W śląskim familoku
Teatr Korez pracuje nad adaptacją książki Janoscha [na zdjęciu] Cholonek, czyli dobry Pan Bóg z gliny. Wielbiciele Cholonka... z całej Polski dowiedzieli się o próbach. Przyjeżdżają, żeby doradzić lub sprawdzić, czy aby katowicki zespół za bardzo nie przerobił tekstu Janoscha. Przygotowania do spektaklu zelektryzowały też niemieckich czytelników pisarza z Zabrza. W internecie już toczy się dyskusja.
Do premiery adaptacji książki Janoscha został jeszcze ponad miesiąc. Na razie brak części kostiumów i rekwizytów. Scenografia - częściowo gotowa. Aktorzy w jednej ze scen jedzą bombony (czyli czekoladki). Na próbach obowiązuje wersja oszczędnościowa. Aktorzy muszą opychać się... herbatą w torebkach. Gest zapalania papierosa wykonywany jest jak w pantomimie. Jednak to jakoś przypadkowemu widzowi nie przeszkadza. Wystarczy kilka słów Janoschowego tekstu ze sceny, a już znajdujemy się w śląskim familoku.
Są lata 30. Pani Świętkowa bardzo chce wydać za mąż córkę Teklę (sama zainteresowana nie jest tym pomysłem zachwycona). Jednak kandydat na męża - Detlev - to nie byle kto. Elegancki człowiek! Bez skazy i zmazy, żadnych pryszczy czy jakiejś woni cielesnej, tylko odrobinę spocone ręce. (...) Zachodzi tu już od tygodni i ani razu nie wysmarkał się do obrusa! - przekonuje Świętkowa męża o zaletach przyszłego zięcia.
- Każda z tych postaci ma wady, a jednocześnie jesteśmy w stanie ich wszystkich polubić - mówi Mirosław Neinert, aktor i szef teatru Korez.
Ten spektakl to dla katowickich artystów duże wyzwanie. Wielbiciele Cholonka... z całej Polski dowiedzieli się o próbach. Przyjeżdżają, żeby doradzić lub sprawdzić, czy aby katowicki zespół za bardzo nie przerobił tekstu Janoscha. Przygotowania do spektaklu zelektryzowały też niemieckich czytelników pisarza z Zaborza. W internecie już toczy się dyskusja. Ortodoksyjni fani powieści mogą mieć pretensje do katowiczan. Trochę się musiało zmienić (na przykład Detlev ma cechy trzech postaci książkowych), ale takie są prawa adaptacji. I to adaptacji robionej na kameralną scenę i nieduży zespół. Widzowie spędzą w teatrze część jednego wieczoru. Dla postaci to będzie kilkadziesiąt lat. Sielankowy nastrój z początku minie. Na końcu, już po wojnie, bohaterowie otoczeni RFN-owskim dobrobytem odkrywają, że nigdzie nie są u siebie. Nie chcą ich ani Niemcy, ani Polacy. Na scenie będzie więc jak u Janoscha - trochę śmieszno, trochę straszno.
Korezowy Cholonek... na pewno wypełni puste miejsce w teatralnych repertuarach, w których brakuje spektakli o Śląsku i Ślązakach. Czy czytelnicy powieści będą odwiedzać katowicką scenę tak często, jak często zdejmują z półki ulubioną książkę? Przekonamy się po premierze.
W Cholonku... wystąpią: Grażyna Bułka (Świętkowa), Ewa Grysko/Barbara Lubos-Święs (Michcia), Izabella Malik (Tekla), Mirosław Neinert (Świętek), Dariusz Stach (Detlev), Robert Talarczyk (Stanik). Spektakl reżyserują Mirosław Neinert i Robert Talarczyk (autor adaptacji). Autorką scenografii i kostiumów jest Ewa Satalecka. Premiera planowana jest na 16 października.
* * *
Cholonek, czyli dobry Pan Bóg z gliny
Książka Janoscha (czyli Horsta Eckerta), powstała w 1970 r. W Polsce wydano ją pięć lat później. Opowieść o mieszkańcach śląskich familoków od początku wzbudzała nostalgię i duże kontrowersje. Niektórzy czytelnicy, porównując prozę Janoscha do idealizujących Śląsk filmów Kazimierza Kutza, uznali Cholonka... niemal za prowokację. Przecież Ślązaków przedstawia się tu jako prostaków i lubieżników - oburzano się. Z czasem dostrzeżono jednak, że w książce po równo dostaje się wszystkim bohaterom, bez względu na to, czy noszą polskie, czy niemieckie nazwisko. Specyficzny humor i klimat powieści, stworzony przez autora pochodzącego z zabrzańskiego Zaborza, jest wartością nie do przecenienia.
