Tak brzmi świat po apokalipsie
Na 13. edycji Praskiego Quadriennale, największej na świecie imprezy poświęconej szeroko rozumianej scenografii, polscy artyści zdobyli pierwszy od 36 lat złoty medal. Nagroda za projektowanie dźwięku może dziwić na imprezie, którą kojarzy się z teatralnymi "dekoracjami". Ale pełna jej nazwa to Prague Quadrennial of Performance Design and Space - pisze Witold Mrozek w Gazecie Wyborczej.
Nagrodzona medalem za projektowanie dźwięku (przyznaje się je w 15 kategoriach) polska ekspozycja "Post-Apocalypsis" odnosi się do słynnego przedstawienia Jerzego Grotowskiego "Apocalypsis cum figuris" z 1968 r. To dźwiękowy pejzaż po katastrofie - z głośników dobiegają wycie wiatru, stukot, nieokreślone, niepokojące szumy, m.in. z Czarnobyla i Fukushimy. W białej przestrzeni na pordzewiałych prętach zbrojeniowych rozpięte są ostatnie strzępy dawnego życia - kawałki pni drzew. Przytulając się do kory i uruchamiając czujniki, usłyszymy fragmenty poezji - m.in. recytowanej monotonnym, urywanym głosem Wielkiej Improwizacji z Mickiewiczowskich "Dziadów".
Kuratorka - teatrolożka Agnieszka Jelewska z UAM - do pracy nad ekspozycją zaprosiła artystów i ekspertów: Michała Cichego, Pawła Janickiego, Michała Krawczaka, Rafała Zapałę i Jerzego Gurawskiego.
Nagroda za projektowanie dźwięku może dziwić na imprezie, którą kojarzy się z teatralnymi "dekoracjami". Ale pełna jej nazwa to Prague Quadrennial of Performance Design and Space. Scenografowie i inni artyści przygotowują ekspozycje, których "teatralność" polega np. na interaktywności. Często związane są z teatrem tematycznie. Zresztą granice między sztukami wizualnymi a performatywnymi dawno już zostały przekroczone.
Spin doktor w każdym domu
W PQ udział bierze 78 krajów. Główna nagroda - Złota Kwadryga - trafiła do ekipy z Estonii. "Unified Estonia" prezentuje fikcyjną partię polityczną - ruch prawicowych populistów nowej generacji, jakich wielu w Europie, a także w Polsce. Z plakatów wyborczych uśmiechają się zdeterminowane twarze młodych, eleganckich ludzi. "Stop imigracji!", "To twoje pieniądze!", "Pieprzyć politykę, zróbmy coś dobrego!" - głoszą ich hasła. Zasadniczym elementem ekspozycji teatru No 99 z Tallinna jest wideoporadnik "Jak dojść do władzy".
Blondynka z nienaturalnym uśmiechem tłumaczy: "Wyborca to nie obywatel. To klient". Płynnie przechodzi do kolejnej porady ("Hitler mawiał, by przekaz kierować do najgłupszego segmentu mas") i wraca do języka reklamy ("Marketing polityczny jest jak marketing każdego innego produktu"). Znacząco gestykuluje niczym wytrawny coach spin doktor. Program? "Fuck it!". Instruktorka każe powtarzać: "Jesteśmy nową siłą i wszystko robimy inaczej". "Unikaj momentów, gdy twoja partia miałaby coś ZROBIĆ. To może być początek jej końca" - dodaje w załączonej broszurce.
Niewidzialne krajobrazy
Subtelny przekaz społeczny ma też praca "On the Other Side" z Finlandii. To po prostu dzieląca pomieszczenie na pół po przekątnej wielka ściana z lateksu. Jest elastyczna, zachęca do dotykania, porusza się. Licznie zwiedzające wystawę dzieci zderzają się przez miękką materię z kolegami po drugiej stronie. Trzeba się liczyć z tym, co robi niewidzialny partner "stamtąd", spróbować nawiązać z nim kontakt. To do wielonarodowej ekipy z Finlandii trafiła główna nagroda za ekspozycję studencką.
Również w sekcji studenckiej Polska została zauważona. Wśród trzech nominacji do nagrody dla "obiecujących artystów" (obok Czech i zwycięskiej Łotwy) znalazła się też inspirowana "Opisem obrazu" niemieckiego dramatopisarza Heinera Müllera praca Małgorzaty Wdowik, studentki reżyserii warszawskiej Akademii Teatralnej, przygotowana razem z poznanymi na stypendium w Giessen w Niemczech Serbką Tamarą Antonijevic i Niemcem Robertem Lässigiem.
Ich "Granice krajobrazu" to na pierwszy rzut oka zwykły pusty pokój o białych ścianach. Wchodząc do niego, "widz" zaczyna przemierzać wyimaginowaną scenografię. Jej opis ma w słuchawkach, a dzięki kamerom i nadajnikom odkrywa coraz to nowe fragmenty zakrytego pejzażu - i sam staje się elementem instalacji, obserwowanym przez innych widzów zza przezroczystych drzwi.
PQ potrwa do 28 czerwca.
Na zdjęciu: Anna Galas, producentka PQ 2015, odbiera Złoty Medal
