Artykuły

Dzisiaj ruszamy w miasto. Wracamy w niedzielę w nocy. Cztery dni wypełnią wystawy, warsztaty i koncerty. Zaczyna się Europejski Stadion Kultury, największa, a na pewno najdroższa impreza kulturalna roku w Rzeszowie.

Tym, co różni ten festiwal od innych rzeszowskich imprez, jest budżet, który sięga 3 mln zł. 2 mln daje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a milion pochodzi z budżetu miasta. Ale bardziej istotną różnicą jest to, że dzięki tym pieniądzom aktywizuje się środowisko lokalnych twórców i organizatorów wydarzeń kulturalnych, a także to, że powstają tutaj całkiem nowe, unikatowe projekty, które można usłyszeć, zobaczyć tylko na Europejskim Stadionie Kultury.

Tak ma być również w tym roku.

Europejski Stadion Kultury jest częścią Wschodu Kultury, projektu, który narodził się dwa lata temu, jako nowa forma współpracy kulturalnej miast Polski Wschodniej - Białegostoku, Lublina i Rzeszowa - z krajami Partnerstwa Wschodniego.

Formułę tego wielkiego przedsięwzięcia wymyślili organizatorzy z Warszawy: z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz z Narodowego Centrum Kultury. Koncepcja koncertu głównego ESK, jako zlepku specjalnie stworzonych na tę okazję muzycznych kolektywów, też jest ich dziełem. Całą resztę jednak zostawili miastu, które po raz kolejny już oddało część festiwalowego czasu i pieniędzy w ręce lokalnych kuratorów. Z tego zrodziło się około 30 projektów kulturalnych, które będą realizować się w Rzeszowie do niedzieli.

Dziś wieczorem będzie można oglądać aż pięć festiwalowych wystaw. Już od rana na murach Zamku Lubomirskich prezentowana jest wystawa sztuki MUR-ART. To prace malarskie w formie wielkoformatowych wydruków członków Związku Polskich Artystów Plastyków i ich gości z Ukrainy. Mury Zamku Lubomirskich zostały wybrane jako atrakcyjne miejsce na pokazanie tych prac, obrazów mocno kolorystycznych i geometrycznych, stworzonych w czasie pleneru poprzedzającego festiwal. Oryginały prac można oglądać w Rzeszowskim Inkubatorze Kultury.

"Tryptyk Ormiański"

Kolejna festiwalowa wystawa - do oglądania w Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa: fotografie Wiesława i Zofii Turno "Gumografie" i "Montaże". O godz. 11.30 - wernisaż wystawy QRkodów prof. A. Głowackiego "Archetyptura" w Klubie Festiwalowym przy ul. Bożniczej 1. Przed wernisażem i po nim będzie można wziąć udział w warsztatach QR kodów.

Nie można w natłoku wydarzeń uronić bardzo ważnej wystawy, której wernisaż odbędzie się o godz. 18 w BWA - "Franciszek Starowieyski 1930-2009 - przyjaźnie paryskie. Kolekcja A.N. Avila", sprowadzoną do Polski przez Państwową Galerię Sztuki w Sopocie. Składa się na nią 156 prac na papierze, 25 płócien i obrazów olejnych na drewnie, jedna praca wielkoformatowa z cyklu "Teatr rysowania".

W tym samym czasie na Rynku zostanie otwarta inna wystawa - "Życie jest warte życia - Sławomir Mrożek - Imigrant ze Wschodu". O godz. 19 w Klubie Festiwalowym będzie wyświetlony film Pawła Chara o Sławomirze Mrożku. Przez ostatnie dwa lata życia pisarza Chara pełnił obowiązki jego osobistego sekretarza i zarazem fotografa dokumentującego codzienność i jego najbliższe otoczenie. Prezentowana wystawa i film to wynik wspólnego czasu.

Punktem kulminacyjnym pierwszego festiwalowego wieczoru będzie koncert "Tryptyk Ormiański" - dziś o godz. 19 na Rynku. "Tryptyk " to realizacja oparta na repertuarze tradycyjnych ludowych pieśni ormiańskich w jazzowych interpretacjach. Muzyczna prezentacja w produkcji i pod batutą Mikołaja Blajdy obfitować ma w brzmienia sekcji jazzowej, okraszone dźwiękami tradycyjnych instrumentów ormiańskich, takich jak duduk czy oud. W projekcie udział biorą polscy muzycy i specjalizujący się w tradycyjnym śpiewie wokaliści z Armenii. Wystąpią m.in.: Aida Kosojan-Przybysz, Hovsep Paranyan, Wojciech Lubertowicz, Mateusz Szemraj, Marta Sołek, Leszek "Hefi" Wiśniowski, Łukasz Adamczyk, Mirosław Hady, Rafał Stępień i Mikołaj Blajda.

Kolektywy i The Fratellis

O godz. 20.30 w Klubie Festiwalowym zabrzmi Matragona, zespół multiinstrumentalistów, podążających śladami muzycznych tradycji różnych kultur. Sięgają po bogate etniczne instrumentarium, grają na blisko 40 różnych instrumentach, używając ich wymiennie w czasie godzinnego koncertu. Siedmioosobowy zespół jest legendą polskiej muzyki tradycyjnej i orientalnej.

O godz. 22 festiwalowy dzień zwieńczy oczekiwana w Rzeszowie premiera społecznościowego filmu dokumentalnego "Sedno" i spotkanie z twórcami. Odbędzie się w Klubie Festiwalowym.

W piątek - ważne wydarzenie ESK - koncert główny na Stadionie Miejskim przy ul. Hetmańskiej 69. O godz. 20 jako support wystąpią Mama Selita i Sophie Villy (Gruzja). O godz. 21 na scenie pojawią się kolektywy: Kasia Kowalska & The Bambir (Armenia), Marika & ONUKA (Ukraina), Natalia Przybysz & Dakh Daughters Band (Ukraina), Patrycja Markowska & Tanita Tikaram (Niemcy), IZA Lach & The Airplane Boys (Kanada). O 23 zaplanowano występ mało znanego w Polsce brytyjskiego zespołu, zaproszonego w roli gwiazdy koncertu - The Fratellis.

Ale wcale nie mniej atrakcyjnie zapowiadają się pozostałe dwa koncerty na Rynku - w sobotę i niedzielę. W sobotę pod szyldem Klezmer & World zagrają Rzeszów Klezmer Band i przyjaciele oraz Budapest Klezmer Band, a w niedzielę - świetnie zapowiadający się koncert Art Celebration 2015, podczas którego zagra m.in. Smolik, z nim na scenie pojawi się także Kev Fox, brytyjski songwriter, muzyk i wokalista.

A na koniec najlepsze: wstęp na wszystkie wydarzenia jest wolny!