Artykuły

W Drohobyczu na zachodniej Ukrainie rozpoczął się w piątek siódmy festiwal Brunona Schulza. Dzięki temu przedsięwzięciu nieznana wcześniej w ukraińskiej Galicji twórczość urodzonego tu autora "Sklepów cynamonowych" powraca do jego rodzinnego miasta.

To organizowane co dwa lata wydarzenie jest jedną z najważniejszych imprez poświęconych Schulzowi. - Schulza nie można oddzielić ani od Drohobycza, ani od Galicji - powiedział Jurij Andruchowycz, znany pisarz ukraiński i tłumacz prac artysty.

- W latach 90. jego nazwisko było dla Ukraińców prawie nieznane. Kilkanaście lat temu było z tym trochę lepiej, lecz dopiero teraz dochodzimy do czasów, kiedy Ukraińcy mówią, że nie tylko go znają, ale i uważają za swojego, za człowieka z Drohobycza - wyjaśnił Andruchowycz.

Dyrektorka festiwalu Wiera Meniok zaznaczyła, że festiwal zajmuje ważne miejsce na mapie inicjatyw naukowych i kulturalnych Ukrainy.

- Jego najważniejszym punktem będzie konferencja naukowa "Bruno Schulz a współczesna teoria kultury". Spróbujemy na niej zrozumieć Schulza w kontekście naszych czasów. Nie chcemy mówić o nim językiem wybranych i wtajemniczonych, ponieważ ten język już się wyczerpał. Chcemy udostępnić go współczesnej kulturze - powiedziała.

Meniok poinformowała, że Festiwalowi Schulza towarzyszyć będą spotkania literackie, w których wezmą udział cenieni literaci z Polski i Ukrainy. Do Drohobycza przyjedzie m.in. Daniel Odija, Ignacy Karpowicz oraz pisarze ukraińscy.

- Ukraińskie gwiazdy to Taras Prochaśko, Jurij Andruchowycz, Jurij Wynnyczuk i Serhij Żadan, kultowy poeta i pisarz ukraiński, który wystąpi na rynku na zakończenie festiwalu ze swoim zespołem "Sobaky w kosmosi". Andruchowycz wystąpi z kolei z polskim zespołem Karbido z Wrocławia, z którym współpracuje od lat - dodała Meniok.

Dni schulzowskie w Drohobyczu to również projekty teatralne i akcje artystyczne, które odbywają się w miejscowym teatrze, uniwersytecie, synagodze i kościele.

- Festiwal Schulza idzie wbrew odczuwanym dziś prądom, gdyż odwracamy się teraz od idei uniwersalnych i tolerancji. Festiwal pod patronatem Brunona Schulza, ofiary idei totalitarnej, rasizmu wprowadzonego w życie w sposób ostateczny i antysemityzmu, jest szczepionką na procesy, które widzimy dziś w Europie - ocenił były dyrektor Instytutu Książki Grzegorz Gauden.

Bruno Schulz urodził się w 1892 r. w Drohobyczu niedaleko Lwowa w rodzinie zasymilowanych Żydów. Jego ojciec był właścicielem sklepu bławatnego. Był dzieckiem wątłym i chorowitym, a przy tym zdolnym uczniem tamtejszego Gimnazjum im. Cesarza Franciszka Józefa, gdzie w 1911 r. zdał maturę. Studiował architekturę na Politechnice Lwowskiej, ale z powodu choroby musiał przerwać naukę. Przez kilka miesięcy studiował na Politechnice w Wiedniu i na tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych.

W 1924 r. objął posadę nauczyciela rysunków w Państwowym Gimnazjum im. Władysława Jagiełły w Drohobyczu. Nauczycielem pozostał, z krótkimi przerwami, do 1941 r. Kiedy podczas wojny hitlerowcy zajęli Drohobycz, zatrudnili go przy katalogowaniu skonfiskowanych książek. 19 listopada 1942 r. Schulz został zastrzelony przez Niemca na ulicy w Drohobyczu.

Ocalała literacka spuścizna Brunona Schulza to dwa cykle opowiadań: "Sklepy cynamonowe" i "Sanatorium pod Klepsydrą", które przyniosły mu uznanie, a także kilka opowieści oraz szkice krytyczne zamieszczane w czasopismach. Niektóre opowiadania Schulza oraz materiały do powieści "Mesjasz", którą przygotowywał, zaginęły. Zachowało się natomiast wiele jego rysunków oraz listy, m.in. do Stanisława Ignacego Witkiewicza, Jarosława Iwaszkiewicza, Juliana Tuwima.

Festiwal w Drohobyczu organizowany jest m.in. dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP, Instytutu Książki w Krakowie, Instytutu Polskiego w Kijowie i Konsulatu Generalnego RP we Lwowie.