustownych i minimalistycznych dekoracji autorstwa Barbary Guzik. Muzykę do spektaklu stworzył Bartłomiej Orłowski, kompozytor, realizator dźwięku i gitarzysta. Piosenki, do których zgrabne teksty napisał reżyser przedstawienia, brzmią, niestety, nieco siermiężnie. Orłowski za to zabłysnął jako twórca muzyki ilustracyjnej - instrumentalna ścieżka dźwiękowa do spektaklu to niemal gotowy materiał na płytę.
"Węża" warto zobaczyć dla aktorstwa. Dominika Miękus kradnie spektakl dzięki roli Chomika Chrupusia - ta postać pokazuje, jak wielki potencjał animatorski i głosowy ma ta artystka. Gdy na scenie pojawia się Magik (w tej roli Andrzej Słowik), mała widownia niemal podrywa się z miejsc i bije brawo. W czasie nieudanego pokazu iluzjonistycznego dzieci śmieją się i buczą. Na uwagę zasługują także role Mariusza Wojtowicza, Andrzeja Korkuza i Edyty Soboczyńskiej. Przez widownię przechodzi jęk zachwytu, kiedy scenę opanowuje efektownie animowany pająk.
W teatrze dla dzieci jest wiele tabu. Na scenie nie powinny nigdy zapadać całkowite ciemności, bo to straszy, nie wolno się także bawić ogniem, bo to mało pedagogiczne. Baj Pomorski wprowadził młodych widzów w tematykę religijną, a to może budzić kontrowersje - "Wąż" wyraźnie mówi o tym, że ważna jest codzienna rozmowa z Bogiem. Wydaje się, że toruńska instytucja powinna znacznie mocniej zaznaczyć w materiałach informacyjnych, że spektakl odwołuje się do tradycji chrześcijańskiej. Rodzice, którzy nie wychowują swoich dzieci w tym duchu, mogą zaprotestować. Poza tym będą musieli nagłowić się. jak samodzielnie wytłumaczyć swoim wychowankom, że należy szanować innych ludzi - na pewno nie pomoże im w tym Bóg, który ukazał się wężowi pod postacią chłopca w tenisówkach. "Wąż" nie przekazuje uniwersalnych mądrości.
