Ten niemoralny Pinter
"Powrót do domu" w reż. Barbary Sass w Teatrze Ateneum w Warszawie. Pisze Tomasz Miłkowski w Przeglądzie.
Podobno "Powrót do domu" Harolda Pintera w Ateneum nie ma wzięcia. Bilety się nie rozprzedają, odwoływane są spektakle... Rzecz godna uwagi, bo spektakl jest dobry, nawet bardzo dobry, ale nieprzyjemny. Powtarza się stara historia, kiedy to po londyńskiej prapremierze sztukę przyjęto nieufnie, zarzucając autorowi, że postacie wymknęły się jego władztwu. Ba. Ale w tym największy komplement! Publiczność nie lubi się przemęczać, a Pinter stawia niewygodne, trudne pytanie, kluczy po mrocznych ostępach ludzkiej psychiki i zdaje się nie mieć żadnych barier. Opowieść o rodzinie, która anektuje żonę jednego z potomków pana domu, Maksa, jako rodzinną prostytutkę, urąga moralności, kwestionuje wszelkie purytanizmy i ortodoksje. Każe się zastanowić, na jakim świecie żyjemy. A to jakże nieprzyjemne.
Sztuka grana jest wyśmienicie. Maks Mariana Kociniaka to rasowy tygrys na emeryturze, nadal niebezpieczny, jego syn Lenny Grzegorza Damięckiego to neurotyczny demon niszczenia, krewniak Sam Mariana Opani, pozornie ospały i zdominowany, to tylko urlopowany mściciel, który skoczy ci do gardła, jeśli tylko okoliczności mu pozwolą, a ograniczony umysłowo Joey Dariusza Wnuka może narobić szkód niewyobrażalnych. Najgroźniejszy wszakże jest inteligent Teddy Arkadiusza Nadera, który potulnie zgadza się na każdą niegodziwość i czmycha z pola walki. Wśród nich wszystkich niejasna postać Ruth Magdaleny Wójcik, kobieta--pułapka, piękna i nieodgadniona, także dla samej siebie.
Prawdziwa kopalnia zagadek i zawiłości, rozkosz dla znużonego bylejakością współczesnego dramatu umysłu. A jednak publiczność woli się nie męczyć. Czy wrócą kiedyś czasy, kiedy będziemy się w teatrze tak fantastycznie "nudzić"? Czy to jedynie złudzenie kogoś, komu trudno przystać tylko na repertuar łatwy, lekki i przyjemny?
