Artykuły

Nie ustają dyskusje po przyznaniu tegorocznej nagrody literackiej Nike. Wyróżnienie dla książki "Paw królowej" Doroty Masłowskiej komentują literaturoznawcy, pisarze i czytelnicy - opinie zebrane przez MW w Dzienniku Polskim.

- Ta decyzja jest pewnym zaskoczeniem i nie chodzi tutaj tylko o to, że od laureatki byli autorzy starsi czy godniejsi - oceniała wczoraj prof. Marta Wyka z Katedry Krytyki Współczesnej Uniwersytetu Jagiellońskiego. - W istocie prozę Masłowskiej charakteryzuje wynalazczość, a przede wszystkim bardzo interesujący język. Doskonałym tego przykładem jest właśnie "Paw królowej". Sądzę jednak, że jest to książka gorsza od wcześniejszej "Wojny polsko-ruskiej pod flagą biało-czerwoną". Rozumiem, że tym wyborem jury nagrody wychodzi naprzeciw nowoczesności w polskiej prozie.

Jako symptom nowoczesności nagrodę dla "Pawia królowej" traktuje również prof. Bolesław Faron, kierownik Katedry Literatury Polskiej XX Wieku Akademii Pedagogicznej. - Trudno nie zauważyć, że jury nagrodziło autorkę bardzo młodą, która uprawia prozę eksperymentalną. Takie sytuacje oczywiście zdarzały się już wcześniej w historii życia literackiego. Na przykład w dwudziestoleciu międzywojennym, kiedy kapituły różnych konkursów promowały młodych prozaików. Nie jestem więc zbulwersowany przyznaniem nagrody Dorocie Masłowskiej, choć prawdę mówiąc, sądziłem, że wyróżnienie otrzyma ktoś inny.

Sceptycznie wobec wyróżnienia dla pisarki odnosi się dr hab. Anna Burzyńska, kierownik Katedry Teorii Literatury Uniwersytetu Jagiellońskiego i kierownik literacki Teatru Słowackiego. - Dorota Masłowska, co prawda, ma doskonałe ucho na język i rytm, jednak za "Pawiem królowej" kryje się troszkę mało głębi. Tę książkę traktuję jedynie jako bardzo interesujące zjawisko literackie z off-u, ale to stanowczo za mało na Nike.

Redaktor naczelny miesięcznika "Kraków" i krytyk literacki Jan Pieszczachowicz wyborem jury nie jest zachwycony. - Pierwsza książka Doroty Masłowskiej była wydarzeniem w literaturze polskiej. Drugą, niestety, jestem zawiedziony. Wśród nominacji do nagrody widziałem zresztą pozycje, które są bardziej stabilnymi propozycjami niż książka Masłowskiej. A już zupełnie zdumiewające wydaje się pominięcie po raz kolejny tomiku Szymborskiej. Może jury sądzi, że nagroda Nike autorce uhonorowanej Noblem nie jest już potrzebna. Może to i prawda. Jury zapomina równocześnie, że laureatka-Szymborska przydałaby się samej Nike.

Wątpliwości co do tegorocznej nagrody ma również Elżbieta Zechenter-Spławińska, poetka związana ze Stowarzyszeniem Pisarzy Polskich. - Jestem porażona, bo uważam, że to wypadek graniczny literatury. Od lat prowadzę warsztaty młodych. Na zajęcia przychodzą krocie takich Masłowskich. To jest literatura bez iskierki nadziei. Jej książki można ewentualnie potraktować jako rodzaj dokumentu osobistego i to bardzo ponurego. Zupełnie nie rozumiem, dlaczego w tym roku nie przyznano nagrody Szymborskiej, doskonałemu Rylskiemu czy ciekawemu Wilkowi?

Z wyboru jury cieszy się natomiast Katarzyna Turaj-Kalińska, pisarka również związana ze Stowarzyszeniem Pisarzy Polskich. - Masłowskiej nagroda należała się za przewietrzenie zatęchłego literackiego światka, zdominowanego przez nadęte beztalencia. Wesoła Kassandra Popkultury, Zabawna Trefnisia, Wielka Satyryczka - tego zawsze w Polsce brakowało. To taki Witkacy w spódnicy XXI wieku, a Witkacy, jak pamiętamy, pechowym geniuszem był. Dobrze, że umiemy już docenić coś tak "odjazdowego" i doceńmy, że spod żartów prześwituje solidny intelekt, to nie tani humbug jak na przykład Shuty.

Entuzjastyczne głosy dominują także wśród czytelników na stronie kumple.blog.pl - internetowym forum literackim założonym przez Piotra Mareckiego i Pawła Dunin-Wąsowicza. - W końcu coś się zmieni, może będzie ciekawiej, wydawcy będą odważniejsi, pisarze bardziej kreatywni - twierdzi jeden z czytelników komentujących nagrodę.

Na zdjęciu: Dorota Masłowska z Nagrodą Nike.