Artykuły

Witkacy musi być żywy i inspirujący - mówił podczas inauguracji jubileuszu 30. rocznicy powstania Teatru Witkacego oraz w 130. rocznicę urodzin tego artysty, dyrektor teatru Andrzej Dziuk.

We wtorek przez zakopiańskie Krupówki przeszedł korowód "a la Witkacy", w którym w barwnych teatralnych kreacjach przemaszerowali aktorzy Teatru Witkacego. W Miejskiej Galerii Sztuki otwarto wystawę "Witkacy - Teatr - 30 lat" poświęconą 30-leciu istnienia teatru w mieście pod Giewontem. Teatr Witkacego powstał 24 lutego 1985 roku, dokładnie w setną rocznicę urodzin swojego patrona.

- Robimy, co w naszej mocy, aby Witkacy był żywy. Dla mnie i mojego zespołu Witkacy jest źródłem nieustającej inspiracji. Wszystko, co się przyczynia do bliższej znajomości Witkacego, do obcowania z jego twórczością, ma sens. Ważne, żeby pamiętać i myśleć twórczo. Nie chodzi o to, żeby oddawać hołdy rzeczom martwym. Rzecz w tym, że Witkacy musi być żywy i inspirujący, tak jak jest inspirujący dla mnie i mojego zespołu - mówił podczas jubileuszu Dziuk.

Dyrektor teatru podkreślił, że urodziny Witkacego i urodziny teatru jego imienia to "wspólna radość trwania i radość wspólnego wspinania się na niepojętą górę". - Należałoby powiedzieć na górę Tabor, górę, która przemienia, bo w swojej istocie teatr jest tym miejscem, w którym następuje przemiana mnie i ciebie - powiedział dyrektor Dziuk.

Wieczorem w zakopiańskim Teatrze im. St. I. Witkiewicza odbędzie się premiera spektaklu "Metafizyka dwugłowego cielęcia" w reż. Andrzeja Dziuka.

Zdaniem dyrektora o specyfice teatru Witkacego decyduje jego patron oraz miejsce, w którym się znajduje - góry. - Góry to potęga, która daje nam moc, siłę, wytrwałość i pokorę, żeby widzieć rzeczy świata tego we właściwej mierze - to, co małe, to małe, to co wielkie, to wielkie - mówił Dziuk.

Teatr Witkacego w Zakopanem od początku swojego istnienia przyciągał tysiące widzów swoją specyfiką i oryginalnością. Aktorzy zakopiańskiego teatru tworzą zupełnie inną niż w innych teatrach relację pomiędzy widzem a sceną. Dyrektor teatru powiedział, że "to twórcze budowanie spotkania, dialogu i bycia razem".

Na wystawie otwartej we wtorek w Miejskiej Galerii Sztuki można oglądać fotogramy z różnych spektakli granych od początku istnienia Teatru Witkacego. Prezentowane są także rekwizyty sceniczne, a wystawę uzupełniają sentencje z wybranych spektakli. Autorką wystawy jest Ewa Dyakowska-Berbeka - scenarzystka Teatru Witkacego. Wystawę będzie można oglądać przez najbliższe dwa tygodnie.

Pomysł założenia Teatru Witkacego zrodził się w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej. Studenci Wydziału Reżyserii Dramatu, Julia Wernio i Andrzej Dziuk spotkali się na krakowskiej uczelni z przyszłymi aktorami teatru, m.in. Krzysztofem Najborem i Dorotą Ficoń. Pod szyldem koła teatralnego rozpoczęli samodzielną pracę. W lutym 1985 roku dzięki ich staraniom oficjalnie powstała zakopiańska scena teatralna.

Szefem grupy i reżyserem większości spektakli teatru od początku jego istnienia jest Andrzej Dziuk. Poczynaniom teatru patronuje artystyczna myśl Stanisława Ignacego Witkiewicza, a dużą część repertuaru stanowią jego utwory dramatyczne. Spektaklem, który inaugurował działalność zespołu, był "Witkacy-Autoparodia. Niesmaczny góralsko-ceperski skecz Zakopiańczykom (prawdziwym?) poświęcone" autorstwa Witkacego w reżyserii Dziuka.

Na deskach Teatru Witkacego, działającego od 1985 roku, odbyło się blisko 150 premier. Wśród nich m.in. "Dziura" Antoniego Słonimskiego i Juliana Tuwima (1985), "Historia" Witolda Gombrowicza (1986), "Gracz" Fiodora Dostojewskiego (1987), "Katastrofa" Samuela Becketta (1990), "Pokusa" (1993), "Ożenek" Mikołaja Gogola (1995), "Panna Tutli Putli", "Wariat i zakonnica"(1996) i "Na przełęczy" Witkacego (2002), "Panopticum" Tuwima (2004), "Człapówki" Andrzeja Struga, "Ccy-Witkacy-Y" autorstwa Witkacego.

Stanisław Ignacy Witkiewicz - Witkacy, malarz, fotografik, pisarz, dramaturg i filozof urodził się 24 lutego 1885 roku w Warszawie. Dzieciństwo i młodość spędził w Zakopanem, dorastał w otoczeniu artystycznej bohemy. Już jako dziecko Witkacy przejawiał nieprzeciętne zdolności artystyczne. Uczył się pod kierunkiem ojca. W wieku ośmiu lat pisał pierwsze utwory dramatyczne. Jako malarz zadebiutował w 1901 roku na wystawie w Zakopanem, gdzie zaprezentował dwa pejzaże. Po zdaniu matury w 1903 roku, rozpoczął studia w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

Po wybuchu I wojny światowej Witkacy, który miał obywatelstwo rosyjskie, wyjechał do Petersburga. Został wcielony do carskiej armii. Po powrocie do Polski ukończył pracę teoretyczną "Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia". Stał się głównym teoretykiem awangardowej grupy malarzy formistów. Około 1925 roku założył pracownię portretową "Firma portretowa S i I Witkiewicz".

W 1937 roku Witkacy wraz z krytykami Karolem Ludwikiem Konińskim oraz Jerzym Eugeniuszem Płomieńskim założył w Zakopanem Teatr Niezależny, w którym objął kierownictwo artystyczne. Jako dramaturg był zwolennikiem teatru autonomicznego, pozbawionego cech prawdopodobieństwa i związków z rzeczywistością, mającego wzbudzać uczucia metafizyczne.

18 września 1939 r. na ówczesnym polskim Polesiu Witkacy popełnił samobójstwo i tam został pochowany. W 1988 r. szczątki ekshumowano i przewieziono z Ukrainy do Zakopanego, gdzie pochowano uroczyście w grobie matki Witkacego na Pęksowym Brzyzku. W 1994 r. dowiedziono, że nie były to szczątki artysty, lecz nieznanej kobiety, a grób artysty nie został odnaleziony.

Samorząd Zakopanego oraz Sejmik Rok województwa małopolskiego ogłosili 2015 rokiem Witkiewiczów - ojca architekta, twórcy stylu zakopiańskiego i syna - Stanisława Ignacego "Witkacego", a Senat RP przyjął okolicznościową uchwałę w tej sprawie.