Zniknięte słuchowisko
Premiera słuchowiska Nie-Boska komedia Michała Zadary miała się odbyć w Poniedziałek Wielkanocny. Ku zaskoczeniu artystów do emisji w Polskim Radiu nie doszło.
Jaki był pomysł Zadary na Krasińskiego? Reżyser opowiada, że zdecydował się na opuszczenie trzeciej części dramatu Krasińskiego — tej, w której chór przechrztów przeprowadza krwawą rewolucję, ssąc „karty Talmudu jak pierś mleczną, żywotną, z której siła i miód płynie" dla Żydów, a dla polskiej szlachty „gorycz i trucizna". Zamiast niej nagrana została rozmowa Zadary z dramaturgiem dr. Danielem Przastkiem — historykiem i politologiem z Instytutu Nauk Politycznych UW. Zdaniem Zadary nie można grać antysemickiego dramatu Krasińskiego bez komentarza.
Michał Zadara specjalizuje się w polskiej klasyce. Wyreżyserował pierwsze w historii wystawienie Dziadów Mickiewicza bez skrótów — premiera efektownego, 14-godzinnego wydarzenia odbyła się w tym roku w Teatrze Polskim we Wrocławiu. Wystawił także m.in. Lillę Wenedę i Fantazego Słowackiego. — Kocham narodowe dramaty, bo rozbijają jednolitość obrazu Polski, polskiej historii i kultury — mówił „Wyborczej" przed Dziadami.
Nie-Boska miała być radiowym debiutem Zadary. W słuchowisku wystąpili m.in. Barbara Wysocka, Maria Maj z TR Warszawa, Oskar Hamerski i Przemysław Stippa z Teatru Narodowego. Producentka z ramienia Teatru Polskiego Radia powiedziała artystom, że odwołanie premiery to „decyzja II Programu". Redakcja teatralna przygotowała materiał, Dwójka miała go wyemitować.
Agencja Promocji Polskiego Radia jeszcze w czwartek po południu rozesłała komunikat o premierze, ale w niedzielne popołudnie informacja o słuchowisku Zadary zniknęła ze strony internetowej rozgłośni. Zamiast premiery Nie-Boskiej Dwójka wyemitowała powtórkę Salome według Oscara Wilde'a z 2013 roku w reż. Dariusza Błaszczyka. Decyzja o tym miała zostać podjęta w piątek, nie poinformowano o niej artystów. O zmianie planów twórcy dowiedzieli się w poniedziałkowy wieczór, przy radioodbiornikach.
Dlaczego nie doszło do emisji? Dyrektor Dwójki Małgorzata Małaszko-Stasiewicz tłumaczy: — Z prostego względu, to trzeba jeszcze poprawić. Słuchowisko jest nieczytelne.
Problemem i źródłem potencjalnej konfuzji słuchacza miało być połączenie formatu audycji publicystycznej (rozmowa zamiast trzeciej części) z poprzedzającą ją i następującą po niej inscenizacją dramatu Krasińskiego. Z drugiej strony Polskie Radio nieraz emitowało audycje łączące różne formy. W rozgłośni mówi się też, że Zadara nie był obecny na końcowym etapie postprodukcji — tzw. zgraniu, i że niektóre fragmenty były niesłyszalne.
Piątkowe kolegium, na którym miała zapaść decyzja o odwołaniu premiery, odbyło się bez udziału dyrektor Małaszko-Stasiewicz. Brał w nim udział m.in. Jacek Wakar, krytyk teatralny i szef publicystyki Redakcji Kulturalnej Dwójki.
Michał Zadara zaznacza, że wierzy w dobre intencje rozgłośni: — Nie oskarżam radia o cenzurę. Rozumiem, że redakcja chciała to słuchowisko ulepszyć. To ma dla mnie sens. Skoro Dwójka jest radiem publicznym, powinna istnieć szansa, by słuchowisko dotarło do każdego i było dla każdego zrozumiałe.
Reżyser zapowiedział, że poprawki wprowadzi w maju. Małaszko-Stasiewicz zapewnia, że gdy to się stanie, słuchowisko zostanie wyemitowane.
To nie pierwszy przypadek, gdy z przyczyn technicznych Dwójka odwołuje emisję słuchowiska na drażliwy politycznie temat. We wrześniu ubiegłego roku odwołano premierę Czterech śpiących Krzysztofa Szekalskiego w reżyserii Aleksandry Jakubczak. W tamtym dramacie ożywały warszawskie pomniki, Mały Powstaniec spotykał żołnierzy z monumentu Polsko-Radzieckiego Braterstwa Broni. Skargę przed planowaną emisją złożył wówczas m.in. jeden z pracowników IPN. Słuchowisko nigdy nie zostało nadane, dyr. Małaszko-Stasiewicz mówiła najpierw o słabej jakości nagrania, później zwracała uwagę na niski poziom artystyczny przedsięwzięcia.
