Artykuły

"Kurde, te­go się nie da wystawić" - powiedział Paweł Kamza, reżyser, gdy po raz pierwszy wziął do ręki tekst dramatu Marka Pruchniewskiego "Armia" szybko jednak zmienił zdanie, a efekt tego można oglądać na deskach Teatru Dramatycznego. Od początku wielki "czad". Wi­downia "bombardowana" jest rocko­wą muzyką, którą gra na scenie "Plu­ton aniołów". Wokalista zespołu do­staje "bilet" do wojska. O tym jest spektakl. Akcja "Armii" rozgrywa się w jednostce wojskowej. Młodzi żoł­nierze czyli "koty" są "oswajani" przez "fale" - tych ze stażem. To regu­larne pastwienie się. Sceny śmieszne, a nawet groteskowe pokazują jak lu­dzie, wykorzystując mechanizmy in­stytucji, zdobywają władzę nad inny­mi. Na rozkaz starszego szeregowe­go "koty" szorują latryny, biegają na czworakach, a nawet... onanizują się. Ten, który próbuje się zbuntować - gi­nie. Dramat pokazuje współczesne Wojsko Polskie, takie samo, jakie by­ło trzydzieści, dziesięć lat temu i jest dzisiaj. Zmiany polityczne w wielkiej skali nie sięgają do tego małego, za­mkniętego układu. Tam,dalej "koty" dostają w d..,. a ludźmi rządzi strach. "Armię" można potraktować jako analizę tworzenia się totalitaryzmu: mała grupa, mająca własne prawa, gdzie człowiek pozbawiony zostaje osobowości, prywatności i możliwo­ści wyboru. Gnębieni bardzo chętnie wchodzą w rolę oprawców, gdy tyl­ko nadarza się taka możliwość. "Ar­mii" brakuje jednak siły perswazji, trudno uwierzyć, że oglądane wy­padki mogą być metaforą wielkich procesów społecznych. Prędzej już sztuka sprawdza się w sferze obycza­jowej. Wojsko pokazane w legnickim teatrze jest trochę przerażające, trochę "szwejkowate". Komedia z gorzką puentą.

Spektakl z muzyką robioną "na ży­wo", rozbudowany jest o sceny pantomimiczne. W konwencji teledysku oglądamy sny i marzenia bohaterów. Wśród twardej rzeczywistości wszy­scy pragną ciepła, miłości, lepszego życia. Sztuka składa się z krótkich epizodów. Reżyser wykorzystał to i wprowadził "jawne" zmiany dekora­cji. Aktorzy "na muzyce" chodzą i przedstawiają symboliczne elementy scenografii. Daje to bardzo ładny efekt teatralny.

Konwencja "komiksowa". Proste dialogi, jak w "dymkach" ulatują ze sceny. Brak miejsca na pogłębienie postaci. Duża umowność w pokazy­waniu tragedii. Publiczność jednak nie raz oklaskami wyrażała swoje uz­nanie - podobały się gagi i "mocne" wyrazy - a to przecież najważniejsze. Półtorej godziny dobrej zabawy.