Wojna w Teatrze Śląskim
David Hare [na zdjęciu] nie miał dostępu ani do tajnych dokumentów, ani do faktów, o których nie wiedziałaby opinia publiczna, a mimo to w amerykańskim Minneapolis zawiązał się obywatelski komitet przeciw wystawieniu jego sztuki "Stuff Happens". W Teatrze Śląskim przygotowywana jest właśnie polska premiera tego dramatu; jego osią jest inwazja Stanów Zjednoczonych na Irak.
Tytuł "Stuff Happens" to trudny do przetłumaczenia idiom, oparty na slangowym przekręceniu znacznie "mocniejszego" słowa shit. Takiego właśnie określenia użył sekretarz stanu Donald Henry Rumsfeld na konferencji prasowej po zdobyciu Bagdadu, gdy stało się jasne, że Irakijczycy nie posiadają broni atomowej. Sztuka powstała cztery lata temu i grana jest z powodzeniem na całym świecie. Dyrektor Teatru Śląskiego Tadeusz Bradecki zobaczył jednak jej inscenizację nie gdzie indziej, a w Stanach Zjednoczonych, co nie jest bez znaczenia. Reakcja publiczności teatru w Pittsburghu była zdumiewająca - w trakcie spektaklu widzowie krzyczeli "to nieprawda", "kłamstwo" lub "tak jest". W zależności od własnych poglądów politycznych, choć nie tylko...
- Sztuka Hare'a - mówi dyrektor Bradecki - jest przykładem mało w Polsce popularnego teatru politycznego i sztuką o manipulowaniu opinią publiczną. Ten ostatni zabieg - a czasem mamy do czynienia wręcz z procederem - stanowi potężną broń, z której przywódcy mocarstw korzystają bez skrupułów. W "Stuff Happens" występują postacie prawdziwych polityków, ale sama sztuka jest czystym teatrem. Autor skonstruował ją na kształt klasycznej tragedii, w której ścierające się racje niosą silny ładunek emocjonalny.
W Katowicach "Stuff Happens" reżyseruje Andrew S. Paul, twórca amerykańskiego spektaklu, o którym mówi Tadeusz Bradecki. Zdaniem reżysera nie jest to sztuka antyamerykańska, trudno ją też nazwać utworem pacyfistycznym. To raczej próba pokazania mechanizmów psychologicznych, które powodują ludźmi posiadającymi władzę. W sytuacji gdy osobiste ambicje polityków krzyżują się z potrzebą sukcesu, a do tego dochodzi brak wyobraźni i pośpiech, świat zawsze staje o krok od globalnego konfliktu.
David Hare - przypomnijmy: autor niezwykle popularnego w Polsce dramatu "Zdaniem Amy", ale także scenarzysta słynnych "Godzin" - nie ukrywa, że przyświecał mu jeszcze jeden cel. Pisząc "Stuff Happens", chciał pokazać, jak bardzo różni się, nawet pojmowany umownie, Zachód od Wschodu. W sferze polityki, mentalności i religii nie potrafimy się porozumieć w najprostszych sprawach, a co dopiero "dogadać się" w sprawach państwowej wagi. To ważny aspekt, jaki bierze pod uwagę Andrew S. Paul, którego zdaniem Europejczycy patrzą na konflikt w Iraku i tak znacznie spokojniej i dojrzalej niż Amerykanie, karmieni telewizyjnymi doniesieniami o misji wytępienia terrorystycznej zarazy. Takie zdanie pada zresztą w sztuce Hare'a, który cytuje badania socjologiczne. Wedle nich co drugi obywatel Stanów Zjednoczonych przekonany jest o tym, że WTC zburzono na polecenie Saddama Husajna.
Mimo ciężkiej artylerii, jaką może być dla teatru polityka, "Stuff Happens" nie jest bynajmniej scenicznym słuchowiskiem. Sztuka składa się z 42 odsłon i występuje w niej 28 postaci (granych w Katowicach przez 16 aktorów). W widowisku zagrają między innymi: Szymon Kuśmider (George Bush), Adam Baumann (Colin Powell), Marcin Szaforz (Tony Blair) i Krystyna Wiśniewska (Condoleeza Rice). Reżyser jest bardzo zadowolony ze współpracy z polskimi aktorami, a poza tym... nieustannie się dziwi. Że na przygotowanie spektaklu ma aż (sic!) 5 tygodni, że teatr ma stały, etatowy zespół, dotację państwową i własne pracownie.
Premiera "Stuff Happens" odbędzie się 23 lutego na Dużej Scenie Teatru Śląskiego. Jej gościem będzie autor sztuki David Hare. Odbędą się także imprezy towarzyszące, objęte wspólnym hasłem: "Coraz bliższy Wschód", w tym wystawa fotografii Witolda Krassowskiego (laureat World Press Foto 1992 i 2000) z Afganistanu oraz projekcja filmu Beaty Dzianowicz pt. "Afganistan na co dzień", wyróżnionego w 2007 roku nagrodą ICRC Award.
