Artykuły

Sukces Rafała Blechacza w XV Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina należał do najgłośniejszych polskich wydarzeń kulturalnych 2005 roku w mijającym roku.

Ponad 100 tys. widzów uczestniczyło w sierpniowym koncercie Jeana Michela Jarre'a, zorganizowanym w ramach obchodów 25. rocznicy powstania "Solidarności". Polska kultura straciła w tym roku kolejnych wybitnych przedstawicieli, m.in. malarza Zdzisława Beksińskiego i reżysera teatralnego Jerzego Grzegorzewskiego [na zdjęciu]. Pożegnaliśmy także "Janosika" - Marka Perepeczkę. Najważniejsze wydarzenia w polskiej kulturze w roku 2005: STYCZEŃ. 25.1. - Prezydent Warszawy Lech Kaczyński, minister kultury Waldemar Dąbrowski i prezes Stowarzyszenia Żydowskiego Instytutu Historycznego Marian Turski podpisali w Warszawie porozumienie o powstaniu Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie. Budżet projektu wynosi 100 mln zł. Otwarcie planowane jest na wiosnę 2008 r.

LUTY.

22.2. - Znany malarz Zdzisław Beksiński został zamordowany w swoim mieszkaniu na warszawskim Mokotowie. Miał 76 lat. Był jednym z najpopularniejszych malarzy współczesnych; początkowo zajmował się fotografią artystyczną i rysunkiem, a następnie malarstwem i rzeźbą. Jego prace znajdują się w zbiorach m.in. Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Historycznego w Sanoku.

MARZEC.

16.3. - Minister kultury Waldemar Dąbrowski i wiceprezydent Warszawy Andrzej Urbański podpisali porozumienie o utworzeniu w stolicy Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Podpisanie dokumentu odbyło się w miejscu, gdzie w przyszłości powstanie muzeum - u zbiegu ulic Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej. Otwarcie nowej placówki jest przewidywane za 8 do 10 lat.

18.3. - Otwarcie wystawy malarstwa francuskiego pt. "Cienie i światła" na Zamku Królewskim w Warszawie. Ekspozycja dzieł francuskich malarzy, m.in. Eugene'a Delacroix, Edgara Degasa, Claude'a Moneta, Paula Cezanne'a i Paula Gauguina, była jednym z wydarzeń muzealnych w tym roku w Polsce.

25.3. - Nowym prezesem Związku Artystów Scen Polskich został Ignacy Gogolewski. Zastąpił na tym stanowisku Olgierda Łukaszewicza. Gogolewski - aktor teatralny i filmowy - najgłębiej zapadł w pamięć widzów jako Antek Boryna z telewizyjnego serialu "Chłopi" Jana Rybkowskiego (1972), będącego ekranizacją nagrodzonej Noblem powieści Władysława Reymonta.

KWIECIEŃ

8.4. - Na krakowskich Błoniach odbył się koncert ku czci Jana Pawła II. Zabrzmiał fragment "Requiem" Mozarta. W pięciu językach - polskim, angielskim, niemieckim, francuskim i włoskim - odczytany został fragment poematu Karola Wojtyły "Wigilia Wielkanocna 1966".

10.4. - Zmarł Jerzy Grzegorzewski, jeden z najwybitniejszych reżyserów teatralnych. Miał 66 lat. Od 1997 do 2003 roku był dyrektorem artystycznym Teatru Narodowego. Z jego ostatnich przedstawień największym osiągnięciem była "Duszyczka", oparta na poemacie Tadeusza Różewicza. Ostatnim spektaklem wyreżyserowanym przez Grzegorzewskiego był "On. Drugi powrót Odysa".

MAJ

18.5. - Sejm uchwalił ustawę o kinematografii, przewidującą utworzenie Instytutu Sztuki Filmowej. Projekt ustawy wzbudzał od miesięcy wiele kontrowersji. Ustawa przewiduje finansowanie narodowej kinematografii nie tylko z budżetu państwa. Dodatkowe środki na kręcenie filmów będą pochodzić m.in. od operatorów sieci kablowych i prywatnych telewizji. Dyrektorem Instytutu została w październiku b. wiceminister kultury Agnieszka Odorowicz.

19.5. - W warszawskim Pałacu Kultury i Nauki odbyły się jubileuszowe 50. Międzynarodowe Targi Książki. Impreza przyciągnęła największą od lat liczbę wystawców. 580 wydawców z 30 krajów prezentowało swoją ofertę na rekordowej powierzchni 10 tys. metrów kw. Targi odwiedziło 42 tys. osób - o dwa tysiące więcej niż rok wcześniej.

CZERWIEC

13.6. - Kora i zespół Maanam otrzymali Grand Prix 42. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej "Opole 2005". Zespół dostał nagrodę za całokształt twórczości podczas zamykającego festiwal koncertu "Wielkie, większe i największe - 80-lecie Polskiego Radia".

17.6. - Na ekrany polskich kin wszedł film - "Karol - człowiek, który został papieżem". Polska była pierwszym krajem, w którym pokazano film w kinie. Jako pierwsi film "Karol - człowiek, który został papieżem" zobaczyli włoscy telewidzowie 18 i 19 kwietnia. Obejrzało go wtedy 13 mln widzów.

30.6. - Fiński duet architektów, Rainer Mahlamaeki i Ilmari Lahdelma, zwyciężył w konkursie na projekt Muzeum Historii Żydów Polskich, które ma powstać w Warszawie. W konkursie wzięło udział 11 architektów, m.in. Amerykanin żydowskiego pochodzenia Daniel Libeskind i Japończyk Kengo Kuma.

LIPIEC

6.7. - Największe przeboje i najnowsze utwory, żywiołowe popisy wokalne i sceniczne Bono, równie żywiołowe reakcje publiczności oraz wiele polskich akcentów złożyło się na koncert legendy światowego rocka, irlandzkiej grupy U2 na Stadionie Śląskim w Chorzowie. Bawiło się tam blisko 70 tys. ludzi z Polski i całej Europy. U2 wystąpił w Polsce po raz drugi.

SIERPIEŃ

27.8. - Ponad 100 tys. widzów uczestniczyło w koncercie Jeana Michela Jarre'a "Przestrzeń Wolności" zorganizowanym na terenie Stoczni Gdańskiej w ramach obchodów 25. rocznicy powstania "Solidarności".Podczas koncertu na scenę został zaproszony przez muzyka pierwszy przywódca "Solidarności" Lech Wałęsa. Zaraz potem zaprezentowano wersję słynnej piosenki Jacka Kaczmarskiego "Mury".

WRZESIEŃ

17.9. - "Komornik" Feliksa Falka zdominował rozdanie nagród na 30. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Poza główną nagrodą doceniono także scenariusz tego filmu autorstwa Grzegorza Łosiewicza, zdjęcia Bartka Prokopowicza oraz role - męską Andrzeja Chyry i drugoplanową rolę kobiecą Kingi Preis. W sumie film dostał pięć nagród.

24.9. - Ponad 150 tys. fanów zgromadziło się w na warszawskim koncercie światowej sławy piosenkarza, kompozytora i gitarzysty Stinga. Angielski rockman rozpoczął swój występ na torze wyścigów konnych na Służewcu od przeboju "Message In A Bottle" grupy The Police (1977-1983), której był założycielem. Był to piąty koncert Stinga w Polsce.

PAŹDZIERNIK

2.10. - Tegoroczną literacką nagrodę Nike otrzymał Andrzej Stasiuk za książkę "Jadąc do Babadag". Książka opowiada o podróżach przez m.in. Słowację, Bułgarię, kraje dawnej Jugosławii, węgierską prowincję. Z dziennika podróżnego wyrasta rozprawa o Europie Środkowej, jej kulturze i mieszkańcach.

8.10. - W Teatrze Roma odbyła się premiera musicalu "Taniec wampirów" opartego na scenariuszu filmu Romana Polańskiego "Nieustraszeni pogromcy wampirów". Spektakl był najtrudniejszym organizacyjnie i produkcyjnie przedstawieniem Teatru Roma. Budżet przedsięwzięcia przekroczył 3 miliony złotych.

22.10. - Światowej sławy tenor Placido Domingo zaśpiewał w Teatrze Wielkim-Operze Narodowej w Warszawie. Hiszpański artysta wystąpił gościnnie w roli Siegmunda w koncertowym wykonaniu opery "Walkiria" Ryszarda Wagnera. Ostatnio Domingo gościł w Warszawie w czerwcu 2003 r., wtedy m.in. otrzymał doktorat honoris causa stołecznej Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina.

22.10. - Rafał Blechacz zwyciężył w XV Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie.Polakowi przyznano także nagrody: Towarzystwa im. Fryderyka Chopina za najlepsze wykonanie poloneza, Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurków oraz Filharmonii Narodowej za najlepsze wykonanie koncertu. Był to pierwszy Polak, który zwyciężył w konkursie od 1975 roku, kiedy to pierwszą nagrodę zdobył Krystian Zimerman.

31.10. - Kazimierz Michał Ujazdowski został mianowany ministrem kultury i dziedzictwa narodowego w rządzie Kazimierza Marcinkiewicza. Od lipca ubiegłego roku pełnił funkcję wicemarszałka Sejmu; był posłem I, III i IV kadencji Sejmu; obecnie jest posłem Sejmu V kadencji. Ujazdowski był już raz ministrem kultury - w rządzie Jerzego Buzka, w latach 2000-2001.

LISTOPAD

2.11. - Angielska piosenkarka Marianne Faithfull wystąpiła w Sali Kongresowej Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie z pierwszym i jedynym koncertem w Polsce. W rytm muzyki Faithfull i jej zespołu bawiło się około 1500 osób. Artystka, która zasłynęła m.in. jako przyjaciółka i muza wokalisty legendarnej grupy rockowej The Rolling Stones, Micka Jaggera, jest uważana za jedną z ikon rocka lat 60. i 70.

11.11. - Eustachy Rylski został laureatem Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza za książkę "Człowiek w cieniu". Jury Nagrody przyznało też dwa wyróżnienia - jedno dla książki "Oczami bezpieki" Sławomira Cenckiewicza, drugie - dla "Ludzi z charakterami. O okupacyjnym sporze Czesława Miłosza i Andrzeja Trzebińskiego" autorstwa Aleksandra Kopińskiego. Nagroda została

ustanowiona w 2000 roku. Przyznawana jest dziełom za ich walory literackie oraz tematykę - ważną kulturowo, społecznie lub politycznie. Do konkursu zgłaszane są zarówno utwory literackie, jak i publicystyczne.

17.11. - Znany polski aktor filmowy i teatralny Marek Perepeczko, odtwórca słynnej roli Janosika oraz komendanta Władysława w sitcomie "13 posterunek", zmarł w swoim mieszkaniu w Częstochowie. W latach 1998-2003 był dyrektorem Teatru im. Adama Mickiewicza w Częstochowie. Miał 63 lata.

17.11. - Amerykańska gwiazda muzyki r'n'b i soul, Macy Gray, wystąpiła w Sali Kongresowej Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Był to jej jedyny koncert w Europie. Czarnoskóra artystka jest jedną z najpopularniejszych piosenkarek współczesnej muzyki rozrywkowej.

28.11. - Piotr Cieplak, Irena Jun, Jan Kociniak, Małgorzata Hajewska-Krzysztofik oraz Waldemar Barwiński zostali tegorocznymi laureatami Feliksów Warszawskich. Nagrody są przyznawane za wybitne osiągnięcia teatralne - reżyserskie i aktorskie.

GRUDZIEŃ

10.12. - Krzysztof Penderecki dyrygował ponad 300-osobowym zespołem dwóch orkiestr i trzech chórów podczas prawykonania całości swojego utworu "Requiem Polskie" na koncercie w Stoczni Szczecińskiej, zorganizowanym w 35. rocznicę Wydarzeń Grudniowych w Szczecinie.