"Wizyta starszej pani" Friedricha Dürrenmatta powraca na deski Teatru Dramatycznego
"Wizyta starszej pani" Friedricha Dürrenmatta w reż. Wawrzyńca Kostrzewskiego w Teatrze Dramatycznym w Warszawie. Pisze Witold Sadowy.
Na główną scenę Teatru Dramatycznego m. st. Warszawy im. Gustawa Holoubka powróciła niedawno po latach "Wizyta starszej pani" Friedricha Dürrenmatta (1921-1990).
W nowej koncepcji Wawrzyńca Kostrzewskiego. Z ciekawą muzyką Piotra Łabonarskiego. W roli Klary Zachanassian wystąpiła Halina Łabonarska. Prezentująca bogate i piękne kostiumy, zaprojektowane przez Anetę Suskiewicz. Również autorkę scenografii. W roli Illa Adam Ferency. Polska prapremiera tej sztuki odbyła się w roku 1958. Na scenie tego samego Teatru Dramatycznego. Entuzjastycznie przyjęta przez publiczność i prasę. W reżyserii Ludwika Rene. Do dziś zachowałem w mojej pamięci to przedstawienie. Z rewelacyjnymi kreacjami aktorskimi Wandy Łuczyckiej jako Klary Zachanassian i Aleksandra Dzwonkowskiego jako Illa. Kolejne sztuki, reżyserowane w Teatrze Dramatycznym przez Ludwika Rene, uznawanego za specjalistę od Durrenmatta i następcę wielkiego Leona Schillera, to "Dobry człowiek z Seczuanu" (1956) z Haliną Mikołajską, "Szwejk" (1957) z Aleksandrem Dzwonkowskim, "Fizycy" (1963) z Gustawem Holoubkiem i Edmundem Fettingiem, "Romulus Wielki" (1966) z Janem Świderskim ,"Meteor" (1966), "Anabaptyści" (1967), "Król Jan według Szekspira" (1970) z Józefem Nowakiem oraz "Iwona, księżniczka Burgunda" (1975) z Magdaleną Zawadzką. A w Teatrze na Woli" "Życie Galileusza" z Tadeuszem Łomnickim w roku 1978.
Działo się to w latach Polski Ludowej i latach rozkwitu polskiego teatru. Sztuki Dürrenmatta cieszyły się na całym świecie ogromnym powodzeniem. W Polsce wystawiane były we wszystkich teatrach w kraju. Widziałem niemal wszystkie ich realizacje. W porównaniu z obecną odrealnioną koncepcją "Wizyty starszej pani" wystawiane były realistycznie. Aktorzy wcielali się w swoje role. Głęboko je przeżywali. Tworzyli żywe postacie. W "Wizycie starszej pani" nie ma miejsca na przeżywanie. Aktorzy potraktowani są jak marionetki. Pokazują swoje postacie, będąc obok nich. Posługują się przerysowanymi gestami. Beznamiętnie wygłaszają tekst. Przy takim założeniu trudno mówić o stworzeniu wielkich czy małych kreacji aktorskich. Raczej o wielkiej dyscyplinie, z jaką podporządkowują się aktorzy koncepcji reżysera. Obok Haliny Łabonarskiej i Adama Ferencego występują na scenie Małgorzata Niemirska, Małgorzata Rożniatowska, Anna Szymańczyk, Anna Gajewska, Władysław Kowalski, Mariusz Drężek, Łukasz Wójcik, Janusz R. Nowicki, Henryk Niebudek, Łukasz Lewandowski, Andrzej Blumenfeld, Zdzisław Wardejn, Waldemar Barwiński, Tomasz Budyta, Krzysztof Szczepaniak i Mateusz Weber. Wszystkim należą się wielkie i zasłużone brawa i wszystkim składam podziękowanie za ogrom włożonej pracy w to przedsięwzięcie.
Osobiście, koncepcję reżysera i przedstawienie uważam za interesujące. Oglądałem je z zaciekawieniem. Choć pod koniec pierwszej części byłem trochę zmęczony. W czasie przerwy rozmawiałem z kilkoma osobami. Zdania na temat koncepcji były podzielone. Temat moralności, jaki porusza Dürrenmatt w swojej sztuce, wciąż jest aktualny. "Za pieniądze można kupić wszystko" - jak mówi Klara Zachanassian. I czuć się rozgrzeszonym, zabijając człowieka. Także za przyzwoleniem kościoła!!?. Widownia w czasie spektaklu głośno i spontanicznie reagowała. Wyłapywała poszczególne kwestie i natychmiast dopasowała je do naszej rzeczywistości. A kiedy na scenie pojawił się Dziennikarz, przypominający wyglądem Zbigniewa Ziobrę, Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego, zarykiwała się ze śmiechu i jeszcze mocniej reagowała.
Po przedstawieniu były długie i szczere owacje dla aktorów i realizatorów. Na premierze i na bankiecie pojawił się Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotr Gliński. Z jego twarzy nie można było odczytać czy przedstawienie mu się podobało czy też nie?
