Artykuły

Jak co roku, redakcja miesięcznika "Teatr" ogłosiła ankietę "Najlepszy, najlepsza, najlepsi w sezonie 2017/2018".

Najlepsze przedstawienie: MICHAŁ CENTKOWSKI "Rasputin" Jolanty Janiczak w reż. Wiktora Rubina z T. im. Stefana Żeromskiego w Kielcach. JACEK CIEŚLAK Było co najmniej kilka, których nie można przegapić. Najbardziej kompletne to: "Ułani" Piotra Cieplaka w T. Narodowym, w których Jarosław Marek Rymkiewicz z lat siedemdziesiątych polemizuje ze swoim martyrologicznym wcieleniem, a także "Moja walka" Michała Borczucha w TR Warszawa. "Wujaszek Wania" Iwana Wyrypajewa w stołecznym T. Polskim jest podobno komercyjny, ale mnie nie przeszkadza. Mam uwagi do "Procesu" Krystiana Lupy w Nowym (jednak za długi), ale całość poraża prześwietleniem powracającego po latach "systemu", który znowu niszczy obywateli. "Konformista 2029" Bartosza Szydłowskiego w Łaźni Nowej przekonuje, że nie ma się co bać. Uwagi mam też do "Wyjeżdżamy" Krzysztofa Warlikowskiego w Nowym, ale jego mądry sceptycyzm i ironia wobec ludzi i świata godne są jeszcze większej uwagi. "Wielki Fryderyk" Jana Klaty w Polskim w Poznaniu.

TOMASZ DOMAGAŁA W związku z tym, że właściwie w każdej kategorii rzemiosła teatralnego najlepszym spektaklem sezonu był "Proces" w reż. Krystiana Lupy, potraktuję go jako dzieło nadrzędne. Pozwolę sobie zatem wskazać regulaminowe podmioty w każdej kategorii (oprócz aktorskich), nie wliczając w ich poczet wybitnego spektaklu Lupy, uznając go za spektakl mistrzowski. Poza tym: "Pod presją", reż. Maja Kleczewska, T. Śląski w Katowicach; "Ślub", reż. Eimuntas Nekrošius, T. Narodowy w Warszawie; "Moja walka", reż. Michał Borczuch, TR Warszawa.

ŁUKASZ DREWNIAK "Proces", reż. Krystian Lupa, Nowy Teatr/TR Warszawa/T. Powszechny/T. Studio; "Zapiski" z wygnania, reż. Magda Umer, T. Polonia w Warszawie; "Pod presją", reż. Maja Kleczewska, T. Śląski w Katowicach.

SZYMON KAZIMIERCZAK "Ślub" w reż. Eimuntasa Nekrošiusa w T. Narodowym.

JACEK KOPCIŃSKI "Ułani" Jarosława Marka Rymkiewicza w reż. Piotra Cieplaka w T. Narodowym.

JOLANTA KOWALSKA Adolf Nowaczyński, "Wielki Fryderyk", reż. Jan Klata, T. Polski w Poznaniu; William Szekspir, "Makbet", reż. Agata Duda-Gracz, T. Capitol we Wrocławiu.

WIESŁAW KOWALSKI "Ślub" Witolda Gombrowicza w reż. Eimuntasa Nekrošiusa, T. Narodowy; "Elementarz" Barbary Klickiej w reż. Piotra Cieplaka, T. Narodowy; "Ułani" Jarosława Marka Rymkiewicza w reż. Piotra Cieplaka, T. Narodowy; "Zapiski z wygnania" Sabiny Baral w reż. Magdy Umer, T. Polonia.

ANETA KYZIOŁ "Proces", reż. Krystian Lupa, T. Polski w Podziemiu i warszawskie sceny: Nowy Teatr, T. Powszechny, Studio Teatrgaleria i TR Warszawa; "Zapiski z wygnania", reż. Magda Umer, T. Polonia w Warszawie; "Mefisto", reż. Agnieszka Błońska, T. Powszechny w Warszawie.

WOJCIECH MAJCHEREK "Pod presją" wg Cassavetesa w reż. Mai Kleczewskiej w T. Śląskim w Katowicach, "Ułani" w reż. Piotra Cieplaka w T. Narodowym.

ZBIGNIEW MAJCHROWSKI Mój stosunek do rankingów jest sceptyczny - traktuję je jedynie jako wymianę informacji, a nie budowanie hierarchii. Toteż nie odważę się wybrać najlepszego przedstawienia ze szczupłej puli obejrzanych premier, przyznam jednak, że najbardziej zaintrygowały mnie poszukiwania Michała Borczucha - "Moja walka" w TR Warszawa oraz "Żaby" w T. Studio. To spektakle chwilami irytujące, ale zawsze nieprzewidywalne, nieoczywiste, unikające sprawdzonych form, jak najdalsze od rutyny.

WITOLD MROZEK "Genialna przyjaciółka" wg Eleny Ferrante, reż. Weronika Szczawińska, Wrocławski T. Współczesny; "Kibice", reż. Michał Buszewicz, T. Żydowski w Warszawie.

JACEK SIERADZKI "Elementarz" Barbary Klickiej w reż. Piotra Cieplaka, Narodowy, Warszawa; "Pod presją" w reż. Mai Kleczewskiej, Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego, Katowice; "Murzyni we Florencji" Vedrany Rudan w reż. Iwony Kempy, Nowy, Kraków.

PRZEMYSŁAW SKRZYDELSKI "Pod presją" na podstawie filmu Johna Cassavetesa, spektakl w reż. Mai Kleczewskiej w T. Śląskim w Katowicach.

JACEK WAKAR "Pod presją" wg scenariusza Łukasza Chotkowskiego i Mai Kleczewskiej, reż. Maja Kleczewska, T. Śląski w Katowicach; "Wyjeżdżamy" Hanocha Levina, reż. Krzysztof Warlikowski, Nowy Teatr w Warszawie; "Ułani" Jarosława Marka Rymkiewicza, reż. Piotr Cieplak, T. Narodowy.

KALINA ZALEWSKA "Pod presją" Łukasza Chotkowskiego i Mai Kleczewskiej inspirowane scenariuszem Johna Cassavetesa "Kobieta pod presją", reż. Maja Kleczewska, T. Śląski w Katowicach.

***

Najlepszy teatr

CENTKOWSKI T. Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu, T. im. Stefana Żeromskiego w Kielcach.

CIEŚLAK Nowy Teatr w Warszawie.

DOMAGAŁA Trudno mi wybrać teatr najlepszy, wymienię więc te teatry, w których zmiany na lepsze są najbardziej widoczne. Jest duża szansa, że w przyszłym sezonie będą to teatry najlepsze. T. Ludowy w Krakowie, T. Polski w Warszawie, T. im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.

DREWNIAK T. Polski w Warszawie (za "Wujaszka Wanię", "Króla", "W oczach Zachodu").

KAZIMIERCZAK -

KOPCIŃSKI T. Narodowy, Opolski T. Lalki i Aktora.

KOWALSKA -

KOWALSKI T. Narodowy.

KYZIOŁ T. Powszechny w Warszawie; Nowy Teatr w Warszawie; Komuna//Warszawa.

MAJCHEREK -

MAJCHROWSKI Trudno powiedzieć, bo jakie przyjąć kryterium: szturmowania teatralnych festiwali czy "pracy u podstaw" z możliwie szeroką widownią? Programowej wyrazistości repertuaru czy wielostylowych umiejętności zespołu artystycznego? Mistrzowskich realizacji czy odwagi ryzykownych eksperymentów?

MROZEK T. Powszechny w Warszawie.

SIERADZKI Po parę mocnych punktów w sezonie miały teatry Narodowy i Polski w Warszawie, T. im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy, Opolski T. Lalki i Aktora.

SKRZYDELSKI T. Narodowy (choć również z braku konkurencji).

WAKAR Nie wiem, czy już najlepszy, ale świetny sezon z "Wujaszkiem Wanią Iwana Wyrypajewa", "Kilkoma obcymi słowami po polsku" Anny Smolar oraz "Królem" Moniki Strzępki miał T. Polski w Warszawie.

ZALEWSKA T. Polski w Warszawie, T. Śląski w Katowicach i T. Ludowy w Krakowie.

***

Najlepsza nowa polska sztuka

(ogłoszona drukiem lub wystawiona)

CENTKOWSKI "Rasputin" Jolanty Janiczak; "Sienkiewicz Superstar" i "Stańczyk. Musical" Jana Czaplińskiego.

CIEŚLAK "Ciemności" Pawła Demirskiego.

DOMAGAŁA "W ogień!" Mateusza Pakuły; "Bzik. Ostatnia minuta" Jana Czaplińskiego; "Wierna wataha" Pawła Wolaka i Katarzyny Dworak.

DREWNIAK Tadeusz Słobodzianek, "Historia Jakuba" (druk); Przemysław Pilarski, "Wracaj" (Gdyńska Nagroda Dramaturgiczna); Paweł Demirski, K. (wystawiona).

KAZIMIERCZAK "Ciemności" Pawła Demirskiego.

KOPCIŃSKI "Marszałek" Wojciecha Tomczyka.

KOWALSKA Paweł Demirski, "Ciemności"; Pilgrim/Majewski, "Maria Antonina. Ślad Królowej"; Barbara Klicka, "Elementarz".

KOWALSKI "Wracaj" Przemysława Pilarskiego.

KYZIOŁ Scenariusz spektaklu "Solidarność. Nowy projekt", Biennale Warszawa; scenariusz spektaklu "Hannah Arendt: Ucieczka", reż. Grzegorz Laszuk, Komuna//Warszawa.

MAJCHEREK -

MAJCHROWSKI "Puppenhaus. Kuracja" Magdy Fertacz w TR Warszawa.

MROZEK Zuzanna Bojda, "Ciało Bambina", sztuka wystawiona w T. Polskim w Bielsku-Białej (reż. Agata Puszcz).

SIERADZKI "Elementarz" Barbary Klickiej.

SKRZYDELSKI "Kilka obcych słów po polsku" Michała Buszewicza.

WAKAR Z ogromnym zainteresowaniem czytam kolejne sztuki Magdaleny Drab.

ZALEWSKA "Marszałek" Wojciecha Tomczyka w reż. Krzysztofa Langa, Teatr Telewizji; "Porwać się na życie" Roberta Urbańskiego w reż. Michała Szcześniaka, cykl "Teatroteka".

***

Najlepsza nowa sztuka obcojęzyczna

(ogłoszona drukiem lub wystawiona)

CENTKOWSKI -

CIEŚLAK "Pijani" Iwana Wyrypajewa.

DOMAGAŁA "Pijani" Iwana Wyrypajewa.

DREWNIAK David Greig, "Wydarzenia", "Dialog" nr 10/2017.

KAZIMIERCZAK -

KOPCIŃSKI "Pijani Iwana" Wyrypajewa w reż. Wojciecha Urbańskiego w T. Dramatycznym w Warszawie.

KOWALSKA Davide Carnevali, "Wariacje wokół modelu" Kraepelina, tłum. Iwona Nowacka.

KOWALSKI "Pijani" Iwana Wyrypajewa w reż. Wojciecha Urbańskiego, T. Dramatyczny w Warszawie; "Bella Figura" Yasminy Rezy w reż. Grzegorza Wiśniewskiego, T. Wybrzeże w Gdańsku.

KYZIOŁ "Strach zżerać duszę" Rainera Wernera Fassbindera, reż. Agnieszka Jakimiak, T. Powszechny w Warszawie.

MAJCHEREK "Pijani" Iwana Wyrypajewa.

MAJCHROWSKI -

MROZEK -

SIERADZKI "Masara" Mariusa Ivaškevičiusa w przekładzie Agnieszki Lubomiry Piotrowskiej, niezależnie od tego, co nawywijali z tym tekstem w Starym Teatrze.

SKRZYDELSKI Bez wyróżnień.

WAKAR "Z miłości" Petera Turriniego, T. im. Stefana Jaracza w Łodzi.

ZALEWSKA "Pijani" Iwana Wyrypajewa w reż. Wojciecha Urbańskiego, T. Dramatyczny w Warszawie; "Nikt" wg "Chefeca" Hanocha Levina w reż. Artura Tyszkiewicza, T. Narodowy (polska prapremiera).

***

Najlepsza reżyseria

CENTKOWSKI Maja Kleczewska, "Pod presją", T. Śląski w Katowicach i "Golem", T. Żydowski w Warszawie; Wiktor Rubin, "Rasputin", T. im. Stefana Żeromskiego w Kielcach; Ewelina Marciniak, "Stańczyk. Musical", T. Rozrywki w Chorzowie i "Odys", T. Polski w Poznaniu.

CIEŚLAK Piotr Cieplak "Ułani" i Michał Borczuch "Moja walka".

DOMAGAŁA Maja Kleczewska, "Pod presją", T. Śląski w Katowicach; Michał Borczuch, "Moja walka", TR Warszawa i "Żaby", T. Studio w Warszawie; Iwan Wyrypajew, "Wujaszek Wania", T. Polski w Warszawie.

DREWNIAK Krystian Lupa za "Proces"; Iwan Wyrypajew za "Wujaszka Wanię"; Krzysztof Warlikowski za "Wyjeżdżamy".

KAZIMIERCZAK Piotr Cieplak za "Ułanów" Jarosława Marka Rymkiewicza w T. Narodowym.

KOPCIŃSKI Piotr Cieplak - "Ułani" Rymkiewicza w T. Narodowym; Maja Kleczewska - "Pod presją" w T. Śląskim w Katowicach.

KOWALSKA Antoni Czechow, "Trzy siostry", reż. Jędrzej Piaskowski, T. im. Juliusza Osterwy w Lublinie.

KOWALSKI Piotr Cieplak, "Elementarz" Barbary Klickiej, T. Narodowy i "Ułani" Jarosława Marka Rymkiewicza, T. Narodowy; Grzegorz Wiśniewski, "Bella Figura" Yasminy Rezy, T. Wybrzeże w Gdańsku; Eimuntas Nekrošius, "Ślub" Witolda Gombrowicza, T. Narodowy.

KYZIOŁ "Cezary idzie na wojnę", reż. Cezary Tomaszewski, Komuna//Warszawa; "Moja walka", reż. Michał Borczuch, TR Warszawa; "Trzy siostry", reż. Jędrzej Piaskowski, T. im. Juliusza Osterwy w Lublinie.

MAJCHEREK Maja Kleczewska - "Pod presją" w T. Śląskim w Katowicach; Piotr Cieplak - "Ułani" Rymkiewicza w T. Narodowym; Iwan Wyrypajew - "Wujaszek Wania" w T. Polskim w Warszawie.

MAJCHROWSKI "Śmierć białej pończochy" Mariana Pankowskiego w reż. Adama Orzechowskiego (T. Wybrzeże), "Puppenhaus. Kuracja" Magdy Fertacz w reż. Jędrzeja Piaskowskiego (TR Warszawa).

MROZEK "2118. Karasińska" w reż. Anny Karasińskiej, Nowy Teatr w Warszawie; "Ułani" Jarosława Marka Rymkiewicza w reż. Piotra Cieplaka, T. Narodowy.

SIERADZKI Z seniorów świetny sezon Piotra Cieplaka ("Elementarz" i "Ułani" w Narodowym); z juniorów obiecujący Jędrzeja Piaskowskiego ("Puppenhaus. Kuracja" w TR Warszawa, "Trzy siostry" w T. im. Juliusza Osterwy w Lublinie, ale już nie "Wiera Gran" w Żydowskim).

SKRZYDELSKI Maja Kleczewska, "Pod presją", T. Śląski w Katowicach; Krzysztof Warlikowski, "Wyjeżdżamy" wg "Pakujemy manatki" i innych dramatów Hanocha Levina, Nowy Teatr w Warszawie.

WAKAR Maja Kleczewska, Krzysztof Warlikowski, Piotr Cieplak (patrz pierwsza kategoria).

ZALEWSKA Maja Kleczewska, "Pod presją" wg scenariusza Johna Cassavetesa, T. Śląski w Katowicach; Wojciech Urbański, "Pijani" Iwana Wyrypajewa, T. Dramatyczny w Warszawie; Artur Tyszkiewicz, "Nikt" wg "Chefeca" Hanocha Levina, T. Narodowy; Adam Orzechowski, "Śmierć białej pończochy" Mariana Pankowskiego, T. Wybrzeże.

***

Najlepsza rola kobieca

CENTKOWSKI Sandra Korzeniak jako Mabel w spektaklu "Pod presją" Mai Kleczewskiej!

CIEŚLAK Dominika Kluźniak i Anna Seniuk w "Ułanach" oraz Justyna Wasilewska w "Mojej walce".

DOMAGAŁA Sandra Korzeniak, "Pod presją", T. Śląski w Katowicach; Krystyna Janda, "Zapiski z wygnania", T. Polonia w Warszawie; Małgorzata Kochan, "Hańba", T. Ludowy w Krakowie; Elżbieta Karkoszka, Anna Tomaszewska, Martyna Krzysztofik, "Murzyni we Florencji", T. Nowy Proxima w Krakowie.

DREWNIAK Sandra Korzeniak - Mabel, "Pod presją", reż. Maja Kleczewska; Danuta Stenka - Matka/Mańka w "Ślubie" Nekrošiusa; Elżbieta Karkoszka - Babka, Anna Tomaszewska - Matka (ex aequo), "Murzyni we Florencji" Iwony Kempy.

KAZIMIERCZAK Dominika Kluźniak jako Zosia w "Ułanach" w reż. Piotra Cieplaka, T. Narodowy; Agata Kulesza jako Cleo w "Nad Czarnym Jeziorem" w reż. Iwony Kempy, T. Ateneum w Warszawie.

KOPCIŃSKI Danuta Stenka jako Matka i Mańka w "Ślubie" w reż. Eimuntasa Nekrošiusa w T. Narodowym; Anna Seniuk jako Selma Lagerlöf w "Twórcach obrazów", reż. Artur Urbański, T. Narodowy.

KOWALSKA Dominika Kluźniak (Zosia), J.M. Rymkiewicz, "Ułani", reż. Piotr Cieplak, T. Narodowy; Anna Seniuk (Selma Lagerlöf), Per Olov Enquist, "Twórcy obrazów", reż. Artur Urbański, T. Narodowy.

KOWALSKI Roma Gąsiorowska jako Maja w "Ościach" Ignacego Karpowicza w reż. Pawła Miśkiewicza, T. Soho w Warszawie; Elżbieta Karkoszka w "Murzynach we Florencji" Vedrany Rudan w reż. Iwony Kempy, T. Nowy Proxima w Krakowie; Krystyna Janda w "Zapiskach z wygnania" Sabiny Baral w reż. Magdy Umer, T. Polonia i w "Pomocy domowej" Marca Camolettiego w swojej reż. (Och-Teatr); Ewa Audykowska-Wiśniewska jako Elfriede Weber, "Z miłości" w reż. Waldemara Zawodzińskiego, T. im. Stefana Jaracza w Łodzi.

KYZIOŁ Krystyna Janda w "Zapiskach z wygnania", reż. Magda Umer, T. Polonia w Warszawie; Aktorki/Zakonnice (Cecylia Caban, Natalia Czekała, Karolina Kuklińska, Joanna Sokołowska, Małgorzata Mikołajczak) ze spektaklu "Zakonnice odchodzą po cichu", reż. Daria Kopiec, T. im. Jana Kochanowskiego w Opolu; Alona Szostak w "Stańczyku. Musicalu", reż. Ewelina Marciniak, T. Rozrywki w Chorzowie.

MAJCHEREK Krystyna Janda w "Zapiskach z wygnania" w T. Polonia w Warszawie; Dominika Kluźniak (Zosia) w "Ułanach" w T. Narodowym.

MAJCHROWSKI Krystyna Janda w "Zapiskach z wygnania" (T. Polonia), Justyna Wasilewska w "Puppenhaus. Kuracji" (TR Warszawa).

MROZEK Anna Kieca jako Elena Greco, "Genialna przyjaciółka", Wrocławski T. Współczesny; Ewelina Pankowska jako Sonia, "Wujaszek Wania:, T. Polski w Warszawie.

SIERADZKI Krystyna Janda w "Zapiskach z wygnania" Sabiny Baral, Polonia, Warszawa; Sandra Korzeniak, Pod presją, Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego, Katowice.

SKRZYDELSKI Sandra Korzeniak jako Mabel, "Pod presją"; Agata Bykowska jako Andrea, "Bella Figura" w reż. Grzegorza Wiśniewskiego, T. Wybrzeże w Gdańsku; Danuta Stenka jako Matka/Mania, "Ślub" w reż. Eimuntasa Nekrošiusa, T. Narodowy.

WAKAR Krystyna Janda w "Zapiskach z wygnania", T. Polonia w Warszawie.

ZALEWSKA Anna Seniuk jako Selma Lagerlöf, "Twórcy obrazów" Pera Olova Enquista, reż. Artur Urbański i jako Ciotunia, "Ułani" J.M. Rymkiewicza, reż. Piotr Cieplak, T. Narodowy (mistrzostwo). Sandra Korzeniak jako Mabel, "Pod presją", reż. Maja Kleczewska, T. Śląski w Katowicach.

***

Najlepsza rola męska

CENTKOWSKI Filip Perkowski jako Henryk Sienkiewicz, "Sienkiewicz Superstar", T. Dramatyczny w Wałbrzychu; Grzegorz Dowgiałło jako Telemach, Odys i jako Stańczyk, "Stańczyk. Musical", oba spektakle w reż. Eweliny Marciniak.

CIEŚLAK Andrzej Kłak w "Procesie".

DOMAGAŁA Szymon Czacki, "Konformista 2029", Łaźnia Nowa w Krakowie; Mateusz Rusin, Ślub, T. Narodowy; Zygmunt Malanowicz, "Wyjeżdżamy", Nowy Teatr w Warszawie; Andrzej Kłak, Proces Krystiana Lupy.

DREWNIAK Borys Szyc - Szarikow w "Psim sercu" Macieja Englerta; Andrzej Kłak - Franz K. w "Procesie" Krystiana Lupy; Jerzy Radziwiłowicz - Ojciec w "Ślubie" Eimuntasa Nekrošiusa.

KAZIMIERCZAK Grzegorz Małecki jako Pijak w "Ślubie" w reż. Eimuntasa Nekrošiusa, T. Narodowy.

KOPCIŃSKI Andrzej Kłak jako Józef K. w "Procesie" Krystiana Lupy w Nowym Teatrze w Warszawie; Oskar Hamerski jako Danton w "Śmierci Dantona" w reż. Barbary Wysockiej w T. Narodowym; Krzysztof Dracz jako Gonzalo w "Trans-Atlantyku", reż. Artur Tyszkiewicz, T. Ateneum w Warszawie.

KOWALSKA Jan Peszek (Fryderyk II), Adolf Nowaczyński, "Wielki Fryderyk", reż. Jan Klata, T. Polski w Poznaniu; Andrzej Kłak (Józef K.), Franz Kafka, "Proces", reż. Krystian Lupa, Nowy Teatr w Warszawie; Krzysztof Dracz (Gonzalo), Witold Gombrowicz, "Trans-Atlantyk", reż. Artur Tyszkiewicz, T. Ateneum w Warszawie.

KOWALSKI Krzysztof Wakuliński jako profesor Preobrażeński w "Psim sercu" Michaiła Bułhakowa w reż. Macieja Englerta, T. Współczesny w Warszawie; Mateusz Rusin jako Henryk w "Ślubie" Witolda Gombrowicza w reż. Eimuntasa Nekrošiusa, T. Narodowy; Andrzej Kłak jako Franz K. w "Procesie" w reż. Krystiana Lupy, Nowy Teatr w Warszawie.

KYZIOŁ Oskar Hamerski w "Śmierci Dantona", reż. Barbara Wysocka, T. Narodowy; Jacek Labijak w "Święcie Winkelrida. Rewii Narodowej", reż. Marcin Liber, T. Wybrzeże w Gdańsku; Jan Sobolewski i Robert Wasiewicz w "Żabach", reż. Michał Borczuch, Studio Teatrgaleria w Warszawie; aktorzy spektaklu "Cezary idzie na wojnę", mówiący, śpiewający i tańczący: Michał Dembiński, Oskar Malinowski, Bartosz Ostrowski, Łukasz Stawarczyk (oraz Weronika Krówka!).

MAJCHEREK Andrzej Kłak (Franz) w "Procesie" w Nowym Teatrze w Warszawie.

MAJCHROWSKI Piotr Tomaszuk w "Wykładzie" (T. Wierszalin w Supraślu), Maciej Stuhr w "Wujaszku Wani" (T. Polski w Warszawie). Aktorem sezonu - Jan Dravnel (między innymi: [nikomu nie życzę, żeby był mną] "Nekroperformans: Robert Walser" oraz "Moja walka").

MROZEK Dobromir Dymecki z TR Warszawa w "2118. Karasińska" w Nowym Teatrze; Andrzej Kłak z T. Powszechnego jako K. w "Procesie" Krystiana Lupy w Nowym Teatrze w Warszawie. Plus: godny odnotowania cały świetny sezon Jacka Poniedziałka z Nowego Teatru (również gościnnie w poznańskim Polskim).

SIERADZKI Krzysztof Dracz (diametralnie różne role w "Trans-Atlantyku", Ateneum, Warszawa i w "Królu", Polski, Warszawa); Lech Łotocki wzruszający w "Puppenhaus, TR Warszawa"; Grzegorz Dowgiałło wulkaniczną energią ratujący marne koncepty w "Odysie" (Polski, Poznań) i "Stańczyku. Musicalu" (Rozrywki, Chorzów).

SKRZYDELSKI Michał Kaleta jako biskup Krasicki, "Wielki Fryderyk" w reż. Jana Klaty, T. Polski w Poznaniu; Maciej Stuhr jako Astrow, "Wujaszek Wania" w reż. Iwana Wyrypajewa, T. Polski w Warszawie; Krzysztof Wakuliński jako profesor Preobrażeński, "Psie serce" w reż. Macieja Englerta, T. Współczesny w Warszawie; Andrzej Chyra jako Alberto Pinkus, "Wyjeżdżamy"; Andrzej Wichrowski jako Sims/Papa, "Otchłań" w reż. Mariusza Grzegorzka w T. im. Stefana Jaracza w Łodzi.

WAKAR Borys Szyc (Szarikow) w "Psim sercu", T. Współczesny w Warszawie; Rafał Cieluch (Wierchowieński) oraz Paweł Palcat (Kiryłow) w "Biesach", T. Modrzejewskiej w Legnicy; Michał Majnicz (Arturo Ui) w "Karierze Artura Ui", T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.

ZALEWSKA Mariusz Bonaszewski jako Józef Piłsudski, "Marszałek" Wojciecha Tomczyka w reż. Krzysztofa Langa, Teatr Telewizji (mistrzostwo). Andrzej Kłak jako Józef K., "Proces" Franza Kafki w reż. Krystiana Lupy; Dariusz Chojnacki jako "Wujaszek Wania", Wujaszek Wania Antoniego Czechowa w reż. Iwana Wyrypajewa, T. Polski w Warszawie; Krzysztof Dracz jako Kum Kaplica, "Król" wg powieści Szczepana Twardocha w adapt. Pawła Demirskiego, reż. Monika Strzępka, T. Polski w Warszawie.

***

Najlepsza rola epizodyczna

CENTKOWSKI Sara Celler-Jezierska jako Babcia, Łauma, czyli czarownica; Małgorzata Gorol jako Golem w "Golemie" Mai Kleczewskiej; Małgorzata Witkowska jako Pani Szydłowiecka w "Stańczyku. Musicalu" Eweliny Marciniak.

CIEŚLAK Nie wiem, czy to jeszcze epizod, ale Paweł Tomaszewski w "Królu" Strzępki i Demirskiego pokazał, że jest znakomitym aktorem transformacyjnym. Brawo!

DOMAGAŁA Jadwiga Jankowska-Cieślak, "Wyjeżdżamy", Nowy Teatr w Warszawie; Arkadiusz Janiczek, Mariusz Benoit, Jerzy Radziwiłowicz, "Ułani", T. Narodowy w Warszawie; Paweł Palcat, "Biesy", T. im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy; Maciej Grubich, "Trzy siostry", T. im. Juliusza Osterwy w Lublinie.

DREWNIAK Jacek Dragun - Tygrys w "Księdze dżungli" Krzysztofa Roszkowskiego; Marcin Sianko - Ernesto Roma w "Karierze Artura Ui" Remigiusza Brzyka; Paweł Palcat - Kiryłow w Biesach Jacka Głomba ex aequo Paweł Tomaszewski - role w "Królu" Moniki Strzępki.

KAZIMIERCZAK Anna Smołowik w wielokrotnych rolach w "Kysiu" w reż. Igora Gorzkowskiego, T. Soho w Warszawie; Joanna Drozda jako Duch Unii Wolności w K. w reż. Moniki Strzępki, T. Polski w Poznaniu; Matylda Damięcka w wielokrotnych rolach w "Fabularnym przewodniku po spędzaniu wolnego popołudnia", w reż. Michała Sufina, Klub Komediowy w Warszawie.

KOPCIŃSKI Halina Rasiakówna w "Mojej walce" w reż. Michała Borczucha, TR Warszawa.

KOWALSKA Na swój użytek zmodyfikowałabym nazwę tej kategorii - wymienione przeze mnie role rozsądniej będzie uznać za "niepierwszoplanowe", nie zaś "epizodyczne". Halina Rasiakówna (Ciotka), Franz Kafka, "Proces", reż. Krystian Lupa, Nowy Teatr w Warszawie; Sara Celler-Jezierska (Janko Muzykant), Jan Czapliński, Sienkiewicz Superstar, reż. Aneta Groszyńska, T. Dramatyczny w Wałbrzychu; Krzysztof Gosztyła (Tomasz), Witold Gombrowicz, "Trans-Atlantyk", reż. Artur Tyszkiewicz, T. Ateneum w Warszawie.

KOWALSKI Martyna Byczkowska jako Rosa w "Pijanych" Iwana Wyrypajewa w reż. Wojciecha Urbańskiego, T. Dramatyczny w Warszawie; Karol Dziuba jako Władzio w "Ślubie" Gombrowicza w reż. Eimuntasa Nekrošiusa, T. Narodowy; Piotr Polak w "Wyjeżdżamy" Hanocha Levina w reż. Krzysztofa Warlikowskiego, Nowy Teatr w Warszawie.

KYZIOŁ Anna Kłos-Kleszczewska w "Ciemnościach", reż. Paweł Demirski, T. IMKA w Warszawie i T. im. Stefana Żeromskiego w Kielcach; Magdalena Cielecka w "Uczcie", reż. Krzysztof Garbaczewski, Nowy Teatr w Warszawie i w "2118", reż. Anna Karasińska, Nowy Teatr w Warszawie; Michał Kaleta w Wielkim Fryderyku, reż. Jan Klata, T. Polski w Poznaniu.

MAJCHEREK Jadwiga Jankowska-Cieślak (Boba) w "Wyjeżdżamy" w Nowym Teatrze w Warszawie.

MAJCHROWSKI Dawid Żłobiński w "1946" w reż. Remigiusza Brzyka (T. im. Stefana Żeromskiego w Kielcach).

MROZEK Michael Gieleta jako dyrektor artystyczny Narodowego Starego Teatru w Krakowie - rola tragikomiczna.

SIERADZKI Krzysztof Globisz recytujący po słówkach przy dyskretnych akordach fortepianu Dziwny jest ten świat na Przeglądzie Piosenki Aktorskiej; Nina Skołuba-Uryga we fragmentach Śmierci Ofelii w "Hindełe, siostrze Sztukmistrza", T. im. Juliusza Osterwy, Lublin; duet Marcin Przybylski - Robert Jarociński, groteskowi dworacy w "Ślubie", Narodowy, Warszawa.

SKRZYDELSKI Magdalena Cielecka zarówno jako Diotyma, "Uczta" wg Platona w reż. Krzysztofa Garbaczewskiego, jak i Angela, "Wyjeżdżamy" w reż. Krzysztofa Warlikowskiego, Nowy Teatr w Warszawie.

WAKAR Jadwiga Jankowska-Cieślak (Boba) w "Wyjeżdżamy".

ZALEWSKA Zygmunt Malanowicz jako gen. Henryk Minkiewicz, "Inspekcja" Grzegorza i Jacka Królikiewiczów, reż. Jacek Raginis-Królikiewicz, Teatr Telewizji i jako Roman, "Cicha noc" Amanity Muskarii, reż. Paweł Paszta, cykl "Teatroteka"; Paweł Tomaszewski w kilku wcieleniach, "Król" wg powieści Szczepana Twardocha w adapt. Pawła Demirskiego, reż. Monika Strzępka, T. Polski w Warszawie; Jakub Mróz jako Krzyżak i Pątnik, Śmierć białej pończochy Mariana Pankowskiego, reż. Adam Orzechowski, T. Wybrzeże w Gdańsku.

***

Najlepsza adaptacja teatralna (opracowanie tekstu)

CENTKOWSKI Maciej Podstawny, Łukasz Zaleski i Magdalena Miklasz, Łauma, czyli czarownica, T. Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu.

CIEŚLAK "Król" Twardocha w ujęciu Pawła Demirskiego w T. Polskim w Warszawie.

DOMAGAŁA Hubert Sulima, Jędrzej Piaskowski, "Trzy siostry", T. im. Juliusza Osterwy w Lublinie; Tomasz Śpiewak, "Moja walka", TR Warszawa; Marcin Wierzchowski, "Hańba", T. Ludowy w Krakowie; Magda Umer, Krystyna Janda, "Zapiski z wygnania", T. Polonia w Warszawie.

DREWNIAK Magda Umer/Krystyna Janda, "Zapiski z wygnania", T. Polonia; Krzysztof Roszkowski, "Księga dżungli", T. Andersena w Lublinie; Janusz Opryński, "Idiota", T. Polski w Bielsku-Białej.

KAZIMIERCZAK Igor Gorzkowski, "Kyś" Tatiany Tołstoj, T. Soho w Warszawie.

KOPCIŃSKI Krystian Lupa - "Proces" wg Kafki w Nowym Teatrze w Warszawie; Tomasz Śpiewak - "Moja walka", TR Warszawa.

KOWALSKA Tomasz Śpiewak, "Moja walka" wg cyklu powieściowego Karla Knausgrda, reż. Michał Borczuch, TR Warszawa.

KOWALSKI Tomasz Śpiewak, 1946 w reż. Remigiusz Brzyka, T. im. Stefana Żeromskiego w Kielcach; Radosław Paczocha, Śmierć białej pończochy w reż. Adama Orzechowskiego, T. Wybrzeże w Gdańsku; Iwona Kempa, "Murzyni we Florencji" Vedrany Rudan, T. Nowy Proxima w Krakowie.

KYZIOŁ "Król" Szczepana Twardocha w opracowaniu Pawła Demirskiego, reż. Monika Strzępka, T. Polski w Warszawie; "Zapiski z wygnania" Sabiny Baral w adapt. Magdy Umer i Krystyny Jandy, reż. Magda Umer, T. Polonia w Warszawie; "Genialna przyjaciółka" Eleny Ferrante, adapt. Weronika Szczawińska i Piotr Wawer jr, reż. Weronika Szczawińska, Wrocławski T. Współczesny.

MAJCHEREK Krystian Lupa - "Proces" wg Kafki w Nowym Teatrze w Warszawie, Paweł Demirski - "Król" wg Twardocha w T. Polskim w Warszawie.

MAJCHROWSKI "Żaby" Michała Borczucha i Tomasza Śpiewaka w T. Studio.

MROZEK Weronika Szczawińska i Piotr Wawer jr, "Genialna przyjaciółka" Eleny Ferrante we Wrocławskim T. Współczesnym.

SIERADZKI Paweł Demirski w "Królu" Szczepana Twardocha; Iwona Kempa w "Murzynach we Florencji" Vedrany Rudan: piękne transpozycje na teatr bez utraty walorów literatury.

SKRZYDELSKI "Wyjeżdżamy".

WAKAR Mateusz Pakuła - "Konformista 2029", Łaźnia Nowa w Krakowie (choć to właściwie nie adaptacja, a twórcze przepisanie powieści Alberta Moravii); Robert Urbański - Biesy, T. Modrzejewskiej w Legnicy.

ZALEWSKA Paweł Demirski, "Król" Szczepana Twardocha, T. Polski w Warszawie; Iwona Kempa, "Murzyni we Florencji" Vedrany Rudan, T. Nowy Proxima w Krakowie; "Wesele. Wyspiański - Malczewski - Konieczny" w adapt. i reż. Włodzimierza Staniewskiego, Ośrodek Praktyk Teatralnych Gardzienice i Teatr Telewizji.

***

Najlepsza scenografia

CENTKOWSKI Mirek Kaczmarek, "Rasputin", T. im. Stefana Żeromskiego w Kielcach; Lizzie Clachan "Peleas i Melizanda", Teatr Wielki - Opera Narodowa w Warszawie.

CIEŚLAK "Ułani" - Andrzej Witkowski, T. Narodowy; "Wujaszek Wania" - Anna Met, T. Polski w Warszawie.

DOMAGAŁA Małgorzata Szydłowska, "Konformista 2029", T. Łaźnia Nowa w Krakowie; Agata Duda-Gracz, "Makbet", T. Capitol we Wrocławiu; Mirek Kaczmarek, "Rabacja", T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; Barbara Ferlak, "Hańba", T. Ludowy w Krakowie.

DREWNIAK Marcel Sławiński/Katarzyna Sobańska (MIKSS) - "Pod presją", reż. Maja Kleczewska, T. Śląski w Katowicach; Małgorzata Szydłowska - "Konformista 2029", reż. Bartosz Szydłowski, T. Łaźnia Nowa; Agata Duda-Gracz - "Makbet", T. Capitol we Wrocławiu.

KAZIMIERCZAK Arek Ślesiński jako autor scenografii, do spółki z Jakubem Lechem, autorem światła i projekcji - obaj za spektakl "Ciemności" w reż. Moniki Strzępki, T. im. Stefana Żeromskiego w Kielcach.

KOPCIŃSKI Barbara Hanicka - "Śmierć Dantona", reż. Barbara Wysocka, T. Narodowy; Wojciech Faruga - "Spowiedź motyla", T. Ateneum w Warszawie.

KOWALSKA Barbara Hanicka, "Śmierć Dantona" Georga Büchnera, reż. Barbara Wysocka, T. Narodowy; Aleksandra Wasilkowska, "Uczta" Platona, reż. Krzysztof Garbaczewski, Nowy Teatr w Warszawie.

KOWALSKI Mirek Kaczmarek, "Bella Figura" Yasminy Rezy w reż. Grzegorza Wiśniewskiego, T. Wybrzeże w Gdańsku; Magdalena Gajewska, "Śmierć białej pończochy" Mariana Pankowskiego w reż. Adama Orzechowskiego, T. Wybrzeże w Gdańsku i "Krawiec Niteczka" w reż. Jarosława Kiliana, T. Lalka w Warszawie; Andrzej Witkowski, "Elementarz" i "Ułani" w reż. Piotra Cieplaka; Damian Styrna, "Wiedźmin" w reż. Wojciecha Kościelniaka, T. Muzyczny w Gdyni.

KYZIOŁ Zachęta, jej schody, sale oraz ściany jako ekrany projekcyjne w "Proszę bardzo", reż. Wiktor Rubin, T. Żydowski i Zachęta - Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie, scenogr. Przemysław Czepurko, Wiktor Rubin, światło i wideo Marek Kozakiewicz. Muzeum Wszech-Ułaństwa Polskiego w "Ułanach", reż. Piotr Cieplak, T. Narodowy, scenogr. Andrzej Witkowski. A najbardziej - genialny pomysł Mártona Ágha w "Imitation of Life", reż. Kornél Mundruczó, spektaklu pokazywanym w listopadzie w TR Warszawa (studio ATM): obrotówka w pionie, mieszkanie wywracające się do góry nogami, z całym dobytkiem/życiem wysypującym się z szaf; przerażające, poruszające, hipnotyzujące.

MAJCHEREK Marcel Sławiński, Katarzyna Sobańska - "Pod presją" w T. Śląskim w Katowicach; Andrzej Witkowski - "Ułani" w T. Narodowym.

MAJCHROWSKI Katarzyna Borkowska - "Bzik. Ostatnia minuta" (T. Współczesny w Szczecinie).

MROZEK Anna-Maria Karczmarska, "Król" w reż. Moniki Strzępki, T. Polski w Warszawie; Anna Met, "Wujaszek Wania", T. Polski w Warszawie.

SIERADZKI Agnieszka Wielewska, "Nie wierzę w śmierć" według tekstu Wacława Oszajcy, Miniatura, Gdańsk.

SKRZYDELSKI Marcel Sławiński i Katarzyna Sobańska, "Pod presją".

WAKAR Małgorzata Szydłowska - "Konformista 2029", T. Łaźnia Nowa w Krakowie.

ZALEWSKA Katarzyna Sobańska i Marcel Sławiński, "Pod presją" w reż. Mai Kleczewskiej, T. Śląski w Katowicach; Anna Tomczyńska, "Pijani" Iwana Wyrypajewa w reż. Wojciecha Urbańskiego, T. Dramatyczny w Warszawie; Mirek Kaczmarek, "Bella Figura" Yasminy Rezy w reż. Grzegorza Wiśniewskiego, T. Wybrzeże w Gdańsku; Anna Karczmarska, "Król" w reż. Moniki Strzępki, T. Polski w Warszawie.

***

Najlepsza choreografia i/lub spektakl taneczny

CENTKOWSKI Kaya Kołodziejczyk, "Golem", T. Żydowski w Warszawie.

CIEŚLAK -

DOMAGAŁA Spektakle "nicht shlafen" i "En avant, marche!" Alaina Platela na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym "Dialog" we Wrocławiu.

DREWNIAK Ewelina Porczyk za myślenie formatem w "Chicago" w Krakowskim T. Variété; Tomasz Wesołowski za ruch sceniczny w "Makbecie" Agaty Dudy-Gracz; Jakub Lewandowski za ruch sceniczny w "Królu" Moniki Strzępki.

KAZIMIERCZAK Choreografia Maćko Prusaka w "Weselu" w reż. Jana Klaty, Narodowy Stary Teatr w Krakowie. Przedstawienie co prawda z samego końca zeszłego sezonu, ale pokazywane w tym roku na WST. Spektakl taneczny: "You are safe" w choreografii Agaty Siniarskiej, Ani Nowak i Katarzyny Wolińskiej, Nowy Teatr w Warszawie/Art Stations Foundation.

KOPCIŃSKI Paweł Sakowicz - "Kilka obcych słów po polsku" w T. Polskim w Warszawie.

KOWALSKA Jakub Truszkowski, "Dzisiaj, wszystko", T. Dada von Bzdülöw.

KOWALSKI Jarosław Staniek, "Czarownice z Eastwick" w reż. Jacka Mikołajczyka, T. Syrena w Warszawie; Leszek Bzdyl (ruch sceniczny), "Elementarz" w reż. Piotra Cieplaka, T. Narodowy; Agnieszka Brańska, "Once" w reż. Wojciecha Kępczyńskiego, T. Muzyczny Roma; John Neumeier, "Dama kameliowa", Teatr Wielki - Opera Narodowa.

KYZIOŁ Paweł Sakowicz, "Kilka obcych słów po polsku", reż. Anna Smolar, T. Żydowski i T. Polski w Warszawie; "Cezary idzie na wojnę", reż. Cezary Tomaszewski, Komuna//Warszawa.

MAJCHEREK -

MAJCHROWSKI "We_selle" Wojciecha Mochnieja; "Melencolia" Sopockiego Teatru Tańca; "Dziady_kopia.doc" Tomasza Bazana.

MROZEK Paweł Sakowicz, "Kilka obcych słów po polsku", reż. Anna Smolar, T. Polski w Warszawie/T. Żydowski w Warszawie. Spektakl taneczny: Marcin Liber/Iwona Pasińska/Magdalena Koryntczyk, "Wesele. Poprawiny", Polski T. Tańca w Poznaniu.

SIERADZKI Cezary Tomaszewski, "Gdyby Pina nie paliła, to by żyła", Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego, Wałbrzych; Paweł Sakowicz, "Kilka obcych słów po polsku", Polski, Warszawa: w obu przypadkach ruch mówi więcej niż słowa.

SKRZYDELSKI Maćko Prusak, choreografia "Wielkiego Fryderyka".

WAKAR Dominika Knapik - "Konformista 2029".

ZALEWSKA "Imitation of Life", reż. Kornél Mundruczó, pokaz w TR Warszawa.

***

Najlepsza muzyka

CENTKOWSKI Wojciech Urbański, "Stańczyk. Musical", T. Rozrywki w Chorzowie.

CIEŚLAK -

DOMAGAŁA Bartosz Dziadosz, "Żaby", T. Studio w Warszawie i Moja walka, TR Warszawa; Dominik Strycharski, "W ogień!" i "Bolesław Śmiały", T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie oraz "Konformista 2029", T. Łaźnia Nowa w Krakowie; Maja Kleszcz, Wojciech Krzak, "Makbet", T. Capitol we Wrocławiu i "Bzik. Ostatnia minuta", T. Współczesny w Szczecinie.

DREWNIAK Dominik Strycharski za "Konformistę 2029", reż. Bartosz Szydłowski, T. Łaźnia Nowa; Paweł Passini i Daniel Moński, "Zagubiony chłopiec", reż. Paweł Passini, Opolski T. Lalki i Aktora; Łukasz Matuszyk, "Lekcja tańca w Zakładzie Weselno-Pogrzebowym pana Bamby", reż. Łukasz Czuj, T. Miejski w Gliwicach i T. Modrzejewskiej w Legnicy.

KAZIMIERCZAK Algirdas Martinaitis w "Ślubie" w reż. Eimuntasa Nekrošiusa, T. Narodowy; Maja Kleszcz w Makbecie w reż. Agaty Dudy-Gracz, T. Capitol we Wrocławiu; zbiorowa kreacja muzyczna w Ghost Dance, T. Brama w Goleniowie - co prawda z zeszłego sezonu, ale tegoroczny warszawski pokaz zapadł mi mocno w pamięć.

KOPCIŃSKI Algirdas Martinaitis - "Ślub" w T. Narodowym.

KOWALSKA Maja Kleszcz/Wojciech Krzak, "Makbet" Williama Szekspira, reż. Agata Duda-Gracz, T. Capitol we Wrocławiu.

KOWALSKI Jean Claude-Acquaviva, Maciej Rychły, "Hamlet - komentarz" w reż. Grzegorza Brala, T. Pieśń Kozła we Wrocławiu; Marcin Nenko, "Śmierć białej pończochy" w reż. Adama Orzechowskiego, T. Wybrzeże w Gdańsku; Jakub Gawlik, Paweł Paprocki, Marcin Przybylski, "Elementarz" w reż. Piotra Cieplaka, T. Narodowy.

KYZIOŁ Opracowanie piosenek (pieśni?) Wiery Gran w spektaklu "Wiera" Gran, reż. Jędrzej Piaskowski, T. Żydowski w Warszawie.

MAJCHEREK Zygmunt Konieczny - "Wesele. Wyspiański - Malczewski" - Konieczny w OPT Gardzienice; Natalia Czekała - "Zakonnice odchodzą po cichu" w T. im. Jana Kochanowskiego w Opolu.

MAJCHROWSKI Maja Kleszcz ("Bzik. Ostatnia minuta" w T. Współczesnym w Szczecinie, Makbet w T. Capitol we Wrocławiu).

MROZEK Audiosfera Katarzyny Szczerby, "Strach" w reż. Małgorzaty Wdowik, TR Warszawa.

SIERADZKI Algirdas Martinaitis ("Ślub", Narodowy, Warszawa).

SKRZYDELSKI Paweł Mykietyn, "Wyjeżdżamy".

WAKAR Dominik Strycharski - W ogień!, T. im. Juliusza Słowackiego w Krakowie i Konformista 2029, T. Łaźnia Nowa w Krakowie.

ZALEWSKA Henryk Mikołaj Górecki, "Wielki Fryderyk" Adolfa Nowaczyńskiego w reż. Jana Klaty, T. Polski w Poznaniu; Zygmunt Konieczny, "Wesele. Wyspiański - Malczewski - Konieczny" w reż. Włodzimierza Staniewskiego, Ośrodek Praktyk Teatralnych Gardzienice i Teatr Telewizji; Karol Nepelski, "Beniowski. Ballada bez bohatera" wg poematu Juliusza Słowackiego w reż. Małgorzaty Warsickiej, T. Nowy w Poznaniu.

***

Najlepsze przedstawienie dla dzieci/młodzieży

CENTKOWSKI "Łauma, czyli czarownica" w reż. Magdaleny Miklasz, T. Dramatyczny w Wałbrzychu.

CIEŚLAK "Krawiec Niteczka" w reż. Jarosława Kiliana w T. Lalka w Warszawie.

DOMAGAŁA Nie za wiele widziałem.

DREWNIAK "Burza", reż. Marek Zákostelecký, Wrocławski T. Lalek; "Zagubiony chłopiec", reż. Paweł Passini, Opolski T. Lalki i Aktora; "Poskromienie złośnicy", reż. Anna Gryszkówna, T. im. Ludwika Solskiego w Tarnowie.

KAZIMIERCZAK Bezkonkurencyjnie - "Chłopcy z Placu Broni" w reż. Konrada Dworakowskiego w T. Pinokio w Łodzi. Bardzo godne uwagi są też "Baron Münchhausen" tego reżysera, T. Animacji w Poznaniu, a także "Kiedy mój tata zamienił się w krzak" w reż. Jakuba Skrzywanka, T. Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu.

KOPCIŃSKI "Zagubiony chłopiec" Artura Pałygi w reż. Pawła Passiniego, Opolski T. Lalki i Aktora; "Łauma, czyli czarownica", reż. Magdalena Miklasz, T. Dramatyczny w Wałbrzychu.

KOWALSKA Artur Pałyga, "Zagubiony chłopiec", reż. Paweł Passini, Opolski T. Lalki i Aktora; "Łauma, czyli czarownica", reż. Magdalena Miklasz, T. Dramatyczny w Wałbrzychu.

KOWALSKI "Król Marionetek" w reż. Izadory Weiss, T. Lalka w Warszawie.

KYZIOŁ -

MAJCHEREK -

MAJCHROWSKI Repertuar Opolskiego T. Lalki i Aktora.

MROZEK Cykl "Księga Rodzaju" Michała Zadary w Nowym T. w Warszawie.

SIERADZKI "Pamięć Rutki" Michała Kmiecika w reż. Justyny Łagowskiej, Dzieci Zagłębia, Będzin; "Marvin" Marty Guśniowskiej w reż. Pawła Aignera i "Zagubiony chłopiec" Artura Pałygi w reż. Pawła Passiniego, Opolski T. Lalki i Aktora.

SKRZYDELSKI Zbyt mało widziałem.

WAKAR "Zagubiony chłopiec" Artura Pałygi, reż. Paweł Passini, Opolski T. Lalki i Aktora.

ZALEWSKA Niewiele widziałam, ale podobały mi się "Bajki robotów" wg Stanisława Lema, reż. Agnieszka Olsten, scenogr. Olaf Brzeski, Małopolski Ogród Sztuk w Krakowie - grane przez aktorów T. im. Juliusza Słowackiego i Martę Malikowską.

***

Najlepsze przedstawienie teatru lalkowego

CENTKOWSKI "Smacznego, proszę Wilka!" w reż. Marty Guśniowskiej z T. Lalek Banialuka w Bielsku Białej.

CIEŚLAK "Krawiec Niteczka" w reż. Jarosława Kiliana w T. Lalka w Warszawie.

DOMAGAŁA Nadrabiałem zaległości z poprzednich sezonów.

DREWNIAK "Księga dżungli", reż. Krzysztof Roszkowski.

KAZIMIERCZAK "Krawiec Niteczka" w reż. Jarosława Kiliana, T. Lalka w Warszawie.

KOPCIŃSKI "Krawiec Niteczka" wg Makuszyńskiego w T. Lalka w Warszawie.

KOWALSKA -

KOWALSKI "Krawiec Niteczka" Kornela Makuszyńskiego w reż. Jarosława Kiliana, T. Lalka w Warszawie.

KYZIOŁ -

MAJCHEREK "Zagubiony chłopiec" Pałygi w T. Lalki i Aktora w Opolu, "Krawiec Niteczka" wg Makuszyńskiego w T. Lalka w Warszawie.

MAJCHROWSKI -

MROZEK "Krawiec Niteczka", reż. Jarosław Kilian, T. Lalka w Warszawie.

SIERADZKI "Mała draka o zwierzakach" Maliny Prześlugi, Opolski T. Lalki i Aktora; "Smacznego, proszę wilka!" Marty Guśniowskiej, Banialuka, Bielsko Biała; tu się przynajmniej szanuje lalkę w lalkowym teatrze.

SKRZYDELSKI Zbyt mało widziałem.

WAKAR Nie śledzę.

ZALEWSKA Przepraszam, w tym sezonie nie śledziłam.

***

Najlepsze przedstawienie teatru muzycznego

CENTKOWSKI "Stańczyk. Musical" Jana Czaplińskiego w reż. Eweliny Marciniak z T. Rozrywki w Chorzowie.

CIEŚLAK "Immanuel Kant", muzyka Leszek Możdżer, reż. Jerzy Lach, Opera Wrocławska.

DOMAGAŁA "Requiem dla L. Alaina Platela" na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym "Kontakt" w Toruniu.

DREWNIAK "Hamlet - komentarz", reż. Grzegorz Bral, T. Pieśń Kozła; Chicago, reż. Wojciech Kościelniak, Krakowski T. Variété.

KAZIMIERCZAK "Spowiedź motyla" Wojciecha Farugi i Julii Kijowskiej w reż. Wojciecha Farugi, T. Ateneum w Warszawie.

KOPCIŃSKI -

KOWALSKA Leszek Możdżer, "Immanuel Kant" wg Thomasa Bernharda, reż. Jerzy Lach, Opera Wrocławska; "Cezary idzie na wojnę", reż. Cezary Tomaszewski, Komuna//Warszawa.

KOWALSKI "Wiedźmin", reż. Wojciech Kościelniak, T. Muzyczny w Gdyni; "Nędza uszczęśliwiona", reż. Jarosław Kilian, Polska Opera Królewska.

KYZIOŁ "BEM! Musical o patriotach i renegatach" Macieja Łubieńskiego z muzyką Wiktora Stokowskiego, reż. Michał Walczak, Pożar w Burdelu, T. Syrena w Warszawie, Teatr im. Stefana Żeromskiego w Kielcach. Oraz - przede wszystkim za multimedialną scenografię, a także zaskakujący, wyzywający i, jak dla mnie, bardzo polski finał - "Piloci", reż. Wojciech Kępczyński, T. Muzyczny Roma w Warszawie.

MAJCHEREK -

MAJCHROWSKI "Makbet" Agaty Dudy-Gracz w T. Capitol we Wrocławiu.

MROZEK "Kram z piosenkami", reż. Cezary Tomaszewski, T. Powszechny w Warszawie.

SIERADZKI W kategorii musicalowej "Wiedźmin" Piotra Dziubka i Wojciecha Kościelniaka według Andrzeja Sapkowskiego, Muzyczny, Gdynia; spośród muzycznych spektakli w teatrach dramatycznych "Zahipnotyzuj mnie" - piosenki Zygmunta Koniecznego, reż. Małgorzata Bogajewska, Ludowy, Kraków i "Beniowski" Juliusza Słowackiego z muzyką Karola Nepelskiego, reż. Małgorzata Warsicka, Nowy, Poznań.

SKRZYDELSKI Trudno ocenić wyróżniająco.

WAKAR Zbyt mało widziałem.

ZALEWSKA "Requiem dla L. Alaina Platela" na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym "Kontakt" w Toruniu. Inny stosunek do śmierci, życia i umierania niż w "Wyjeżdżamy" Krzysztofa Warlikowskiego.

***

Najlepsze przedstawienie telewizyjne i/lub radiowe

CENTKOWSKI -

CIEŚLAK "Spiskowcy" wg Conrada w reż. Jana Englerta, Teatr Telewizji.

DOMAGAŁA Nie ma takiego w telewizji. Na teatr radiowy nie starczyło mi już, niestety, czasu.

DREWNIAK Prawie nic nie widziałem. Ale cieszę się, że Marek Kochan jest bardzo zadowolony ze swojej twórczości i wreszcie gdzieś go wystawiają.

KAZIMIERCZAK "Porwać się na życie" Roberta Urbańskiego w reż. Michała Szcześniaka, "Teatroteka".

KOPCIŃSKI "Porwać się na życie Urbańskiego" w reż. Michała Szcześniaka (spektakl zrealizowany w ramach cyklu "Teatroteka"). "Cudze meble" Magdaleny Miecznickiej, reż. Wawrzyniec Kostrzewski.

KOWALSKA -

KOWALSKI "Pożegnania" Stanisława Dygata w reż. Agnieszki Glińskiej, przeniesione na ekran z T. Narodowego w Warszawie.

KYZIOŁ "Teatroteka": "Porwać się na życie" Roberta Urbańskiego, reż. Michał Szcześniak.

MAJCHEREK "Porwać się na życie" Urbańskiego w reż. Michała Szcześniaka, cykl "Teatroteka".

MAJCHROWSKI -

MROZEK Doceniam odważny tekst "Nienawidzę Teatru Telewizji", autorstwa mojego politycznego oponenta Andrzeja Horubały, byłego już (niestety) współpracownika tygodnika "Do Rzeczy".

SIERADZKI "Okno na tamtą" stronę według scenariusza i w reż. Artura Hofmana, Teatr Telewizji.

SKRZYDELSKI Teatr Telewizji,"Spiskowcy" wg Josepha Conrada w reż. Jana Englerta.

WAKAR Telewizyjne - "Spiskowcy" wg Josepha Conrada, reż. Jan Englert. Radiowe - "Cudze meble" Magdaleny Miecznickiej, reż. Wawrzyniec Kostrzewski.

ZALEWSKA "Marszałek" Wojciecha Tomczyka w reż. Krzysztofa Langa; "Spiskowcy" wg "W oczach Zachodu" i "Tajnego agenta" Conrada w reż. Jana Englerta; "Inspekcja" Grzegorza i Jacka Królikiewiczów w reż. Jacka Raginisa-Królikiewicza.

***

Najlepsze przedstawienie offowe

CENTKOWSKI "Skłodowska. Radium girl" w reż. Agaty Biziuk, Fundacja T. Papahema.

CIEŚLAK "Czarne papugi" Michała Borczucha w MOS.

DOMAGAŁA Widziałem zbyt mało, żeby się wypowiadać.

DREWNIAK "Siedem pieśni o awangardzie", reż. Grzegorz Laszuk; Ghost Dance, reż. Daniel Jacewicz; "Homo sovieticus" - T. Wojtka Kowalskiego.

KAZIMIERCZAK "Słowo na G" w reż. Grzegorza Grecasa, T. Układ Formalny z Wrocławia.

KOPCIŃSKI -

KOWALSKA "Don K.", reż. Teo Dumski, Clou Theater, Wrocław; Wściekły człowiek. "Wariacje w obronie gniewu", reż. Matej Matejka, Studio Matejka, Wrocław.

KOWALSKI "Spektakl dla turystów" w reż. Wojtka Ziemilskiego w Komunie//Warszawa.

KYZIOŁ Jeśli Komuna//Warszawa to wciąż off - to "Hannah Arendt: Ucieczka", reż. Grzegorz Laszuk i "Cezary idzie na wojnę:, reż. Cezary Tomaszewski.

MAJCHEREK -

MAJCHROWSKI Laura Eva Meuris i Paweł Duduś "Only love is real - liquid act" (festiwal Ciało/Umysł).

MROZEK "Spektakl dla turystów", Komuna//Warszawa, reż. Wojtek Ziemilski (choć koproducentem jest instytucjonalny T. Mladinsko z Ljubljany, to materialna nędza Komuny//Warszawa z nawiązką dopełnia wymaganego poziomu "offowości").

SIERADZKI "Curko moja ogłoś to", monolog Magdaleny Drab w łódzkim T. Zamiast.

SKRZYDELSKI Monodram "Święty Mikołaj" Conora McPhersona w reż. Weroniki Kuśmider i w wykonaniu Szymona Kuśmidra.

WAKAR Na pograniczu offu, choć powstało w teatrze instytucjonalnym - "Spójrz na mnie" Adama Ziajskiego, T. Śląski w Katowicach.

ZALEWSKA Wesele. Wyspiański - Malczewski - Konieczny Włodzimierza Staniewskiego, Ośrodek Praktyk Teatralnych Gardzienice i Teatr Telewizji; "Porwać się na życie" Roberta Urbańskiego w reż. Michała Szcześniaka, cykl "Teatroteka", ze świetnymi rolami Agaty Kuleszy i Andrzeja Mastalerza (offowe wobec TVP, można obejrzeć w sieci).

***

Najciekawszy debiut

CENTKOWSKI Absolwenci PWST we Wrocławiu w spektaklu Piotra Ratajczaka "Český díplom": Wiktoria Czubaszek, Anna Gabrysz, Helena Hajkowicz, Agata Jakoniuk, Joanna Kowalska, Monika Stanek, Mikołaj Bańdo, Tomasz Tywoniuk, Kornel Sadowski, Hubert Waljewski.

CIEŚLAK Marta Wągrocka w "Twórcach obrazów", reż. Artur Urbański, T. Narodowy.

DOMAGAŁA Maciej Grubich, "Trzy siostry", T. im. Juliusza Osterwy w Lublinie; Marianna Zydek, "Hańba", T. Ludowy w Krakowie.

DREWNIAK Natalia Hodurek role w Gwałcie na Lukrecji, reż. Marcin Liber, AST Kraków; Alan Al-Murtatha - Mojżesz Bernstein w "Królu" z T. Polskiego w Warszawie; Klaudia Hartung-Wójciak za reżyserię Szukając Romea w T. Bagatela w Krakowie.

KAZIMIERCZAK Nie są to dosłowne debiuty, raczej jedne z pierwszych kroków w zawodzie - niezwykle obiecujące. Reżyser: Jakub Skrzywanek, zwłaszcza za "Kiedy mój tata zamienił się w krzak" w T. Dramatycznym w Wałbrzychu, a także jako współreżyser (wraz z Justyną Sobczyk) "Superspektaklu" T. Powszechnego i Teatru 21 w Warszawie. Aktor: Hubert Paszkiewicz jako Lubomir w "Ułanach" w reż. Piotra Cieplaka, T. Narodowy.

KOPCIŃSKI Magdalena Gorzelańczyk jako Jadwiga w "Śmierci białej pończochy" Mariana Pankowskiego w T. Wybrzeże. Pierwsza duża rola w teatrze bardzo zdolnej młodej aktorki.

KOWALSKA Warty zauważenia debiut znakomitego scenografa Mirka Kaczmarka w roli reżysera w spektaklu "Ausgang" Magdy Koryntczyk w T. Dramatycznym w Wałbrzychu.

KOWALSKI Magdalena Gorzelańczyk jako Jadwiga w "Śmierci białej pończochy" Mariana Pankowskiego w reż. Adama Orzechowskiego, T. Wybrzeże w Gdańsku; Igor Kowalunas w "Kysiu" Tatiany Tołstoj w reż. Igora Gorzkowskiego, T. Soho w Warszawie; debiut w głównej roli Agaty Bykowskiej (Andrea) w "Bella Figura" w reż. Grzegorza Wiśniewskiego, T. Wybrzeże w Gdańsku.

KYZIOŁ Warszawskie debiuty aktorów teatrów przejętych przez "dobrą zmianę": wrocławskiego Polskiego i krakowskiego Starego.

MAJCHEREK Nie są to formalnie debiuty, ale godne zauważenia prace początkujących reżyserek: Anny Gryszkówny - "Mężczyzna" Zapolskiej w T. Dramatycznym w Warszawie i Darii Kopiec - Zakonnice odchodzą po cichu w T. im. Jana Kochanowskiego w Opolu.

MAJCHROWSKI -

MROZEK Natalia Łągiewczyk, debiut aktorski w spektaklu "Lawrence z Arabii", T. Powszechny w Warszawie.

SIERADZKI Barbara Klicka z "Elementarzem": oby więcej takich debiutów dramaturgicznych uznanych poetów; Magdalena Gorzelańczyk, świetna rola Jadwigi w "Śmierci białej pończochy" Mariana Pankowskiego, Wybrzeże, Gdańsk.

SKRZYDELSKI Reżyser Katarzyna Łęcka.

WAKAR Radosław Jamroż (Helver) w Nocy Helvera, T. im. Stefana Jaracza w Olsztynie.

ZALEWSKA Lidia Pronobis jako Fogra, "Nikt" wg "Chefeca" Hanocha Levina, reż. Artur Tyszkiewicz, T. Narodowy; Weronika Kowalska jako Jewdocha, "Sędziowie" Stanisława Wyspiańskiego, reż. Małgorzata Bogajewska, T. Ludowy w Krakowie; Martyna Byczkowska jako Rosa, "Pijani" Iwana Wyrypajewa, reż. Wojciech Urbański, T. Dramatyczny w Warszawie i jako Lusia, "Sprawa Rity G." Jolanty Janiczak, reż. Daria Kopiec, cykl "Teatroteka".

***

Najciekawsza książka o teatrze

CENTKOWSKI Katarzyna Waligóra, "Koń nie jest nowy". O rekwizytach w teatrze, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2017.

CIEŚLAK "Danuta Szaflarska. Jej czas" Gabriela Michalika.

DOMAGAŁA Barbara Osterloff, "Pejzaż. Rozmowy z Mają Komorowską dawne i nowe"; Monika Śliwińska, "Wyspiański. Dopóki starczy życia".

DREWNIAK "Odzyskiwanie obecności. Niepełnosprawność w teatrze i performansie", wybór i opracowanie: Justyna Lipko-Konieczna, Ewelina Godlewska-Byliniak.

KAZIMIERCZAK "Kryptonim >>Dziady<<" Janusza Majcherka i Tomasza Mościckiego.

KOPCIŃSKI Janusz Majcherek, Tomasz Mościcki - "Kryptonim >>Dziady<<", wyd. Fundacja Historia i Kultura.

KOWALSKA Katarzyna Kułakowska, "Błaźnice. Kobiety kontrkultury teatralnej w Polsce", Instytut Teatralny, Warszawa 2017.

KOWALSKI Janusz Majcherek, Tomasz Mościcki, "Kryptonim >>Dziady<<". Teatr Narodowy 1967-1968, Wydawnictwo Bellona; Gabriel Michalik,

"Danuta Szaflarska. Jej czas", Wydawnictwo Agora.

KYZIOŁ Katarzyna Kułakowska, "Błaźnice. Kobiety kontrkultury teatralnej w Polsce", Instytut Teatralny, Warszawa 2017.

MAJCHEREK "Słownik biograficzny teatru polskiego 1910-2000" - red. zbiorowa; "Pejzaż. Rozmowy z Mają Komorowską dawne i nowe" Barbary Osterloff.

MAJCHROWSKI "Odzyskiwanie obecności. Niepełnosprawność w teatrze i performansie" - antologia w opracowaniu Eweliny Godlewskiej-Byliniak i Justyny Lipko-Koniecznej.

MROZEK Zofia Smolarska, "Rimini Protokoll. Ślepe uliczki teatru partycypacyjnego", Instytut Teatralny/Akademia Teatralna, Warszawa 2017.

SIERADZKI Na pewno przeoczyłem wiele mądrych książek, a wciągnęły mnie dziennikowe zapiski Andrzeja Łapickiego, bardzo szczere i wiele mówiące.

SKRZYDELSKI Janusz Majcherek, Tomasz Mościcki - "Kryptonim >>Dziady<<".

WAKAR Janusz Majcherek, Tomasz Mościcki - "Kryptonim >>Dziady<<", wyd. Fundacja Historia i Kultura.

ZALEWSKA Tadeusz Kornaś, "Apologie. Szkice o teatrze i religii", Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2017; Rafał Węgrzyniak, Procesy doktora Weicherta, PIW 2017; "Dzienniki 1984-2005 Andrzeja Łapickiego", Wydawnictwo Agora, 2018.

***

Rozczarowanie sezonu

CENTKOWSKI "Ślub" Gombrowicza w reż. Eimuntasa Nekrošiusa. Znakomity dramat, doborowa obsada, mierne przedstawienie.

CIEŚLAK "Elementarz" Piotra Cieplaka w T. Narodowym.

DOMAGAŁA Zabawa w kotka i myszkę w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie. "Biesy" w reż. Natalii Korczakowskiej w T. Studio w Warszawie. Mocno przeciętny sezon dryfującego od czasu "Klątwy" T. Powszechnego w Warszawie. Niezrozumiała i niezgodna z misją teatru publicznego niechęć T. Narodowego do prezentacji swoich spektakli w programach polskich festiwali teatralnych.

DREWNIAK Kompletnie niezrozumiała decyzja Macieja Podstawnego o rezygnacji z dyrekcji T. im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu. Odejście Beaty Kawki z T. Miejskiego w Lesznie. Pierwszy sezon Marka Mikosa w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie.

KAZIMIERCZAK Impas w Starym Teatrze w Krakowie. Likwidacja Wydziału Teatru Tańca krakowskiej AST w Bytomiu. Wotum nieufności Ministerstwa Kultury wobec Doroty Buchwald i ogłoszenie konkursu na nowego szefa Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.

KOPCIŃSKI Smutny regres w amatorszczyznę w T. Powszechnym i T. Studio w Warszawie.

KOWALSKA -

KOWALSKI Wciąż nie do końca udane próby wyjścia z impasu T. Studio w Warszawie. Wycofanie "Otella" zrealizowanego w Collegium Nobilium przez Grażynę Kanię z Festiwalu Szkół Teatralnych w Łodzi w związku ze zgłoszeniem podejrzenia o plagiat.

KYZIOŁ Może poczucie flauty? Że polski teatr, ten społecznie zaangażowany, mający chęć mówienia o rzeczywistości, osiadł na estetycznej i myślowej mieliźnie. Że reżyserzy albo powtarzają za rzeczywistością, albo robią po raz kolejny swoje stare spektakle. A młode pokolenie zamyka się w hipsterskich gettach spektakli-performansów i spektakli-eventów. Ale mogę też być po prostu już starym dziadem i nie dostrzegać potencjału

MAJCHEREK -

MAJCHROWSKI Krótka obecność w repertuarze wielu premier - nie udało mi się zobaczyć ani "Procesu" Lupy, ani "Uczty" Garbaczewskiego, ani "Króla-Ducha" Łukasza Kosa. Mam nadzieję, że wrócą na scenę.

MROZEK Jak się człowiek niewiele spodziewa, to go nic nie rozczarowuje. Ale może wskażę fakt, że wiodące teatry coraz rzadziej grają swoje, często bardzo udane, produkcje. Sztandarowe przykłady: prawie niepokazywani wybitni "Kibice" Buszewicza z Żydowskiego/Nowego, miesiącami niegrane świetne "Fantazja" Karasińskiej czy "Strach" Wdowik z TR Warszawa.

SIERADZKI Rozwścieczająco infantylna skłonność współczesnego teatru do wciągania na scenę widza i wyprawiania z nim różnych brewerii, czasem marnie śmiesznych, a czasem głupio upokarzających. Dotychczas była to raczej domena cyrkowych clownów.

SKRZYDELSKI "Ślub" Witolda Gombrowicza w reż. Eimuntasa Nekrošiusa.

WAKAR "Ślub" Eimuntasa Nekrošiusa w T. Narodowym w Warszawie - proporcjonalnie do oczekiwań.

ZALEWSKA Pierwsze: odejście z redakcji "Do Rzeczy" świetnego krytyka Andrzeja Horubały (rozczarowanie tymi, którzy na to pozwolili). Drugie: "K." Pawła Demirskiego w reż. Moniki Strzępki, T. Polski w Poznaniu. Banalnie o polskich politykach i okresie transformacji. Powierzchowne obserwacje, fałszywe tropy.

***

Skandal sezonu

CENTKOWSKI Nieustająco - dyrektury Cezarego Morawskiego w T. Polskim we Wrocławiu oraz Marka Mikosa w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie.

CIEŚLAK Odebranie przez ministra kultury Piotra Glińskiego dotacji na festiwal "Dialog", przyznanej umową podpisaną przez ministra kultury Piotra Glińskiego.

DOMAGAŁA Opieszałość, by nie rzec - złośliwość MKiDN w sprawie ogłoszenia dotacji na rok 2018 (w tym roku dopiero w kwietniu i maju), skutkująca problemami bądź anihilacją wielu wartościowych propozycji kulturalnych. Skandaliczne okrucieństwo Losu, który niespodziewanie odebrał nam dr Joannę Puzynę-Chojkę - wybitną teatrolożkę, animatorkę kultury, nauczycielkę akademicką i kuratorkę licznych festiwali teatralnych. Polski teatr bez Pani Joanny już nigdy nie będzie taki sam.

DREWNIAK Literacka aktywność dyrektorów scen polskich: Janusza Kijowskiego na Facebooku i Jana Polewki ("Gazeta" w Krakowie). Piotr Zaremba jako krytyk teatralny. Poziom merytoryczny i stylistyczny tekstów o teatrze na portalu "Krytyki Politycznej".

KAZIMIERCZAK Nie skandal, ale niepokojące zjawisko: obustronna radykalizacja stanowisk w dyskusji o teatrze. "Kultura stała się dziś w Polsce polem walki" - powiada Michał Zadara w, nomen omen, "Dialogu". Skądinąd słusznie, zważywszy choćby na szereg niezrozumiałych, koniunkturalnych działań Ministerstwa Kultury. Jednak nie o naturalny spór władzy i środowiska mi chodzi, a o towarzyszący mu konfrontacyjny styl rozmów o teatrze, w których bardziej liczą się sądy niż namysł. Zęby bolą - zwłaszcza kiedy ta retoryka przenika do spektakli, zwykle z marnymi efektami artystycznymi. W tych ciekawych czasach zaczyna brakować wyważonych głosów.

KOPCIŃSKI Coraz bardziej prymitywne "akcje performatywne" na scenach teatrów publicznych trzy lata po głośnych obchodach. Podpuszczani widzowie gotowi są dziś zaczepiać ludzi przed teatrem, drzeć portrety Kaczyńskiego albo prać po tyłku obnażonego aktora.

KOWALSKA -

KOWALSKI Stracony sezon w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie pod dyrekcją Marka Mikosa i Jana Polewki, będący skutkiem nieudanego konkursu przeprowadzonego przez MKiDN.

KYZIOŁ Nic konkretnego tym razem, stagnacja i wyczekiwanie na wynik wyborów samorządowych. No, może jeszcze wyczyny i komentarze Janusza Kijowskiego w Olsztynie?

MAJCHEREK Sytuacja w Starym Teatrze w Krakowie.

MAJCHROWSKI Stracony sezon w Starym Teatrze w Krakowie.

MROZEK Jak przed rokiem: Kraków i Wrocław. Fatalny sezon Marka Mikosa w Starym Teatrze, postępujący rozkład w T. Polskim. Z nowych spraw: decyzja władz AST w Krakowie o wygaszeniu Wydziału Teatru Tańca w Bytomiu.

SIERADZKI Po pierwsze: niezawodny Piotr Gliński, który jesienią prawem kaduka cofnął przyznaną już dotację wrocławskiemu festiwalowi "Dialog", albowiem tamtejsza publiczność ośmieliła się za własne pieniądze kupić bilety na spektakl, który rząd uważa za niesłuszny. Ponoć prace nad ustawą o wymianie publiczności są już w resorcie zaawansowane. Z innej beczki: chamski greps błazna-prowokatora, który w spektaklu gdańskiego Wybrzeża Urodziny staje naprzeciw widzów i krzyczy "wypierdalać!". Porządnemu teatrowi puścił jakiś bezpiecznik. Gdyby nie obowiązki członka komisji konkursowej, wypierdalałbym z teatru gdzie pieprz rośnie.

SKRZYDELSKI Objawienia intelektualne Michała Zadary, przybierające formy prezentacji na scenie: "Sprawiedliwość" w warszawskim T. Powszechnym i "Sen srebrny Salomei" w T. Studio. Nieuczciwe i żenujące pod każdym względem. I właściwie wszystko się zgadza, bo premiery te odbyły się w dwóch najgorszych teatrach w Polsce (w których często poziom jest słabszy niż w teatrach amatorskich). Warto też odnotować "Żaby" w reż. Michała Borczucha w Studio - jako pewnego rodzaju kumulację grafomanii i bezradności scenicznej. Nieustającym skandalem jest też Marek Mikos w roli dyrektora naczelnego Narodowego Starego Teatru (i trwanie w błędzie Ministerstwa Kultury), choć najnowsze rozwiązanie, o którym się dowiedzieliśmy w czerwcu: przejęcie roli dyrektora artystycznego przez Radę Artystyczną NST (wbrew statutowi sceny), lokuje się na podobnym poziomie. Interesujące, że zespół Starego już nagle toleruje Marka Mikosa, na kozła ofiarnego wybrawszy Jana Polewkę. A granice hipokryzji gdzie przebiegają?

WAKAR Marek Mikos wciąż na stanowisku dyrektora Narodowego Starego Teatru w Krakowie. Jak długo jeszcze?

ZALEWSKA Zmarnowany sezon Starego Teatru w Krakowie, z pewnymi nadziejami na to, że w następnym Rada Artystyczna dogada się z dyrektorem. Rosnąca radykalizacja spektakli i środowiska teatralnego, rodząca kiepskie owoce. Coraz gorsze przedstawienia teatru krytycznego, manifestującego ideologiczne zacietrzewienie i zwykłą głupotę. Wymiana korespondencji między Januszem Kijowskim, szefem T. im. Stefana Jaracza w Olsztynie, a zespołem, ale też dyrektorskie decyzje, jakie w ten sposób zyskały nagłośnienie. Nie tak nas, Panie Januszu, uczyłeś w Indeksie (1977) i Kung-fu (1979).

***

Oceniają:

Michał Centkowski ("Newsweek")

Jacek Cieślak ("Teatr", "Rzeczpospolita")

Tomasz Domagała (domagalasiekultury.pl)

Łukasz Drewniak (teatralny.pl)

Szymon Kazimierczak ("Teatr", teatralny.pl)

Jacek Kopciński ("Teatr")

Jolanta Kowalska (stała współpracowniczka "Teatru")

Wiesław Kowalski (teatrdlawas.pl)

Aneta Kyzioł ("Polityka")

Wojciech Majcherek (TVP Kultura)

Zbigniew Majchrowski (Uniwersytet Gdański)

Witold Mrozek ("Gazeta Wyborcza")

Jacek Sieradzki ("Dialog")

Przemysław Skrzydelski ("Sieci Prawdy", "Do Rzeczy")

Jacek Wakar (Polskie Radio)

Kalina Zalewska ("Teatr")