Artykuły

Setnej rocznicy powstania niemieckiej szkoły sztuk pięknych i rzemiosła Bauhaus, która wpłynęła na sposób projektowania, design, architekturę i sztukę w Polsce i na całym świecie, poświęcona jest konferencja naukowa w gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych.

-W tym roku świat sztuki i projektowania obchodzi 100-lecie Bauhausu. W 1919 r. Walter Gropius założył legendarną szkołę, która - choć istniała zaledwie 14 lat - wywarła wielki wpływ na architektów, projektantów wnętrz i wzornictwa właściwie na całym świecie - zaznaczyła w rozmowie z PAP Martyna Groth, współorganizatorka konferencji naukowej "RE.bauhaus".

Idee, które niemiecki architekt zawarł w ogłoszonym sto lat temu manifeście, dotyczyły przede wszystkim połączenia sztuki i rzemiosła. Według Gropiusa "każdy artysta jest też rzemieślnikiem, a każdy rzemieślnik jest również artystą".

Jak poinformowała Martyna Groth celem konferencji będzie m.in. znalezienie odpowiedzi na pytanie, dlaczego rola Bauhausu w sztukach projektowych, wizualnych i performatywnych XX wieku uważana jest za tak bardzo istotną, a także wskazanie, jak duży wpływ miały idee Bauhausu na polskich twórców i czy ten wpływ nadal istnieje.

Jednak głównym obszarem zainteresowań uczestników konferencji jest teatr. - Punktem wyjścia w naszym współczesnym myśleniu o Bauhausie i relacji z polskimi twórcami było przede wszystkim skupienie się na działaniach performatywnych i medialnych oraz przypomnienie, jakie znaczenie dla współczesnego teatru miały eksperymenty sceniczne spod znaku Bauhausu. - Właśnie sztukom performatywno-medialnym będzie w całości poświęcony trzeci dzień konferencji - 9 listopada - dodała Groth

Przypomniana zostanie postać Oskara Schlemmera, który na eksperymentalnej scenie rozwijał koncepcję baletów triadycznych, w których następowało spotkanie przestrzeni jako aktywnego środka wyrazu z ciałem tancerza będącym formą w ruchu.

Przywołany też będzie związany z niemiecką szkołą Laszlo Moholy-Nagy, który przewidywał, iż wiek XX będzie wiekiem światła i patronował studenckim próbom refleksowych gier świetlnych. Artysta poszukiwał przestrzennych i projekcyjnych rozwiązań dla mechanicznych i polikinowych widowisk.

W ramach konferencji omówione zostaną wybrane koncepcje i praktyki Bauhausu, następnie skonfrontowane ze współczesnymi poszukiwaniami teoretyków i praktyków teatru.

Przemysław Strożek(IS PAN) odniesie się do performatywnej roli sportu w strukturach Bauhausu, Hubert Bilewicz (ASP) opowie o życiu i twórczości scenografki Ilse Fehling, gdańszczanki studiującej w Bauhausie, a Katarzyna Uchowicz (IS PAN) ukaże wpływ Bauhausu na architekturę teatralną Szymona Syrkusa. Natomiast Izabela Franckiewicz-Olczak (UŁ) przybliży historię sztuki światła, którego propagatorem był Moholy-Nagy. eksperymentalnym teatrze lalek Andrzeja Pawłowskiego opowie Kamil Kopania (AT), a Barbara Świąder-Puchowska (UG) przedstawi świat gdańskich teatrów niezależnych z poł. XX.w. Martyna Groth zestawi praktyki Laszla Moholy-Nagy'a z twórczością Jerzego Krechowicza.

Bauhaus to uczelnia artystyczno-rzemieślnicza powstała w Weimarze z połączenia Akademii Sztuk Pięknych i Szkoły Rzemiosł Artystycznych w 1919 r. Nazwa nawiązywała do średniowiecznej Bauhuette, strzechy budowlanej, skupiającej pracowników różnych dziedzin rzemiosła budowlanego. Gropius pragnął, aby adepci Bauhausu pracowali na zasadzie średniowiecznych cechów rzemieślniczych, w których każdy twórca, zachowując swoją indywidualność, wnosił wkład w powstanie jednego, wspólnego dzieła.

Naukę w Bauhausie rozpoczynano od półrocznego kursu na temat form i materiałów, uczono też rysunku i komponowania przestrzennego. Głównym celem kursu było odrzucenie wiedzy, jaką uczniowie zdobyli wcześniej, ukierunkowanie ich na założenia Bauhausu oraz nauka samodzielnego myślenia i analizy.

Po ukończeniu kursu uczniowie przez trzy lata uczyli się w warsztatach, m. in. obróbki metalu, drewna, malarstwa ściennego, ceramiki, kompozycji przestrzennej, rzeźby. Studia te zapewniały wykształcenie teoretyczne i praktyczne. W 1923 r. zorganizowano ekspozycję dotychczasowych osiągnięć Bauhausu; pokazano na niej m.in. wzorowy dom zbudowany na wystawę (Haus am Horn). Wystawa okazała się sukcesem. Uczelnia działała do 1933 r., a w 1934 r. została zamknięta przez nazistów. W USA od 1937 r. L szló Moholy-Nagy próbował odrodzić uczelnię pod nazwą New Bauhaus w Chicago. Także w Berlinie Zachodnim w 1946 r. podjęto próbę reaktywacji, ale nie uzyskano już tej samej jakości nauczania. Formą kontynuacji była też Wyższa Szkoła Projektowania w Ulm, założona przez Agnes Scholl i Maksa Billa, działająca w latach 1953-1968.

Archiwum Bauhausu stanowiące duży zbiór prac jego uczniów i mistrzów znajduje się w zrealizowanym w roku 1976 budynku Gropiusa w Berlinie.

Program konferencji "RE.bauhaus" trwającej od 27 do 29 listopada przygotowała Brygada Bauhaus w składzie dr Michał Pszczółkowski, dr Katarzyna Zawistowska, Martyna Groth (doktorantka UG). Organizatorem wydarzenia jest Wydział Architektury i Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.