Artykuły

Studenci Uniwersytetu Gdańskiego, reprezentujący różne kierunki (głównie Wiedzę o teatrze, ale także Zarządzanie instytucjami artystycznymi, Filologię polską, Prawo), założyli kolektyw o nazwie Teatr nieUGiętych. Pierwsza premiera - "Fashion Victim" Sandry Szwarc już 19 maja w Sali Teatralnej w budynku Neofilologii UG.

Zaprosili do niego studentów innych gdańskich uczelni i zakręconych teatralnie licealistów. NieUGięci nie tylko próbują swoich sił jako aktorzy, ale także odpowiadają za cały proces produkcji spektaklu - wypełniają wnioski o granty, gromadzą niezbędne sprzęty i rekwizyty, prowadzą kampanię promocyjną, projektują druki, nagrywają i montują filmy itp. Opiekunem projektu jest Joanna Puzyna-Chojka, teatrolog z UG.

Ich pierwszym wspólnym spektaklem jest "Fashion Victim" Sandry Szwarc - próba teatru krytycznego w intrygującej formie scenicznej. Autorka kreuje świat o mocno niejednoznacznym statusie, każąc głównemu bohaterowi - niczym Gombrowiczowskiemu Henrykowi - śnić dziwny sen, do którego docierają czasami odpryski realnego świata, zmieszane z obrazami medialnymi. Sandra Szwarc po raz kolejny potwierdza też swoje niezwykłe wyczucie na walory brzmieniowe słowa i rytmiczność struktury narracyjnej, którą podkreśla obecność na scenie Chóru - bohatera zbiorowego o wielu twarzach i tożsamościach.

W warstwie dokumentalnej sztuka "Fashion Victim" odwołuje się do największej katastrofy budowlanej w czasach współczesnych, która miała miejsce w 2013 roku w kompleksie Rana Plaza nieopodal Dhaki, stolicy Bangladeszu. W wyniku zawalenia się ośmiokondygnacyjnego budynku, mieszczącego głównie szwalnie i sklepy odzieżowe, zginęło 1127 osób, a około 2500 odniosło obrażenia. To tragiczne wydarzenie odbija się w snach Mirka - przedstawiciela sytej Europy, zafascynowanego modą męską, który pewnego dnia odnajduje na metce kupionej koszuli błaganie o pomoc. Zostało ono wyszyte rączką jedenastoletniej dziewczynki z ubogiego, azjatyckiego kraju, wykonującej niewolniczą pracę, na której ufundowany jest zachodni raj konsumentów. Bohater traktuje ten znak nadany z odległego świata jako wezwanie do tego, by coś zmienić w swoim pustym życiu, zredukowanym do konsumpcyjnych gestów.

Związana z Trójmiastem Sandra Szwarc (1989) jest absolwentką Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku w klasie fortepianu, Wiedzy o teatrze Uniwersytetu Gdańskiego oraz Południowobałtyckiej Akademii Teatru Niezależnego. Obecnie jest słuchaczką Filologicznych Studiów Doktoranckich UG. Mimo młodego wieku niezwykle szybko awansowała do wąskiego grona dramatopisarzy docenianych przez krytyków i reżyserów. Jej dwie poprzednie sztuki, "Von Bingen. Historia prawdziwa" i "Supernova live", były nominowane do finału Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej (druga z nich otrzymała tzw. Alternatywą Nagrodę Dramaturgiczną, przyznawaną przez jury społeczne). Oba dramaty zrealizował w Teatrze Polskiego Radia Waldemar Modestowicz - realizacja debiutanckiej "Von Bingen" została wyróżniona Grand Prix w kategorii słuchowisk ubiegłorocznego Festiwalu "Dwa Teatry". Jest także laureatką nagrody Talanton 2016 za radiowy debiut dramaturgiczny. Najnowsza sztuka "Doppelgänger" została nagrodzona jedną z dwóch głównych nagród we wrocławskim konkursie Strefy Kontaktu.

Sandra Szwarc o swojej sztuce:

Powstanie "Fashion Victim" jest efektem ogólnej niezgody na stereotypizację świata, który jest daleko od nas. Kraje nieeuropejskie w świadomości masowej postrzegane są przez pryzmat okropnych klisz, uogólnień, jakichś szczątków informacji i półprawd albo po prostu głupot, kreowanych w dużej mierze przez media. Nasze rozmowy na temat tych "innych" światów sprowadzają się w większości przypadków do powtarzania historii gdzieś zasłyszanych, wyczytanych, przekazanych z drugiej ręki, przez co są one mitologizowane albo przedstawiane w komiksowej karykaturze. Historię o wiadomości pozostawionej na metce odnalazłam w Internecie, w kilku niezbyt rozbudowanych artykułach. Nigdzie nie odnalazłam też ciągu dalszego, jakby finał tej historii nigdy nie nastąpił. Wydawało mi się wtedy, że jest to tragedia na miarę naszych czasów. Bo przecież kiedy dowiadujemy się o kolejnych historiach wyzysku czy przemocy, w naturalny sposób budzi się w nas sprzeciw, często pojawia się też chęć pomocy; ale jednocześnie nie za wiele możemy zrobić własnymi rękami, dochodzimy do ściany. Nasze manifesty stają się śmieszne, wydaje nam się, że zmienimy świat, bo możemy coś nagłośnić albo opublikować. Ale nasza władza nad rzeczywistością jest pozorna. To prawdziwa katastrofa, że jesteśmy tak bezsilni.

(Fragment wywiadu przeprowadzonego przez Martę Kąsiel i zamieszczonego w programie)

Spektakl został zrealizowany w ramach konkursu AlterProjekt organizowanego przez Akademickie Centrum Kultury UG "ALTERNATOR". Dofinansowany został także ze środków Dziekana Wydziału Filologicznego UG.

***

"Fashion Victim" Sandry Szwarc

Prapremiera: 19 maja w Sali Teatralnej w budynku Neofilologii UG (Wita Stwosza 51, róg Bażyńskiego)

godz. 14.00 - pokaz w ramach Dnia Funduszy Europejskich,

godz. 17.00 - pokaz w ramach VIII Festiwalu Literatury i Teatru BETWEEN.POMIĘDZY. Wstęp wolny.