Artykuły

Jagoda Szelc, Marcin Wicha, Michał Borczuch, Norman Leto, Joanna Freszel, formacja Hańba! oraz studio Bloober Team to laureaci 25. edycji Paszportów "Polityki". Gala wręczenia nagród odbyła się we wtorek w Teatrze Wielkim Operze Narodowej w Warszawie.

W kategorii teatralnej Paszport Polityki 2017 otrzymał nominowany do nagrody po raz czwarty Michał Borczuch (na zdjęciu) za spektakl "Wszystko o mojej matce" (Nowa Łaźnia w Krakowie), który jest "poruszającym przedstawieniem z pytaniami o życie, relacje, pamięć i rolę sztuki". Organizatorzy konkursu docenili także Borczucha za "teatr oryginalny i poruszający. Pełen empatii, a jednocześnie uważnie i nie bez ironii analizujący tworzenie się i działanie naszego ego, mechanizmy pracy pamięci oraz rolę sztuki w życiu".

W kategorii "muzyka poważna" laureatką Paszportów "Polityki" została śpiewaczka operowa, sopranistka Joanna Freszel. Została doceniona m.in. za prawykonania utworów Uriego Caine'a, Aleksandra Kościówa, Krzysztofa Wołka i Adama Falkiewicza oraz album "Real Life Song", który był nominowany do nagród polskiego przemysłu fonograficznego FRYDERYK. Doceniono ją "za wszechstronność, kreatywność, precyzję, sceniczny wdzięk i swobodę śpiewania w najrozmaitszych estetykach muzycznych".

W kategorii film Paszport "Polityki" otrzymała reżyserka i scenarzystka Jagoda Szelc za pełnometrażowy debiut fabularny "Wieża. Jasny dzień", który miał premierę na ostatnim festiwalu filmowym w Gdyni. Szelc zadedykowała nagrodę swoim przyjaciołom ze stowarzyszenia Otwarte Klatki. "Jesteśmy w historycznym momencie. W 2018 r. jest bardzo duże prawdopodobieństwo, że w Polsce zostanie zakazana hodowla zwierząt futerkowych. Jesteśmy z was bardzo dumni i życzymy wam powodzenia" - podkreśliła laureatka.

Artysta grafik Marcin Wicha otrzymał nagrodę w kategorii literatura za książkę eseistyczną "Rzeczy, których nie wyrzuciłem" (Karakter 2017 r.). Autor opowiada w niej o matce, śmierci, porządkowaniu rzeczy, książek i wspomnień. Wichę nagrodzono "za oszczędność języka i bogactwo książki, która mówi o rzeczach najważniejszych: o żałobie, rodzinie, o Polsce i przede wszystkim o słowach i milczeniu". Jak uzasadniono werdykt, książka stanowi "literacko wybitne przeniesienie na polski grunt gatunku, który Amerykanie zwą +memoire+, czyli wspomnienia zorganizowanego wokół jednej, często bolesnej sprawy".

Jak podkreślił pisarz Wiesław Myśliwski, wręczający nagrodę w tej kategorii, polska literatura istnieje pomimo dramatycznego spadku czytelnictwa. "Bardzo przysłużyły się w podtrzymywaniu istnienia literatury polskiej przede wszystkim biblioteki polskie, ale również rozmnożone, może nawet ponad miarę, nagrody, festiwale i targi książki" - zaznaczył. "Chciałbym serdecznie podziękować wszystkim, którzy czytają książki. Bardzo dobrze, ze jesteście" - powiedział Wicha, odbierając nagrodę.

W kategorii "sztuki wizualne" nagrodę odebrał Norman Leto. Pod tym pseudonimem tworzy 37-letni artysta-samouk Łukasz Banach, który maluje, tworzy obiekty, instalacje i performance, kręci filmy, pisze książki i realizuje autorskie projekty komputerowe. W 2017 r. odbyła się premiera jego filmu "Photon", który otrzymał Nagrodę Publiczności na MFF T-Mobile Nowe Horyzonty oraz Złoty Pazur na Festiwalu Filmowym w Gdyni. Artystę doceniono za "stworzenie wizji przepełnionej fatalizmem, ale uwodząco pięknej, zadziornej".

W kategorii "muzyka popularna" nagrodę przyznano krakowskiej formacji Hańba!, która została uhonorowana za "umiejętne łączenie folkowo-punkowej muzyki z estetyką lat 30-tych XX wieku". Zespół gra w składzie: Michał Radmacher - akordeon, klarnet, Andrzej Zagajewski - banjo, śpiew, Mateusz Nowicki - bęben, grzebień, śpiew, Jakub Lewicki - tuba, śpiew. W sierpniu 2017 r. muzycy wydali album "Będą bić!", który uderza w militaryzm i ksenofobię oraz przestrzega przed zbliżającą się katastrofą.

Zwycięzcami w kategorii "kultura cyfrowa" zostali Mateusz Lenart, Andrzej Mądrzak i Wojciech Piejko z krakowskiego studia Bloober Team. Nagrodę przyznano za "tworzenie psychologicznych horrorów o mrocznej atmosferze i intrygującej narracji". Bloober Team został także doceniony za najnowsze dzieło "Observer", które przenosi graczy do dystopijnego Krakowa 2084 r. Jak uzasadniono werdykt, gra stanowi "powiew świeżości w konwencji cyberpunka i śmiały krok w nieznane, jeśli chodzi o techniki narracyjne w grach wideo". "Dziękujemy za to, że jest szansa, że być może niedługo tworzenie gier stanie się w kulturze kolejnym medium, w którym będzie można tworzyć dzieła sztuki" - podkreślili laureaci.

Paszporty "Polityki" przyznawane są młodym twórcom, którzy w szczególny i niestandardowy sposób przyczyniają się do krzewienia kultury polskiej w kraju i na świecie. Nagrody wręczane są od 1993 r. w kategoriach: film, teatr, sztuki wizualne, muzyka poważna, muzyka popularna oraz, od 2016 r., kultura cyfrowa. W ubiegłym roku Paszportami "Polityki" nagrodzono Jana P. Matuszyńskiego, Annę Smolar, Natalię Fiedorczuk-Cieślak, Daniela Rycharskiego, Marzenę Diakun, Wacława Zimpla i Michała Staniszewskiego. Nagrodę Kreatora Kultury zdobył Jan "Ptaszyn" Wróblewski.