Artykuły

To ma być film drogi, będący metaforą podróży - mówi Agata Siwiak, kuratorka, współpracująca od kilku lat z Michałem Borczuchem, jednym z najzdolniejszych polskich reżyserów. W 2013 roku artysta wyreżyserował spektakl "Lepiej tam nie idź" z udziałem dzieci z Szamocina, który pokazywany był m.in. na festiwalu Malta.

Borczuch jest tegorocznym laureatem Paszportu Polityki w dziedzinie teatru, pieniądze z nagrody postanowił przeznaczyć właśnie na realizację filmu z dziećmi z Szamocina. - Pomysł już mamy. Wiemy, o czym chcemy opowiedzieć, czekamy teraz na wakacje - opowiada Agata Siwiak. - Wtedy ruszymy ze zdjęciami. Szczegółów na razie nie chcę zdradzać. To są dzieci, jak coś nie wypali, będą miały żal.

Od pięciu lat Michał Borczuch wraz ze swoimi stałymi współpracownikami (aktorem Krzysztofem Zarzeckim i scenografką Dorotą Nawrot) tworzy kolektyw twórczy z dziećmi z szamocińskiego domu dziecka (tylko jedno dziecko jest z miasteczka).

Spektakl "Lepiej tam nie idź" [na zdjęciu] powstał w ramach programu Samorządu Województwa Wielkopolskiego "Wielkopolska: Rewolucje". Jego kuratorką była Agata Siwiak, poznańska kulturoznawczyni, kuratorka i producentka projektów teatralnych i interdyscyplinarnych. Przedstawienie miało premierę na początku września 2013 roku. Wystąpiły w nim dzieci z domu dziecka w Szamocinie i z grupy teatralnej "Stacja Szamocin", prowadzonej przez Lubę Zarembińską. W przedstawieniu wcielały się w role dorosłych oraz w różne potwory, rozgrywały symboliczną walkę dobra ze złem. Inspiracją do spektaklu było m.in. opowiadanie Howarda Philipsa Lovecrafta "Zew Cthulhu", będące mroczną historią przepełnioną pełzającymi stworami, łuskami, mackami, wyłupiastymi oczami i innymi makabrycznymi dziwadłami (z zaskakującym zakończeniem).

Rok po premierze spektakl obejrzeli widzowie festiwalu Malta. - Potem zrobiliśmy już głównie z dziećmi z szamocińskiego domu dziecka, spektakl "Lepiej tam nie idź. Zmiany" - opowiada Siwiak. - Był pokazywany m.in. w Narodowym Starym Teatrze i Bemowskim Centrum Kultury w Warszawie. Wszędzie świetnie przyjmowany przez widzów i krytyków. Dzięki wyrozumiałości dyrektorki domu dziecka, Katarzyny Ścigały, mogliśmy z nim jeździć po różnych teatrach. Dzieci dorastały wraz z ewoluowaniem projektu, dziś dziewczynki, które przyszły do naszego kolektywu pięć lat temu, są już pełnoletnie.

W roku 2017 szamociński kolektyw podjął nowe wyzwanie: warsztaty realizowane w koprodukcji z TR Warszawa, oparte przede wszystkim na sztuce wideo. Powstałe w ich ramach materiały filmowe stały się częścią spektaklu "Moja walka", który wyreżyserował Michał Borczuch na podstawie powieści Karla Ove Knausgrda. Przedstawienie miało premierę w TR Warszawa, w październiku 2017 roku. - Dzieci pojechały z nami na premierę - opowiada Siwiak - i bardzo dojrzale reagowały na niełatwy spektakl. - Chcemy kontynuować warsztaty filmowe w Szamocinie. Możemy to robić tylko latem, bo dzieci przecież chodzą do szkoły. Zdjęcia do filmu Michała będziemy kręcić na pewno w Szamocinie, chociaż chcielibyśmy wyjechać też gdzieś dalej. Jeśli wszystko dobrze pójdzie, może w przyszłym roku film będzie gotowy.

Borczuch uznawany jest za jednego z najwybitniejszych polskich reżyserów młodego pokolenia. Swoje spektakle wystawiał na najważniejszych polskich scenach - w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie, w warszawskim Teatrze Dramatycznym, TR Warszawa, w Teatrze Polskim w Bydgoszczy i w krakowskiej Łaźni Nowej. Artystycznie inspiruje go dzieciństwo i niedojrzałość, przez pryzmat których interpretuje kondycję współczesnego człowieka. Od kilku lat fascynuje się filmem i video-artem. Współpracuje z Patricem Chéreau, francuskim reżyserem teatralnym i filmowym, a w ramach stypendium The Rolex Mentor and Protégé Arts Initiative (dla najzdolniejszych młodych artystów z całego świata) nakręcił swój pierwszy pełnometrażowy film pt. "Warany z Komodo", który będzie miał premierę w tym roku.