Artykuły

Polskie Radio wydało "Trzeba mieć ciało" - album z piosenkami Andrzeja Jareckiego - znakomitego dramaturga, poety, satyryka, autora scenariuszy filmowych, krytyka teatralnego i tłumacza.

Urodził się 3 maja 1933 roku w Warszawie. W 1955 roku ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. W trakcie studiów, w 1954 roku, rozpoczął współpracę z powstałym w tym czasie Studenckim Teatrem Satyryków (STS) w Warszawie, gdzie zadebiutował jako autor tekstów satyrycznych, piosenek, wierszy. Wkrótce stał się jednym z głównych autorów tego najważniejszego politycznego kabaretu czasów odwilży w Polsce.

W 1975 roku wspominał: "Dorobek autorów STS, "Pstrąga", "Bim - bomu", "Stodoły", "Hybryd" rzadko bywał uwieczniany drukiem, z różnych względów. Minęły lata, na szczęście nikomu te utwory nie zaszkodziły, a czy komuś pomogły? (...) Moim zdaniem, trwałe jest pewne doświadczenie społeczne, które stało się osobistym udziałem twórców tych teatrów, lecz nie tylko... Również naszych widzów, a były ich setki tysięcy."

Dzisiaj tych, którzy pamiętają STS jest o wiele mniej, dlatego warto przypomnieć te piosenki. W przedmowie do wyboru swoich piosenek i wierszy "W niedorzeczu Wisły" wydanego w roku 1971 Andrzej Jarecki pisał: "Przez kilkanaście lat, które minęły od założenia STS-u, co kilka miesięcy siadałem do maszyny, żeby napisać kilka piosenek do nowego przedstawienia.

Tak powstało ich kilkadziesiąt. Ponieważ jestem w głębi naturą uczuciową i sentymentalną, w moich piosenkach nie oddawałem się liryce, jak to czynią nałogowo ludzie pozbawieni serca. W to miejsce wysunąłem problematykę społeczno-polityczną, co niestety świadczy o tym, że serce może mam i czułe, ale za to jestem pozbawiony rozumu. Tematyka obywatelska nie przyniosła mi bowiem ani powodzenia, ani pieniędzy. A namartwić się musiałem jak minister, za wszystkich obywateli. Czy ktokolwiek martwi się o mnie?".

Niestety aż do 1989 roku szczególną troską otaczał go Główny Urząd Kontroli Prasy Publikacji i Widowisk, cenzurując teksty sztuk i piosenek, zdejmując gotowe przedstawienia. Utwory Andrzeja Jareckiego powstawały w niepowtarzalnym klimacie: na widowni inteligentny widz chwytający w lot polityczną aluzję, a na ulicy Mysiej urzędnik od cenzury, którego trzeba przechytrzyć. Czy ktoś się dzisiaj domyśli, że piosenka "Do widzenia Ziemio" napisana po październiku 1956 roku do przedstawienia "Siódmy kolor czerwieni" to pożegnanie z epoką stalinowską?

STS istniał do początku lat 70. Ze sztuk Andrzeja Jareckiego tam wystawianych można wymienić: "Szopę Betlejemską", "Widowisko o Rudolfie Hoessie - wrogu ludzkości", "Oskarżonych", "Kazania", "Złotą rączkę, czyli cierpienia wynalazców". Jego sztukę "Ptaki" na motywach z Arystofanesa w roku 1960 wystawił Teatr Dramatyczny Warszawie, sztukę "Duże jasne", pisaną wspólnie z Jarosławem Abramowem, Teatr Ateneum w roku 1962, sztukę "Marysia i Napoleon" Teatr Powszechny w roku 1964 (w dwa lata potem została przeniesiona na ekran filmowy). W następnych latach współpracował z teatrem, z filmem jako scenarzysta, był autorem librett musicalowych, oryginalnych i przekładowych, słuchowisk radiowych i telewizyjnych i wielu adaptacji.

Był autorem kilkuset tekstów piosenek i wierszy, a także przekładów piosenek czeskich, rosyjskich, francuskich, niemieckich i angielskich. Przez wiele lat uprawiał różne formy publicystyczne, trudniąc się zawodowo pracą dziennikarską, między innymi jako stały recenzent teatralny "Sztandaru Młodych" w latach 1956-1966. W roku 1970, po upaństwowieniu Teatru STS, został jego kierownikiem artystycznym, a od 1972 roku, po połączeniu STS-u z Teatrem Rozmaitości w Warszawie, był dyrektorem i kierownikiem artystycznym obu tych scen. Z początkiem stanu wojennego, w 1982 roku, Andrzeja Jareckiego zwolniono z Teatru.

Andrzej Jarecki działał w wielu organizacjach środowisk twórczych, poczynając od byłego Związku Literatów Polskich (najpierw Zarząd Oddziału Warszawskiego, a potem od 1980 roku Zarząd Główny), poprzez Komitet Porozumiewawczy Stowarzyszeń Twórczych i Naukowych i pracę przy organizacji Kongresu Kultury Polskiej w roku 1981, po Zarząd Stowarzyszenia Autorów ZAIKS i Pierwszy Zarząd Główny Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

1 października 1990 roku rozpoczął pracę na stanowisku radcy Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Waszyngtonie, gdzie zajmował się sprawami stosunków kulturalnych Polska-USA. 7 maja 1993 roku zginął tragicznie w wypadku samochodowym w czasie pełnienia obowiązków służbowych.