Kraj. Co dziś oglądamy, co czytamy, czego słuchamy
Okrutny Sienkiewicz, zbereźny Żeromski, prowincjonalny Podsiadło, czyli co dziś oglądamy, co czytamy, czego słuchamy.
2 września należy do „Potopu”. Tego dnia w roku 1886 w warszawskim dzienniku „Słowo” wydrukowano ostatni odcinek powieści Henryka Sienkiewicza będącej drugą, a przy tym najlepszą częścią „Trylogii”. I także 2 września, tyle że w roku 1974, chyba nie przez przypadek, odbyła się premiera „Potopu” Jerzego Hoffmana, ekranizacji znakomitej, podzielonej wtedy na dwie prezentowane osobno części. Pamiętam, jak rodzice samochodem wieźli mnie, 10-letniego, z pokazu części pierwszej - jaki byłem nią zachwycony i jak żałowałem, że od razu nie można zobaczyć części drugiej.
W 2014 r. Hoffman swój film cyfrowo zrekonstruował, nieco go przykróciwszy, stąd wziął się „Potop. Redivivus”.
Cóż, prawda jest taka, że nawet dziś historię krewkiego Andrzeja Kmicica (genialny Daniel Olbrychski) mogę oglądać bez końca. Przy okazji warto pamiętać, że Sienkiewicz pisał „Potop” w warunkach skrajnie niesprzyjających - wożąc po kurortach swą umierającą na gruźlicę pierwszą żonę, Marię z Szetkiewiczów. W liście z San Remo informowała bliskich, że jej mąż „chodzi po niebywałych spacerach, gra w szachy, śmieje się z mężczyznami i ma wstręt do pisania”. Andrzej Żuławski miał rację, powtarzając, że uroda języka „Trylogii” jest zniewalająca. Czytanie „Potopu” to frajda w stanie czystym.
Sienkiewicz zderza się z Żeromskim
2 września paradoksalnie czyni coś jeszcze: zderza ze sobą Sienkiewicza i Stefana Żeromskiego. W szkołach uczą, że pierwszy jest płytki, a drugi głęboki, co mam za sąd idiotycznie uproszczony. Zderza, gdyż 2 września urodził się Walerian Borowczyk (1923-2006), reżyser „Dziejów grzechu” (1975) według powieści (1908) Żeromskiego.
To jedyny polski film fabularny Borowczyka, inne, jeszcze bardziej perwersyjne, kręcił głównie we Francji.
Losy zubożałej ziemianki Ewy Pobratyńskiej (Grażyna Długołęcka), nieszczęśliwie zakochanej w Łukaszu Niepołomskim (Jerzy Zelnik), morderczyni ich nieślubnego dziecka, wspólniczki szantażującego ją łotra Antoniego Pochronia (Roman Wilhelmi), prostytutki i kochanki hrabiego Zygmunta Szczerbica (Olgierd Łukaszewicz), w PRL-u przyciągnęły do kin prawie osiem milionów widzów. Ten film wciąż się broni jako „wysublimowana tandeta”.
Borowczyk zaczynał od kina animowanego, więc żeby przedstawić go tu w pełni, dorzucę jeszcze jego rysowane „Piekielne scherzo” (1984) o mających się ku sobie anielicy i diable. Czyżby z ich związku miał się narodzić Roman Wilhelmi, o którym Borowczyk mówił, że ma w sobie "anioła i diabła"?
Czy Podsiadło ma erotyczny głos?
Erotyka jakoś mnie dziś prześladuje. Bo na dokładkę o 19.30 stołeczny Teatr Polonia (Marszałkowska 56) wystawia „Seks dla opornych” kanadyjskiej autorki Michele Riml o inteligenckim małżeństwie z 30-letnim stażem (Dorota Kolak i Mirosław Baka), które chcąc na nowo roznamiętnić swój związek, wyjeżdża na weekend zaopatrzone w poradnik praktyczny „Seks dla opornych”. Wyreżyserowała to Krystyna Janda, zamężna dwukrotnie, a dziś… śmiertelnie zapracowana.
Tymczasem Wrocław proponuje 2 września atrakcję śpiewaną – koncert Dawida Podsiadły w Narodowym Forum Muzyki (plac Wolności 1) - do wyboru o godzinie 18 albo o 20.30. Podsiadło zabawnie wykorzystuje swoje prowincjonalne korzenie, kreując się na „buraka z Dąbrowy Górniczej”. Czy on ma erotyczny głos? Nie mnie to oceniać. Ale chętnie słucham jego kawałka „Najnowszy klip” (2018).
Dziś także
- w CBS Europa o 17.15 western „Monte Walsh” (1970) Williama A. Frakera, o kowboju (Lee Marvin), który nie umie pogodzić się ze zmierzchem Dzikiego Zachodu. Jego ukochaną, prostytutką, jest tu Jeanne Moreau, w której Marvin naprawdę się zadurzył.
- w Galerii Katowice (św. Jana 10), rzecz jasna w Katowicach, o godzinie 18.30, odbędzie się wernisaż wystawy prac laureatów XXIII Międzynarodowego Konkursu Cyfrowej Fotokreacji „Cyberfoto 2020”. Wstęp jest wolny.
- w TVP Kultura o 16.35 „Liga dżentelmenów” (1960) Basila Deardena, o emerytowanym pułkowniku (Jack Hawkins), który werbuje siedmiu kolegów z armii będących w kiepskiej sytuacji życiowej w celu przeprowadzenia perfekcyjnego napadu na bank po milion funtów.
