Artykuły

Renowację kaplic i grobowców w Alei Katakumbowej jednej z najważniejszych nekropolii w Polsce zapowiada Komitet Opieki nad Starymi Powązkami. Tegoroczna kwesta z udziałem wielu wybitnych artystów odbędzie się 29-30 października i 1 listopada.

W kweście, jak co roku, mają wziąć udział wybitne postaci teatru i filmu, m.in. Maja Komorowska, Danuta Szaflarska, Jerzy Zelnik i Daniel Olbrychski. Zebrane pieniądze przeznaczone będą na odnowienie kolejnych powązkowskich zabytków.

- Cmentarz na Starych Powązkach to najwspanialsza polska nekropolia, która jest świadectwem naszych dziejów. W ciągu 42 lat działalności komitet, którego założycielem był Jerzy Waldorff, przyczynił się do odnowienia ponad 1400 kaplic i grobowców. Pamiętajmy, że pielęgnując zabytki Starych Powązek pielęgnujemy pamięć o naszych przodkach i ich osiągnięciach - mówił w środę Marcin Święcicki, przewodniczący Społecznego Komitetu Opieki nad Starymi Powązkami im. Jerzego Waldorffa.

W ciągu najbliższych lat komitet zamierza przeprowadzić renowację i konserwację wszystkich kaplic i grobowców znajdujących się w Alei Katakumbowej. Przylegają one bezpośrednio do północnej, arkadowej ściany katakumb (ma ok. 200 metrów długości). Przy niej znajduje się 87 zabytków, zbudowanych najczęściej w XIX wieku z piaskowca i marmuru. Największym obiektem jest kaplica rodziny Skiwskich, która wymaga pilnego remontu z powodu pękającej ściany.

- W przyszłym roku planujemy odnowić 22 kaplice i pomniki nagrobne poczynając od zachodniego krańca katakumb do grobowca Marii Wisnowskiej znajdującego się naprzeciwko alejki biegnącej do bramy św. Honoraty - zapowiedział Święcicki. Wymienił też nagrobki, które będą odnawianie w najbliższym czasie; upamiętniają one Rocha Mianowskiego, rodzinę Zarembów, Feliksa Bielawskiego, rodzinę Gerlicz, rodzinę Lutostańskich i rodzinę Krysińskich.

W ostatnich dwóch latach dzięki działalności komitetu udało się zabezpieczyć przed zniszczeniem 109 pomników nagrobnych w Alei Zasłużonych. Ma ona charakter narodowego panteonu, głównie wybitnych polskich twórców: pisarzy i poetów, malarzy i muzyków, a także ludzi teatru. Największym obiektem, którego odnowienie udało się zakończyć w tym roku, jest neoromańska kaplica rodziny Leona Epsteina, zbudowana w końcu XIX wieku. Prace polegały m.in. na naprawie dachu kaplicy, wzmocnieniu kamiennych pilastrów, konserwacji metalowych elementów, renowacji tynków i remoncie ołtarza.

Poza kwestą Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Powązkami finansowany jest z dotacji m.st. Warszawy, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także z pieniędzy otrzymywanych od darczyńców - prywatnych osób, firm lub instytucji.

- Tradycyjnie na kwestarzy zapraszamy przede wszystkim aktorów scen polskich. Podobnie jak w ubiegłych latach kwestować będzie ok. 250 osób, poza aktorami będą z nami artyści innych profesji, w tym z zespołu "Mazowsze", będą także dziennikarze, urzędnicy. W najbliższej kweście zapowiedzieli swój udział m.in. Mariusz Benoit, Jerzy Karwowski, Emilia Krakowska, Anna Nehrebecka, Jerzy Zelnik, Joanna Trzepiecińska, Daniel Olbrychski, Olgierd Łukaszewicz, Magdalena Zawadzka, Ewa Wiśniewska, Joanna Szczepkowska i wielu innych aktorów - powiedział Święcicki.

Przed grobem Jerzego Waldorffa w Alei Katakumbowej wystawiona zostanie skarbonka, do której zazwyczaj trafia najwięcej pieniędzy od odwiedzających nekropolię warszawiaków. - Stary cmentarz warszawski jest jak olbrzymia księga opisująca w różnych warstwach - bardziej i mniej ważnych, tyczących się spraw publicznych i osobistych - dzieje dwustu lat trudnej sławy i chwały stolicy fatalnie usytuowanej na europejskim rozdrożu. Chodząc od grobu do grobu, jak gdyby się przerzucało karty owej wielkiej księgi do przodu, to znów wstecz - pisał Waldorff w książce "Za bramą wielkiej ciszy: Dwieście lat dziejów Powązek".

Cmentarz Powązkowski powstał dzięki Melchiorowi Szymanowskiemu, który w 1750 r. ofiarował 2,4 ha gruntu z przeznaczeniem na cmentarz katolicki. Pierwszym pochowanym na Powązkach był ksiądz Wincenty Bartłomiej Skrzetuski, którego pogrzeb odbył się w 1791 r. Na cmentarzu pochowano wielu wybitnych Polaków, m.in. Władysława Reymonta, Leopolda Staffa, Marię Dąbrowską, Stanisława Moniuszkę, Jana Kiepurę, Henryka Wieniawskiego i Krzysztofa Kieślowskiego.