Artykuły

Wieczór jubileuszowy w reż. Bogdana Toszy w Teatrze Polskim we Wrocławiu. Pisze Tomasz Wysocki w Gazecie Wyborczej - Wrocław.

Teatr Polski we Wrocławiu świętował w sobotę 60-lecie istnienia. Jednak wieczór jubileuszowy na scenie przy Zapolskiej był smutny jak jesienny kondukt w deszczu.

Uroczystość rozpoczęła się poza teatrem - akcją Jerzego Kaliny zatytułowaną "Strapontenia". Po ulicy Świdnickiej i okolicach Rynku krążyło kilkadziesiąt osób z magnetofonami w plecakach i torbach. Leciały z nich odgłosy historycznych spektakli Polskiego. Ci, którzy natknęli się na nosicieli dźwięków, nie mieli szans zorientować się, w czym uczestniczą. I tak mocno wytłumione kwestie aktorów i fragmenty muzyki dodatkowo zagłuszył szum miasta. W finale happeningu, już na widowni teatru przy Zapolskiej, zlały się w jeden zgiełk.

Jerzy Kalina, który pojawił się na scenie w charakterze dyrygenta dźwięków, kilkoma zamaszystymi ruchami zakończył akcję. To, co działo się potem, wprawiało mimo wszystko pozytywnie nastrojoną widownię w przygnębienie.

Półtoragodzinna "Suita na słowo i fortepian" Ewy Bułhak wyreżyserowana przez Bogdana Toszę miała wszystkie cechy naprędce skleconej szkolnej akademii ku czci. Bułhak w jeden poetycki ciąg zestawiła fragmenty wierszy i dramatów polskich autorów. Rozrzut był duży: od Mickiewicza i Słowackiego, przez Wyspiańskiego i Przybyszewskiego, Miłosza, Różewicza i Bursę, po Białoszewskiego, Barańczaka oraz Zagajewskiego.

Przez scenę przewijali się kolejni aktorzy, czasem solo, czasem grupkami. Wyrzucali tekst, czasem z głowy, czasem z kartki, i przystawali przy którymś z sześciu fortepianów. Stali aż do pojawienia się następnej grupki aktorów, po czym rozchodzili się zamyśleni. Z ich min jasno wynikało, co myślą: "W imię czego to robimy? Ile to jeszcze potrwa i dlaczego tak długo?".

Między sześcioma czarnym fortepianami rozstawionymi na scenie miotał się Stanisław Radwan, autor muzyki do widowiska. Nadzorował pianistów, kierował chórem aktorów w partiach śpiewanych. Bo aktorom (przypomnijmy: dramatycznym) kazano śpiewać. Szczęśliwie w zespole Polskiego jest Kinga Preis, która od lat występuje także w Teatrze Muzycznym "Capitol", i to ona uratowała ten fragment przedstawienia.

Zamysł Toszy był jeden: żeby na scenie, pod byle jakim pretekstem, pojawili się wszyscy aktorzy Teatru Polskiego. W efekcie obejrzeliśmy chaotyczne i nużące widowisko. Przy czym najbardziej żal było aktorów. To nie statyści zarabiający tym, że są. To zawodowcy i fakt ich pojawienia się na scenie powinien coś znaczyć. Tej refleksji autorom przedstawienia zabrakło. Zamiast silić się na oryginalność - happening i wydumane, nieporadnie złożone widowisko - lepiej było zrealizować przedstawienie, które później mogłoby pojawić się w repertuarze. Nawet kosztem tego, że nie graliby w nim wszyscy aktorzy teatru.

Notabene, w jubileuszowym widowisku nie wzięły udziału: Teresa Sawicka, Ewa Skibińska i Halina Skoczyńska, chociaż w programie ich nazwiska są wymienione. Nie sprostały wymaganiom Toszy czy odmówiły występu w akademii?

Potem były przemowy, gratulacje i życzenia. Minister kultury Kazimierz Michał Ujazdowski zasłużonym pracownikom teatru wręczył medale. W tej części wieczoru kilkakrotnie powtarzano, że wrocławski Teatr Polski ma teraz dwóch nadzorców: urząd marszałkowski i Ministerstwo Kultury. Dzięki temu jego budżet wzrósł ponaddwukrotnie. Mimo to w środowisku teatralnym panuje opinia o zapaści w Teatrze Polskim: artystycznej i organizacyjnej. Dlatego coraz częściej, chociaż nieoficjalnie, przy Zapolskiej i w urzędzie marszałkowskim pojawiają się głosy, że Bogdan Tosza z końcem czerwca opuści dyrektorski fotel.

- Sytuacja w Teatrze Polskim rzeczywiście nie zachwyca. Zwłaszcza że dyrektorom w Wałbrzychu czy w Legnicy idzie znacznie lepiej, przy o wiele mniejszych budżetach. Za wcześniej jednak, by mówić o następcach dyrektora Toszy. Nic nie jest przesądzone, a decyzja o ewentualnej zmianie w Polskim zapadnie w ciągu miesiąca - deklaruje Andrzej Pawluszek z zarządu województwa.