Internet. Przedwojenna prasa żydowska udostępniona
Kilkaset skanów z prasy żydowskiej w języku jidysz możemy przeglądać na stronie Centralnej Biblioteki Judaistycznej. Wśród skanów nie brak recenzji teatralnych.
Na stronie internetowej biblioteki udostępnione zostały wysokiej jakości skany z tekstami prasowymi z języka jidysz. Niemal każdy z nich ma długi opis w języku polskim. - To skany znakomitej jakości, o bardzo wysokiej rozdzielczości. Dostępne za darmo - mówi Miłosz Habura z Żydowskiego Instytutu Historycznego. - Na razie kolekcja liczy ponad 200 wycinków z międzywojennej prasy jidysz. Dotyczą one różnych dziedzin życia społecznego i artystycznego Żydów - dodaje. Wiele z nich dotyczy Warszawy, która przed 1939 r. była jedną ze stolic języka jidysz w świecie.
- Znajdziemy np. opis reportażu dziennikarza z prowincji, który w międzywojniu odwiedza Warszawę. Opisuje jej ruch, zgiełk, wygląd ulic i sklepów - opowiada Habura.
Recenzje teatralne i literackie
Wśród skanów nie brak recenzji teatralnych czy literackich. Jest choćby recenzja premiery "Mord im Hinterhaus" Dietzenschmidta w reż. Zygmunta Turkowa w Teatrze Kamińskich kierowanym przez Idę Kamińską. Była to pierwsza sztuka po powrocie Turkowa i Kamińskiej do Warszawy, na co czekał cały teatralny świat. Recenzent pisze jednak, że sztuka go rozczarowała. Z kolei Bernard Singer - publicysta i sprawozdawca sejmowy, a także autor wydanej już po wojnie książki "Moje Nalewki" - na łamach "Ilustrirte Welt" z 1919 r. poddaje krytyce twórczość zmarłego wówczas Wilhelma Feldmana. "Dostrzega w nim przede wszystkim wybitnego krytyka literackiego, autora pierwszej książki na temat polskiej literatury modernistycznej. Jednocześnie zauważa, że Feldman był obiektem niewybrednych ataków polskiego środowiska literackiego. Zarzucano mu anegdotyczność w podejściu do literatury polskiej i wypominano żydowskie pochodzenie. Wymownym świadectwem skrywanej do niego wrogości jest, że żadna z polskich gazet nie opatrzyła notą biograficzną depeszy o śmierci Feldmana w 1919 roku, jak gdyby nie odegrał żadnej istotnej roli w literaturze polskiej. Cały artykuł dowodzi niezwykłej erudycji Singera w dziedzinie polskiej literatury oraz polskiej krytyki literackiej" - czytamy w opisie towarzyszącym zeskanowanej stronie.
Fotoreportaż z synagogi w Wyszkowie
Z kolei pokazana na stronie fotografia Altera Kacyzne z wystawy sztuki żydowskiej w Warszawie zamieszczona na łamach "Ilustrirte Welt" z 1919 r. to chyba jedyne dziś świadectwo, że taka wystawa miała miejsce. Dla historyka sztuki nie brak prawdziwych smaczków, jak fotoreportaż z synagogi w Wyszkowie.
Jak podkreśla Miłosz Habura, wyborem tekstów, tłumaczeniem i przygotowaniem opisów na stronie zajmują się jidyszystki specjalizujące się w szeroko pojętej kulturze języka żydowskiego. To dr Agnieszka Żółkiewska i dr Karolina Szymaniak z ŻIH-u oraz dr Anna Szyba.
