Artykuły

Miło przyznać się po latach do pomyłki. Agnieszkę Wosińską, aktorkę, która zaangażowała się do Dramatycznego na początku lat 90., uważałem przez wiele sezonów za pozbawioną talentu. Opisywałem ją długo w kategoriach wieszaka na coraz to nowe kostiumy, który przesuwali po scenie coraz to nowi reżyserzy. Mało kto dziś pamięta te tytuły: "Szaleństwo Jerzego III" z Markiem Walczewskim, "Magia grzechu" Calderona w re­żyserii Tadeusza Słobodzianka, "Ptaszek zielonopióry" Piotra Cieplaka we­dług Gozziego - w każdym z tych spektakli Wosińska obnosiła po scenie co­raz odważniejsze kreacje: a to XVII-wieczną suknię, a to bieliznę z seks-shopu, a to fantazyjnie poskręcane rury kanalizacyjne. Zamiast współczuć Bogu ducha winnej artystce, która padła ofiarą chorej wyobraźni inscenizatorów, dworowałem sobie z niej, ile wlezie. Późniejsza kariera Wosińskiej również nie budziła specjalnego zainteresowania - aktorka zagrała co prawda w nie­złych "Pokojówkach" w reżyserii Andrzeja Domalika, gdzie stworzyła po­stać Claire, twardej i bezwzględnej kobiety ukrytej w skórze potulnej służą­cej. Potem widziałem ją jeszcze na wrocławskim festiwalu piosenki aktor­skiej, gdzie ciekawie interpretowała piosenkę Pawła Mykietyna do "Ballad z makaty" Mirona Białoszewskiego, za co dostała nawet nagrodę. Ale na co dzień grywała ogony, czasem w wielkich przedstawieniach - jak "Wymazy­wanie" Lupy - czasem w fatalnych - jak "Opera żebracza" Havla - i trudno było zweryfikować opinię. Dzisiaj mam przyjemność poinformować czytelników, że wieszak poszedł w odstawkę, narodziła się gwiazda. Spektakl, który zmienił mój pogląd na Wosińską, nosi pretensjonalny tytuł "Pamięć wody" i nie należy do naj­większych osiągnięć reżyser Agnieszki Glińskiej. Po części odpowiedzial­ność ponosi autorka Shelagh Stephenson, która chciała w swojej sztuce zmie­ścić zbyt wiele: i nawiązanie do "Trzech sióstr" Czechowa, i ducha Matki, który plącze się między trzema córkami, które przyjechały na pogrzeb, i pse­udonaukowe rozważania o wodzie, która jakoby zapisuje wszystkie substan­cje, z jakimi weszła w kontakt, co ją ponoć zbliża do ludzkiej pamięci. Win­na jest także sama reżyser, która nie miała odwagi wrzucić do kosza tej me­tafizyki na poziomie horoskopów w kobiecym piśmie. Mimo to przedstawie­nie na kameralnej scenie Dramatycznego ogląda się z zapartym tchem, a przy­czyną tego jest przede wszystkim aktorstwo Wosińskiej.

Gra ona najstarszą z sióstr Mary, lekarkę, która twardo i zdecydowanie idzie przez życie. Pod tą maską kryje się jednak osobowość dziewczyny boleśnie skrzywdzonej w dzieciństwie. Nie dowiadujemy się, co właściwie się stało, ale dla Mary pogrzeb matki jest powrotem do dręczącej przeszłości, od któ­rej nie może się wyzwolić. Jest to także pretekst do spojrzenia na własne ży­cie - związana z żonatym mężczyzną toleruje jego niezdecydowanie i ego­izm. Jej partner reaguje histerycznie na wiadomość o ciąży, nie chce się roz­wieść, zasłaniając się rzekomą chorobą żony, która tymczasem ma się najzu­pełniej dobrze. Mary po kolei zdziera ze swego życia kolejne zasłony kłam­stwa, by w końcu odkryć, że musi wszystko zbudować od nowa.

Jak to robi Wosińska? Nie gra znużonej życiem kobiety w średnim wieku, której nic już nie czeka. Gra silną, dojrzałą kobietę, która mimo wszelkich przeciwności walczy o szczęście. Kiedy siostry są zapatrzone w przeszłość, w swe nieudane romanse, ona jedna troszczy się o przyszłość. I dlatego jej dramat jest najbardziej przejmujący - odkrywa bowiem, że przyszłości nie ma i wszystko trzeba budować od nowa. Kiedy patrzy na swego partnera (Piotr Bajor) przestraszonego, że będzie ojcem, gdy robi awanturę najmłodszej sio­strze Catharinie (Jolanta Fraszyńska), która ratunku szuka w prochach, kiedy obserwuje pijaną Teresę (Agnieszka Pilaszewska), pełną pretensji do wszyst­kich za nieudane życie, jest jak żywy akt oskarżenia. Wosińska gra z wielkim uczuciem dramat świadomości, kiedy nadzieje, które pokładało się w bliskich, idą w proch i po życiu zostaje pusta, spalona ziemia. Porażka w teatrze jest wtedy tylko ciekawa, gdy poprzedzają walka. Wosińska umie walczyć i nie poddaje się. Najlepszym momentem spektaklu jest scena, w której pijane sio­stry odreagowują stres, przebierając się w okropne ciuchy matki, jakby chcia­ły śmiechem zabić swoje lęki. Wosińska znowu obnosi po scenie sukienki, ale tym razem ta rewia mody ma wielki sens. Chciałbym zobaczyć tę aktor­kę w kolejnych, równie udanych przebraniach.