Artykuły

Spektakl "Opera z atrzy grosze" Bertolda Brechta, czyli opowieść o bandzie rzezimieszków jako metafora kapitalistycznego systemu, w którego trybach giną pojedyncze ludzkie biografie, w teatrze Variete.

Córka biznesmena Peachuma, który pod pozorem miłosierdzia zarabia pieniądze na żebrakach, Polly, wychodzi za mąż za przestępcę Mackie Majchra. Ściąga na siebie gniew ojca, ale pozostaje przy Majchrze. Gdy Mackie musi uciekać, Polly przejmuje jego interesy. Mackie marzy o przejściu do branży bankowej. Perypetie bohaterów pokazują, że w Londynie nie ma przyjaźni, a wszyscy troszczą się tylko o pieniądze (nawet przyjaźń Majchra z policjantem Brownem). Mackie został w końcu złapany przez policję, ale ostatecznie królowa ułaskawia go i daje mu zamek. Wcześniej żegna się on słowami "Bo czym jest włamanie do banku wobec założenia banku?", "Czym jest zamordowanie człowieka wobec wynajęcia człowieka?".

Tak w skrócie przedstawia się treść tekstu który stał się kanwą musicalu Bertolta Brechta. Muzykę napisał Kurt Weill. To adaptacja opery balladowej "Opera żebracza" (1728) Johna Gaya, satyry na burżuazję i wysokie sfery Londynu. W wizji Brechta i Weilla musical traktować należy jako socjalistyczną krytykę kapitalizmu i wizję zdemoralizowanego społeczeństwa i cynizmu. Gay zamierzał ją prezentować jako satyrę na zdegenerowane brytyjskie władze. Pojawiła się w utworze też karykatura sir Roberta Walpole'a, czyli właściwie pierwszego premiera Wielkiej Brytanii. Nic więc dziwnego, że do pierwszego wystawienia tekstu na deskach teatralnych trzeba było długo szukać sceny - nie tylko w Londynie - która zechciałaby wystawić przedstawienie w oparciu o ten utwór.

Brecht stworzył swój utwór w 1928 roku. Stanowił przeczucie zbliżającego się wielkiego kryzysu. Brecht chciałby pobudzić społeczeństwo do postawy twórczej, o której pisze następująco: "Jest to postawa krytyczna. (...) polega ona (...) wobec społeczeństwa - na przewrocie społecznym". Brecht najczęściej stawał w obronie robotników i pokrzywdzonych, przeciwko wojnom, atakował kapitalistów i filistrów. Światopogląd Brechta kształtowany był przez marksizm,połaczony z modernistyczną niechęcią do mieszczańskiego stylu życia.

Co więcej, pokazywał też, że załamanie ekonomiczne może przynieść zapaść polityczną. Dodajmy, że zaledwie kilka lat po powstaniu "Opery..."- w 1933 roku - Brecht opuścił Niemcy, bo po dojściu nazistów do władzy dla takich jak on, twórców o lewicowych poglądach, zrobiło się naprawdę niebezpiecznie.

"Londyn XIX wieku? A może Kraków XXI wieku? Gdzie jest granica podłości i manipulacji? Czy życie jest cyrkiem, w którym niczym zwierzęta - wyczekujemy braw albo batów?" - piszą twórcy spektaklu, którego reżyserem jest Jerzy Jan Połoński.

"Opera za trzy grosze" Bertolta Brechta, w przekładzie Romana Kołakowskiego już 19 stycznia 2019 roku.

Szczegóły: teatrvariete.pl