Artykuły

Odnalezione po latach partytury muzyki Krzysztofa Pendereckiego, pisane w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku dla teatrów lalkowych, dramatycznych i do filmów, zostały nagrane i trafiły na specjalny portal internetowy „Muzyczny ślad Krakowa”.

Jest to już drugi – po wydaniu w 2018 roku płyty CD z utworami Stanisława Radwana – wyjątkowy projekt Krakowskiego Forum Kultury, mający na celu dokumentację muzyki filmowej i teatralnej.

W nagraniach muzyki Krzysztofa Pendereckiego udział wzięli: Orkiestra Akademii Beethovenowskiej pod dyrekcją Macieja Tworka (wieloletniego asystenta Krzysztofa Pendereckiego), chór Cracow Singers oraz wokaliści Annika Mikołajko i Jacek Wróbel.

Wsród zarejestrowanych nagrań znalazła się m.in. muzyka ze spektakli w Starym Teatrze, Teatrze Lalek „Arlekin” czy z filmu Nie ma końca wielkiej wojny Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych. Nagrania są dostępne bezpłatnie na stronie www.muzycznyslad.pl od 30 października 2020 roku. Projekt dofinansowany został ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Kultura w sieci.

Przygoda Pendereckiego z teatrem rozpoczęła się w 1957 roku Złotym kluczykiem Jekateriny Borysowej w reżyserii Władysława Jaremy w krakowskim Teatrze Lalek „Groteska”, a współpraca z filmem – w 1959 roku w Studiu Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej Bulandrą i diabłem w reżyserii Jerzego Zitzmana i Lechosława Marszałka. Penderecki był wtedy młodym, dwudziestokilkuletnim kompozytorem „na dorobku” i obok komponowania Polymorphi czy Trenutworzył muzykę użytkową do filmów animowanych, teatrów lalkowych, teatrów dramatycznych i do filmów krótkometrażowych. W wielu artykułach okolicznościowych po śmierci Mistrza pisano o jego „muzyce filmowej”, przytaczając tytuły obrazów Wajdy czy Kubricka, choć powstało ledwie kilka takich filmów fabularnych, a ponadto reżyserzy wykorzystali w nich napisane już wcześniej utwory koncertowe. Natomiast oryginalnych partytur do różnych filmów animowanych – i dla dorosłych, i dla dzieci – Penderecki napisał prawie trzydzieści, zaś do filmów dokumentalnych, krótkometrażowych i fabularnych – oprócz znanego Rękopisu znalezionego w Saragossie – jeszcze dziesięć. 

Największym i wciąż wymagającym opisania i nagrania obszarem artystycznej aktywności kompozytora stanowią partytury dla teatrów – do roku 1980 Penderecki stworzył oprawę muzyczną do prawie siedemdziesięciu spektakli, począwszy od teatrów lalkowych „Banialuka” w Bielsku-Białej do Marionetteatern w Sztokholmie i od Teatru Słowackiego do Teatru Polskiego, współpracując 
z najwybitniejszymi reżyserami, takimi jak Konrad Swinarski, Jerzy Jarocki czy Józef Szajna, 
i współuczestnicząc w inscenizacji najważniejszych dzieł dramatycznych Mickiewicza, Conrada czy Bergmana. 

Żmudna kwerenda zachowanych rękopisów, przeprowadzona przez Magdalenę Figzał-Janikowską 
i Andrzeja Kosowskiego (kuratora projektu), doprowadziła do odnalezienia pierwszych partytur, które zostały nagrane w Krakowie pod koniec września tego roku. Jest to muzyka do spektakli: 
O krasnoludkach i sierotce Marysi (Maria Konopnicka, reż. Irena Wojutycka, 1957, Teatr Lalek Arlekin w Łodzi), Przygody warszawskiego misia (Kazimiera Jeżewska, reż. Stanisław Ochmański, 1958, Łódź), Tomcio Paluch i wilk(Jerzy Zaborowski, reż. Stanisław Ochmański, 1961, Teatr Lalki i Aktora w Lublinie), Dziady (Adam Mickiewicz, reż. Bohdan Korzeniewski, 1963, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie) i Nie-boska komedia (Zygmunt Krasiński, reż. Konrad Swinarski, 1965, Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie) oraz filmu Nie ma końca wielkiej wojny (reż. Jan Łomnicki, 1959, Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych). 

Nagrania są dostępne od 30 października 2020 roku do posłuchania bezpłatnie na stronie www.muzycznyslad.pl

W realizacji projektu udział wzięli:

Orkiestra Akademii Beethovenowskiej

Dyrygent: Maciej Tworek

Chór Cracow Singers

Soliści: Annika Mikołajko i Jacek Wróbel

Reżyser dźwięku: Małgorzata Polańska (DUX), montaż: Igor Szymański

Kurator projektu: Andrzej Kosowski

Kwerendy: Magdalena Figzał-Janikowska, Andrzej Kosowski

Dodatkowe materiały i informacje o projekcie oraz wykonawcach znajdują się na stronie: www.krakowskieforum.pl/media

Organizatorem projektu jest Krakowskie Forum Kultury – Instytucja Kultury Miasta Krakowa.

Patronami medialnymi są: RMF Classic i Miesięcznik „Teatr”.