Artykuły

125 lat temu, 23 lub 30 maja 1893 roku, urodziła się jedna z najwybitniejszych polskich śpiewaczek operowych - sopranistka Rosa Raisa - pisze Oskar Świtała na stronie sympatycysztuki.pl

Trudno dociec, jak brzmiało jej prawdziwe imię i nazwisko: być może Róża Bursztyn, a może Roza Bursztejn lub Burschtein?

Przyszła na świat w rodzinie żydowskiej w Białymstoku. Tam też jako kilkuletnia dziewczynka śpiewała w chórze Jakoba Bermana, który jako pierwszy dostrzegł jej talent wokalny.

Gdy miała 14 lata wraz z rodziną uciekła przed represjami rosyjskimi do Włoch. Tam też uczyła się śpiewu, najpierw u Ewy Tetrazzini (sopranistka - żona dyrygenta, dyrektora Opery w Palermo), a następnie poświeciła 5 lat na studiowanie w neapolitańskim konserwatorium San Pietro a Majella, u wybitnego włoskiego kontraltu Barbary Marchisio.

Historia jej pseudonimu artystycznego wiąże się z poznaniem właśnie dyrektora Opery w Palermo Cleofante Campaniniego. Podobno polska śpiewaczka przedstawiła mu się jako Raisa Bursztajn. Gdy zapytał co oznacza imię Raisa, odparła, że "Rosa" czyli "Róża". W tym momencie dyrektor miał do niej powiedzieć: "Jako śpiewaczka powinna się Pani zwać podwójną różą, czyli Rosą Raisą!".

Pierwszy koncert Rosy Raisy, po ukończeniu studiów, odbył się w rzymskiej Akademii Świętej Cecylii w roku 1912, natomiast debiut na zawodowej scenie miał miejsce rok później, dokładnie 6 września 1913 roku w Operze w Parmie, gdzie zaśpiewała partię Leonory w operze "Oberto" Giuseppe Verdiego w 100. rocznicę urodzin kompozytora.

Potem wyjechała do Chicago, gdzie rozpoczęła światową karierę w tamtejszej Operze, występując z nią podczas tournee po całych Stanach. Śpiewała na najważniejszych scenach operowych świata jak m.in.: Covent Garden w Londynie, La Scala w Mediolanie, Teatro Colon w Buenos Aires czy słynnych festiwalach operowych: Maggio Musicale we Florencji czy Arena di Verona.

Była fantastyczną Normą, Cio-Cio-San oraz Toską. Opanowała repertuar od Monteverdiego, przez Mozarta, Rossiniego, aż do Wagnera.

Jednak do najważniejszych występów w jej karierze należy zaliczyć udział w dwóch światowych prepremierach w Teatro alla Scala pod dyrekcją Arturo Toscaniniego:

1 maja 1924 roku, jako Asteria w operze "Neron" Arrigo Boita, włoskiego kompozytora i librecisty pochodzenia polskiego (matka polka, Józefina Radolińska - hrabianka herbu Leszczyc);

25 kwietnia 1926 roku, jako tytułowa Turandot w operze "Turandot" Giacomo Pucciniego.

Co ciekawe - obydwie prapremiery odbyły się już po śmierci obojga kompozytorów.

Podaje się dwie daty ostatnich występów Rosy Raisy:

Pierwsza to rok 1937, gdzie zaśpiewała Rachelę w "Żydówce" Jacquesa Halevyego w Chicago;

Druga to rok 1938, gdzie zaśpiewała Leę w operze "Dybuk" Lodovico Rocciego w Detroit.

Po zakończeniu kariery otworzyła studio wokalne w Chicago, ucząc w nim śpiewu wraz ze swym mężem, słynnym włoskim barytonem, Giacomo Riminim, z którym była w związku małżeńskim przez 32 lata - od 1920 roku do 6 marca 1952, kiedy to Rimini zmarł. Mieli dwie córki.

Rosa Raisa zmarła w Los Angeles, 28 września 1963 r., jako śpiewaczka nieznana w Polsce, lecz niezwykle ceniona i uznawana na świecie.

Niewiele pozostało nagrań z jej udziałem. Na całe szczęście takie wytwórnie jak chociażby "Yocalion", "Pathe" czy "Brunswick" zadbały, aby kolejne pokolenia melomanów mogły usłyszeć Rosę Raisę - jeden z najpiękniejszych sopranów swojej epoki.