Artykuły

- Nikt jeszcze nie badał tekstów i prac Grotowskiego pod tym kątem, a przecież w całej jego twórczości odnaleźć można ślady metafizycznych poszukiwań artysty i człowieka - mówią twórcy spektaklu "ja, bóg - metafizyka Grotowskiego".

To kameralne przedstawienie rozpocznie tegoroczną edycję Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Retroperspektywy, który - jak podkreślają organizatorzy - jest miejscem konfrontacji artystycznych teatru niezależnego oraz mainstreamowego, platformą spotkań, warsztatów i dyskusji.

Joanna Karpińska z biura prasowego festiwalu zwraca uwagę, że spektakl próbuje prześledzić drogę poszukiwań Jerzego Grotowskiego zarówno w teatrze, jak i w życiu. Ustawia narrację w perspektywie najważniejszych pytań, jakie może sobie zadać człowiek - o istnienie lub nieistnienie Boga, o to, jak poznać to, co jest niepoznawalne, wreszcie, w jaki sposób można zajrzeć na "drugą stronę"?

- Sięgamy po teksty ze wszystkich okresów twórczości artysty, wyłuskujemy z nich powracające wątki metafizyczne, towarzyszymy mu w tej drodze. Ale wracamy też do własnych osobistych doświadczeń, wyniesionych z rozmów i pracy z Grotowskim oraz do własnych pytań tych zadanych i tych niezadanych - mówi współtwórca spektaklu, dyrektor Teatru Chorea i festiwalu Tomasz Rodowicz.

Na scenie widzowie zobaczą - obok Rodowicza - również Joannę Chmielecką. Oboje odpowiadają za reżyserię, a także - wraz z Dariuszem Kosińskim - za opracowanie tekstów i scenariusz. Muzykę skomponował Tomasz Krzyżanowski.

Premierę zaplanowano na piątek 23 sierpnia. Odbędzie się ona Scenie Art_Inkubatora w Fabryce Sztuki w Łodzi.

Jak informuje Karpińska przedstawienie otwiera tegoroczną edycję Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Retroperspektywy, którego hasło brzmi - "widz/uczestnik/współtwórca". W Łodzi pojawić się mają zarówno artyści i grupy teatralne z USA, Rosji, Wielkiej Brytanii, Ukrainy czy Szwecji, jak również z Polski. Na program złoży się w sumie 30 wydarzeń, w tym m.in. prapremiery i premiery ogólnopolskie, wystawy, koncerty i po raz pierwszy Małe Retroperspektywy dla najmłodszych.

- Edycję tę poświęcamy zmianom i napięciom tworzącym się coraz wyraźniej pomiędzy nowym, a tradycyjnym uczestniczeniem w odbiorze sztuk performatywnych. Zakładamy, że w burzliwych czasach XXI wieku widz i odbiorca sztuki musi stanowić najważniejszy punkt odniesienia dla artysty - podkreśla Rodowicz. Zwraca uwagę, że w programie znalazły się takie propozycje, które w "tworzeniu i prezentacji spektaklu zmieniają pozycję widza z biernego obserwatora na aktywnego odbiorcę, współuczestnika, a nawet współtwórcę wydarzenia artystycznego.

Tegoroczna edycja rozpocznie się 23 sierpnia i potrwa do 1 września. Wydarzenie współfinansowane jest z środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Miasta Łodzi, Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, PZU Fundacji w partnerstwie z PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA.

Jerzy Grotowski (1933-1999) to jeden z najwybitniejszych polskich reżyserów i teoretyków teatru. Urodził się w Rzeszowie. Studia aktorskie i reżyserskie ukończył w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej. Studiował także reżyserię w Moskwie. Zadebiutował w 1959 r. "Krzesłami" Eugene'a Ionesco w Teatrze Starym w Krakowie.

W 1959 r. objął kierownictwo artystyczne Teatru 13 Rzędów w Opolu: wspólnie z Ludwikiem Flaszenem stworzył w tej placówce teatr awangardowy, który od 1962 r. przyjął nazwę Teatru Laboratorium. W 1965 r. zespół przeniósł się do Wrocławia, gdzie działał do 1984 r.

W latach 1959-69 Grotowski wyreżyserował w Laboratorium dwanaście spektakli, z których trzy - "Akropolis", "Książę Niezłomny" i "Apocalypsis cum figuris" - przyniosły mu światową sławę.

Grotowski po zrealizowaniu "Apocalypsis..." zrezygnował z tworzenia przedstawień i sformułował program określany mianem "teatru uczestnictwa" czy "parateatru". W 1982 wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Później zamieszkał we Włoszech, gdzie zmarł w styczniu 1999 roku.