Artykuły

To premiery, na które czekamy. Premiery, o których będzie głośno. Nowe teksty, które pierwszy raz trafią na scenę, nowe inscenizacje znanych tytułów i musicale. Oto nasz przewodnik po wybranych premierach teatralnych jesieni - pisze Dorota Wyżyńska w Co jest grane 24.

Bohaterem nowego spektaklu Moniki Strzępki i Pawła Demirskiego będzie Jarosław Kaczyński. Anna Smolar chce opowiedzieć o ludziach, którzy podczas szalejącej burzy politycznej odwracają wzrok, udając, że nic się nie dzieje. Jolanta Janiczak i Wiktor Rubin zajęli się postacią Rasputina, a Przemysław Wojcieszek - Wojciecha Korfantego, ale po to, by spojrzeć na dzisiejszą Polskę.

Tematów politycznych i społecznych w spektaklach nowego sezonu nie zabraknie. Jedną z najbardziej oczekiwanych premier jest oczywiście "Proces" Kafki w reżyserii Krystiana Lupy - koprodukcja czterech warszawskich scen Nowego, Powszechnego, Studio i TR Warszawa.

NOWE TEKSTY NA SCENIE

"RASPUTIN", TEATR IM. ŻEROMSKIEGO, KIELCE, PREMIERA 23 WRZEŚNIA

Jolanta Janiczak i Wiktor Rubin, którzy w Teatrze im. Żeromskiego przygotowali kilka lat temu swoje dwa głośne spektakle: "Joanna Szalona; Królowa" i "Caryca Katarzyna", wracają do Kielc. Teatralny duet uhonorowany m.in. Paszportem "Polityki" i Nagrodą Główną na tegorocznej edycji festiwalu R@port w Gdyni (za "Żony stanu, dziwki rewolucji, a może i uczone białogłowy" z Teatru Polskiego w Bydgoszczy), teraz zajął się postacią Rasputina.

"MOJA WALKA", TR WARSZAWA, PREMIERA 6 PAŹDZIERNIKA

Ambitna próba zmierzenia się z cyklem powieściowym Karla Ove Knausgarda. Zafascynowany "Moją walką" reżyser Michał Borczuch nie zamierza przygotowywać wiernej adaptacji wielotomowego dzieła skandynawskiego pisarza, ale chce fragmenty powieści zderzyć z prywatnymi doświadczeniami aktorów i widzów. O pracy nad scenariuszem mówi: "Knausgard wciąga nas w to tworzenie literatury z naszego życia. Ale jest tu paradoks; gdy nasze życie staje się ważne, każde inne (choć utrwalone w detalach) staje się anonimowe. Dlatego w pracy warsztatowej zderzaliśmy z książką Knausgarda osobiste doświadczenia wybranych czytelników, co stanie się integralną częścią spektaklu".

Występują: Jan Dravnel, Dobromir Dymecki, Magdalena Kuta, Lech Łotocki, Maria Maj, Sebastian Pawlak, Agnieszka Podsiadlik, Halina Rasiakówna, Paweł Smagała, Tomasz Tyndyk, Justyna Wasilewska. Przedstawienie grane będzie w TR Warszawa/ATM Studio.

"KORFANTY", TEATR ŚLĄSKI, KATOWICE, PREMIERA 27 PAŹDZIERNIKA

Przemysław Wojcieszek reżyseruje w Teatrze Śląskim swoją nową sztukę pt. "Korfanty". Nie będzie to jednak historyczna opowieść o konflikcie Wojciecha Korfantego z Józefem Piłsudskim, ale "historia młodych ludzi tu i teraz, wkurzonych na otaczającą ich rzeczywistość, a jednocześnie wierzących, że mogą coś zmienić". Teatr Śląski zapowiada spektakl o "zapomnianych bohaterach, wartościach, narastającej przemocy, a także o agresji i wzajemnej nienawiści. I o tym, jaką rolę w tym wszystkim odgrywa Śląsk, na którym mieszkają bohaterowie sztuki".

- Opowiadam o kolonizacji i destrukcji Górnego Śląska przez polski autorytaryzm. O niedotrzymanych obietnicach, kłamstwach i przemocy wobec tej społeczności i jej elit - dodaje Przemysław Wojcieszek.

"DO KOMINA MURZYNA! MURZYNA!", TEATR WYBRZEŻE, SOPOT, PREMIERA

4 LISTOPADA

W Teatrze Wybrzeże na Scenie Kameralnej w Sopocie trwają próby do spektaklu "Do komina Murzyna! Murzyna!" według scenariusza i w reżyserii Zbigniewa Brzozy.

Akcja rozgrywa się w latach 30. ubiegłego wieku w Niemczech, kiedy do władzy dochodzi NSDAP. Ośmioletni syn księcia liberyjskiego plemienia Vai i hamburskiej pielęgniarki, zafascynowany przemówieniami Hitlera, pragnie przyłączyć się do ruchu przemian... Scenariusz bazuje m.in. na Dziennikach i "Języku Trzeciej Rzeszy" Victora Klemperera, wspomnieniach "Neger, Neger..." Hansa-Jürgena Massaquoi, "Berlin Alexanderplatz" Alfreda Döblina i "Palaczu zwłok" Ladislava Fuksa.

"K.", TEATR POLSKI, POZNAŃ, PREMIERA 4 LISTOPADA

Monika Strzępka i Paweł Demirski przygotowują w Poznaniu spektakl o Jarosławie Kaczyńskim pt. "K.". Akcja rozgrywa się w niedalekiej przyszłości. "Jest noc wyborcza 2019 roku. Sondaże jasno wskazują zwycięzcę. Przewaga opozycji jest przytłaczająca. Ale to będzie długa i ciężka noc. Także dla opozycji" - wprowadza w akcję reżyserka, ale nie chce zdradzić, kto wygra wybory.

Tytułową postać zagra Marcin Czarnik, znany miłośnikom twórczości duetu Strzępka-Demirski m.in. z serialu "Artyści".

"SUPER SPEKTAKL", TEATR POWSZECHNY, WARSZAWA, PREMIERA 11 LISTOPADA

Osoby wykluczone/niepełnosprawne w dzisiejszych "brunatnych" czasach szukają superbohatera. W nowym spektaklu Justyny Sobczyk i Jakuba Skrzywanka wystąpią wspólnie aktorzy Teatru Powszechnego: Magdalena Koleśnik, Julia Wyszyńska, Jacek Beler, Grzegorz Falkowski oraz aktorzy Teatru 21: Aleksandra Skotarek, Michał Pęszyński, Piotr Swend.

"FALLACI", TEATR STUDIO, WARSZAWA, PREMIERA 24 LISTOPADA

Remigiusz Grzela, pracując nad swoją nową książką, która ukaże się w listopadzie - "Podwójne życie reporterki. Fallaci. Torańska" (wyd. Prószyński i S-ka) i zagłębiając się w materiały na temat włoskiej dziennikarki, napisał monodram "Oriana Fallaci. Chwila, w której umarłam". Tekst powstał m.in. na podstawie "Listu do nienarodzonego dziecka" w tłum. Joanny Ugniewskiej, rozmów z Goldą Meir i Aleksandrosem Panagulisem z tomu "Wywiad z historią", a także prologu z "Wywiadu z władzą". Przedstawienie reżyseruje Zbigniew Brzoza, a zagra Ewa Błaszczyk.

"WIERA GRAN", TEATR ŻYDOWSKI, WARSZAWA, PREMIERA 24 LISTOPADA

10 lat po śmierci Wiery Gran Jędrzej Piaskowski (reżyser) i Weronika Murek (autorka scenariusza) chcą przypomnieć postać pieśniarki jako jednej z najważniejszych ikon kultury, związanej z historią i pamięcią Holocaustu oraz II wojny światowej. Życiorys Wiery Gran stanie się punktem wyjścia do muzyczno-teatralnej fantazji m.in. na temat sytuacji artysty wobec opresyjnej władzy.

"OŚRODEK WYPOCZYNKOWY", KOMUNA WARSZAWA, PREMIERA 1 GRUDNIA

"Chcemy przyjrzeć się grupie, która podczas szalejącej burzy politycznej przynoszącej kolejne ofiary znajdowała zawsze schronienie. Odwracała wzrok, udając, że nic się nie dzieje. Opowiadamy o ludziach, którzy na pierwszym miejscu postawili własny komfort" - zapowiada reżyserka Anna Smolar.

Laureatka Paszportu "Polityki", jedna z najciekawszych obecnie reżyserek, wspólnie z dramaturgiem Michałem Buszewiczem, z którym pracowała też m.in. nad "Aktorami żydowskimi", przygotowuje spektakl pt. "Ośrodek wypoczynkowy". W obsadzie m.in.: Marta Ścisłowicz, Maciej Pesta, Jan Sobolewski, Sonia Roszczuk i Małgorzata Witkowska.

"CALIFORNIA ÜBER ALLES", TR WARSZAWA, PREMIERA 8 GRUDNIA

René Pollesch, niemiecki dramatopisarz i reżyser, nazywany teatralnym rewolucjonistą, wraca do TR Warszawa. Twórca: "Ragazzo dell'Europa" i "Jackson Pollesch" przygotowuje tu swój trzeci spektakl według autorskiego scenariusza ("California Über Alles" to tytuł roboczy). Tekst powstaje na bazie improwizacji i rozmów z aktorami, a jego tematem będzie aktualna sytuacja społeczna oraz polityczna w Polsce i w Europie. W obsadzie m.in.: Agnieszka Podsiadlik, Tomasz Tyndyk i Justyna Wasilewska.

"ELEMENTARZ", TEATR NARODOWY, WARSZAWA, PREMIERA 9 GRUDNIA

Elementarz - czyli ludzkie życie od Ali i Asa do kończących wszystko X, Y i Z. "Elementarz" to autorskie przedstawienie Piotra Cieplaka według scenariusza pisanego wspólnie z poetką Barbarą Klicką. W obsadzie m.in.: Dominika Kluźniak, Edyta Olszówka, Bartłomiej Bobrowski, Jerzy Łapiński, Paweł Paprocki, Karol Pocheć i Marcin Przybylski.

ZNANE TYTUŁY W NOWYCH INSCENIZACJACH

"IWONA, KSIĘŻNICZKA BURGUNDA", TEATR NOWY, POZNAŃ, PREMIERA 30 WRZEŚNIA

Reżyserka Magdalena Miklasz (autorka oryginalnych przedstawień "Avenue Q", Teatr Muzyczny w Gdyni, czy "Tutaj jest wszystko", Teatr Dramatyczny w Wałbrzychu) w Poznaniu sięga po "Iwonę, księżniczkę Burgunda" Witolda Gombrowicza.

Teatr zapowiada: "Dziś mamy wszystko pod kontrolą. Wiemy, co jest dla nas najlepsze. Wybraliśmy najzdrowszą dietę, ładnie położone mieszkanie, wygodne i modne ciuchy. Żyjemy sobie jak księżniczki i jesteśmy bardzo szczęśliwi. Najszczęśliwsi. Niech no tylko ktoś spróbuje powiedzieć, że nie jesteśmy. Że źle wybraliśmy. Poderżniemy mu gardło z lekkim sercem".

"IWONA, KSIĘŻNICZKA BURGUNDA", TEATR IM. SZANIAWSKIEGO, WAŁBRZYCH, PREMIERA 13 PAŹDZIERNIKA

W Wałbrzychu po dramat Gombrowicza sięga debiutant Grzegorz Jaremko. Student Reżyserii Dramatu w PWST w Krakowie (pod opieką m.in. Krystiana Lupy), laureat nagrody Stowarzyszenia Autorów ZAiKS za reżyserię "Oczyszczonych" Sarah Kane na VI Forum Młodej Reżyserii w Krakowie, działa też na pograniczu teatru i sztuk wizualnych, tworzy wideo-art i instalacje performatywne.

Do czego może się dziś przydać teatrowi Gombrowicz i Iwona? Reżyser odpowiada, że "do diagnozy polskiej ksenofobii, patologicznego zamknięcia i nadmiaru powszechnej nienawiści".

"ZEMSTA", TEATR IM. J. SŁOWACKIEGO, KRAKÓW, PREMIERA 6 PAŹDZIERNIKA

Anna Augustynowicz to jedna z tych reżyserek, które przez lata nie zmieniły swojego bardzo wyrazistego charakteru pisma. Konsekwentna jest też w prowadzeniu Teatru Współczesnego w Szczecinie (dyrektorką artystyczną jest tu od 1992 roku), sięgając głównie po dramaturgię współczesną, polską i zagraniczną, tytuły ważne i mocne. Laureatka tegorocznej Nagrody im. Konrada Swinarskiego (za inscenizację "Ślubu" Gombrowicza) przyznawanej przez miesięcznik "Teatr", teraz w Krakowie przygotowuje autorski spektakl według "Zemsty" Aleksandra Fredry.

Teatr zapowiada: "Komedia Fredry dzieje się w momencie budowaniu muru. Dzisiaj "Zemsta" mogłaby być jednak o przerzynaniu stołu. Stołu, przy którym wszyscy siedzimy. I który już za chwilę"

"SPOSÓB NA ALCYBIADESA", TEATR IM. OSTERWY, LUBLIN, PREMIERA 7 PAŹDZIERNIKA

Jedna z niewielu teatralnych propozycji dla młodszej publiczności. Piotr Ratajczak i Piotr Rowicki biorą na warsztat książkę Edmunda Niziurskiego i przenoszą jej akcję w czasy współczesne, do jednej z lubelskich szkół. Jak w dziś sprawdzi się sposób na historyka, zwanego Alcybiadesem?

"DZIEŁA WSZYSTKIE SZEKSPIRA (W NIECO SKRÓCONEJ WERSJI)", TEATR POLONIA, WARSZAWA, PREMIERA 10 LISTOPADA

Jeden z recenzentów napisał kiedyś, że aktorzy z Teatru Montownia mogliby z powodzeniem zagrać nawet książkę telefoniczną i byłoby to zabawne, wzruszające i oryginalne. Trudno się z tym nie zgodzić. Reżyser Piotr Cieplak mówił, że to grupa do zadań specjalnych. Montownia, która obchodzi właśnie swój jubileusz 20-lecia, podchodzi do kolejnego ryzykownego projektu. W warszawskim Teatrze Polonia aktorzy: Adam Krawczuk, Marcin Perchuć, Rafał Rutkowski i Maciej Wierzbicki, zagrają w nowej premierze - "Dzieła wszystkie Szekspira (w nieco skróconej wersji)". Ten sprawdzony tytuł z West Endu, grany również w Polsce, reżyseruje John Weisgerber.

"PROCES", NOWY TEATR, POWSZECHNY, STUDIO, TR WARSZAWA, PREMIERA 15 LISTOPADA

Takiej koprodukcji jeszcze nie było. Cztery warszawskie sceny: Nowy, Powszechny, TR Warszawa i Studio, przy wsparciu miejskiego biura kultury, zdecydowały się doprowadzić do jednej z najbardziej oczekiwanych premier - "Procesu" Kafki w reżyserii Krystiana Lupy. "Będzie to nasza wspólna odpowiedź na kryzys demokracji i kafkowską sytuację, w której znaleźliśmy się jako twórcy i jako obywatele" - zapowiadają.

Przypomnijmy, że "Proces" miał mieć premierę w listopadzie 2016 r. w Teatrze Polskim we Wrocławiu, ale prace nad spektaklem zostały przerwane wskutek zmiany dyrekcji Teatru Polskiego. "Powinniśmy dowiedzieć się, kim dla Polaków i Europejczyków jest dzisiaj bohater Procesu i jak zobaczy tę postać jeden z najwybitniejszych reżyserów współczesnego teatru" - czytamy we wspólnej odezwie teatrów: Studio, Powszechnego, TR Warszawa oraz Nowego, na którego scenie ten spektakl będzie pokazywany. Wystąpią m.in.: Bożena Baranowska, Małgorzata Gorol, Anna Ilczuk, Andrzej Kłak, Michał Opaliński, Marcin Pempuś, Halina Rasiakówna, Piotr Skiba, Ewa Skibińska, Andrzej Szeremeta, Wojciech Ziemiański i Marta Zięba. Koproducenci: Printemps des Comédiens w Montpellier, Odéon-Théâtre de l'Europe w Paryżu, Festival d'Automne w Paryżu, La Filature - Scene nationale w Miluzie, Théâtre du Nord w Lille. Partner: Teatr Polski w Podziemiu.

"SZEWCY", TEATR NOWY, ŁÓDŹ, PREMIERA 8 GRUDNIA

"Szewcy" Witkacego przedstawiają skutki trzech społecznych przewrotów. Najpierw władzę zdobywają "dziarscy chłopcy", potem szewcy, na koniec pedantyczni towarzysze. Jak odczyta dziś tę sztukę Jerzy Stuhr, który jest reżyserem łódzkiego przedstawienia? Spektakl powstaje w ramach projektu "Łódź stolicą awangardy", z okazji obchodów stulecia awangardy w Polsce.

"WUJASZEK WANIA", TEATR POLSKI, WARSZAWA, PREMIERA 9 GRUDNIA

Jedna z najpiękniejszych sztuk Czechowa w interpretacji rosyjskiego reżysera i dramatopisarza Iwana Wyrypajewa. A w rolach głównych m.in. Karolina Gruszka (Helena), Teresa Budzisz-Krzyżanowska (Maria Wojnicka), Andrzej Seweryn (Serebriakow) i Maciej Stuhr (Astrow).

"KRAM Z PIOSENKAMI", TEATR POWSZECHNY, WARSZAWA, PREMIERA 30 GRUDNIA

Spektakl muzyczny inspirowany widowiskiem śpiewno-muzycznym Leona Schillera. Reżyser Cezary Tomaszewski zamierza wykorzystać w nim tradycyjne pieśni z warszawskiej Pragi. W obsadzie m.in. Aleksandra Bożek, Anna Ilczuk, Magdalena Koleśnik, Maria Robaszkiewicz, Arkadiusz Brykalski, Michał Jarmicki, Andrzej Kłak, Mateusz Łasowski i Oskar Stoczyński.

MUSICALE

"DOKTOR ŻYWAGO", OPERA I FILHARMONIA PODLASKA, BIAŁYSTOK, PREMIERA 15 WRZEŚNIA

O miłości w czasach rewolucji. W Białymstoku odbędzie się polska prapremiera musicalu (libretto - Michael Weller, teksty piosenek - Michael Korie i Amy Powers, muzyka - Lucy Simon), który jest adaptacją nagrodzonej literackim Noblem powieści Borysa Pasternaka - przez wiele lat zakazanej w sowieckiej Rosji.

Reżyserii podjął się Jakub Szydłowski, autorem polskiego przekładu jest Daniel Wyszogrodzki, za scenografię odpowiada Mariusz Napierała, a choreografię przygotował Jarosław Staniek. Kierownictwo muzyczne nad spektaklem objął Grzegorz Berniak. Tytułową postać zagrają na zmianę: Rafał Drozd i Łukasz Zagrobelny. W pozostałych rolach wystąpią m.in.: Agnieszka Przekupień, Paulina Janczak i Anna Gigiel, Damian Aleksander, Tomasz Steciuk, Dariusz Kordek, Monika Bestecka, Dorota Białkowska, Tomasz Bacajewski, Marcin Wortmann i Bartłomiej Łochnicki.

"WIEDŹMIN", TEATR MUZYCZNY, GDYNIA, PREMIERA 15 WRZEŚNIA

Wojciech Kościelniak, twórca spektakli musicalowych inspirowanych m.in. wielkimi polskimi powieściami jak "Lalka" czy "Chłopi", już od kilku lat pracował nad musicalem według prozy Andrzeja Sapkowskiego.

Scenariusz powstał na podstawie opowiadań: "Miecz przeznaczenia", "Kwestia ceny", "Ostatnie życzenie", "Coś więcej" i "Okruch lodu". Muzykę skomponował Piotr Dziubek. Casting do roli tytułowej wygrali: Modest Ruciński (do niedawna związany z Teatrem Studio w Warszawie, a wcześniej z Narodowym w Warszawie) oraz Krzysztof Kowalski - absolwent Studium Wokalno-Aktorskiego im. D. Baduszkowej w Gdyni, od 2012 roku w zespole Teatru Muzycznego w Gdyni.

"NINE", TEATR MUZYCZNY, POZNAŃ, PREMIERA 30 WRZEŚNIA

Musical "Nine" Maury'ego Yestona nawiązuje do filmu "Osiem i pół" Federica Felliniego. Po raz pierwszy na Broadwayu wystawiono go w 1982 roku, zagrany został ponad 800 razy i zdobył prestiżową nagrodę Tony w pięciu kategoriach, w tym za najlepszy musical.

Premierę w Poznaniu przygotowuje Jacek Mikołajczyk (nowy dyrektor Teatru Syrena w Warszawie), który na scenie Teatru Muzycznego wyreżyserował "Zakonnicę w przebraniu". Kierownikiem muzycznym spektaklu jest Piotr Deptuch, a za choreografię odpowiada Paulina Andrzejewska. W obsadzie m.in.: Damian Aleksander, Łukasz Brzeziński i Radosław Elis.

"PILOCI", TEATR MUZYCZNY ROMA, WARSZAWA, PREMIERA 7 PAŹDZIERNIKA

Wojciech Kępczyński, dyrektor Romy, pracuje nad kolejną wielką produkcją musicalową. Tym razem nie sięga po sprawdzony tytuł z West Endu, ale reżyseruje swój autorski musical. Libretto inspirowane jest wydarzeniami związanymi z bitwą o Anglię, ale też rodzinną historią dyrektora. - Dwaj bracia mojej babci brali udział w bitwie o Anglię. Ale "Piloci" nie są jedynie rekonstrukcją tamtych wydarzeń. To fantazja, burzliwa opowieść o trudnych wyborach podejmowanych przez bohaterów w obliczu dramatycznych dni, wreszcie opowieść o wielkim uczuciu łączącym Jana, polskiego lotnika, i Ninę, aktorkę kabaretową - zapowiada reżyser.

Muzykę napisali Jakub i Dawid Lubowicz, autorem tekstów piosenek jest Michał Wojnarowski, scenografię przygotowuje Jeremi Brodnicki, kostiumy Dorota Kołodyńska, za choreografię odpowiada Agnieszka Brańska, a za reżyserię światła - Marc Heinz. W obsadzie m.in.: Zofia Nowakowska/Edyta Krzemień/Natalia Krakowiak, Jan Traczyk/Przemysław Zubowicz/Paweł Mielewczyk i Janusz Kruciński/ Jan Bzdawka.

"LES MISERABLES", TEATR MUZYCZNY, ŁÓDŹ, PREMIERA 14 PAŹDZIERNIKA

Nie tak dawno oglądaliśmy musical Claude'a-Michela Schönberga, którego libretto jest adaptacją "Nędzników" Wiktora Hugo, w warszawskiej Romie. Teraz fani tego tytułu mogą wybrać się do Łodzi. Za scenografię odpowiada Grzegorz Policiński, który zastosował tzw. mapping, czyli trójwymiarowy pokaz łączący światło, obraz i dźwięki.

Autorem przekładu jest Daniel Wyszogrodzki. Kierownictwo muzyczne sprawuje Michał Kocimski, choreografia - Emil Wesołowski. W rolę Jeana Valjeana wcielą się Jakub Wocial oraz Marcin Jajkiewicz, partię inspektora Javerta wykonywać będą Tomasz Rak i Paweł Erdman. Jako Fantine wystąpi m.in.: Katarzyna Łaska.

***

Na zdjęciu: "Doktor Żywago" w Operze Podlaskiej.