Parady
Podstarościc Fircyk z komedii Zabłockiego (którą przypomniał nam właśnie Teatr Ziemi Łódzkiej!), ograwszy w karty Artysta, każe słudze swemu Świstakowi sprowadzić z miasta trupę aktorów, ponieważ - jak twierdził - "mamy tu też maleńkie teatrum na sali, będziemy się jak można na wsi zabawiali".
Podobne "sale teatralne" znajdowały się w tym czasie w wielu magnackich rezydencjach. Między innymi i w Łańcucie gdzie w roku 1792 odbyła się premiera "Parad" pióra znakomitego autora "Rękopisu znalezionego Saragossie" - Jana Potockiego.
Obecnie "Parady" grane są (i to z wielkim powodzeniem) w Teatrze "7.15".
Na wstępie małe wyjaśnienie, którego nie znajdujemy w interesująco zresztą zestawionym programie: co w języku teatralnym oznaczają "parady"?
Otóż w swoim czasie wędrowne trupy teatralne jako wstęp do właściwego przedstawienia wystawiały przed wejściem do lokalu - dla zachęty i reklamy - jednoaktówki, względnie, jak byśmy określili to dzisiaj, krótkie skecze. I właśnie owe małe formy teatralne nazywano "paradami".
Dla składanki Jana Potockiego "Parady" to tytuł niezwykle trafny. Całość składa się bowiem z 6 jednoaktówek o zgoła odmiennej treści i kolorycie dramaturgicznym, przy czym jednak powtarzają się tu poszczególne postacie i figury, działające w zgoła innej sytuacji.
Ciekawy jest również sam rodowód postaci. Potocki zadbał o to, ażeby doświadczeniami, które poczynił podczas wojaży zagranicznych, wzbogacić formy swoich jednoaktówek. Są w nich kanony obowiązujące w "teatrze uczonym", a równocześnie wiele konwencji modnej jeszcze wówczas commedii dell'arte - jej swoisty humor, pozory improwizacji i charakterystyczne postacie. I chociaż bohaterzy "Parad" nazywają się Kasander, Zerzabella, Gil, Leander, nietrudno znaleźć w nich typy zasadnicze dla commedii dell'arte z jej Arlekinami, Kolombinami, Poliszynelami itd.
Niemniej Potocki nie spłyca swych jednoaktówek uatrakcyjniając je wyłącznie tylko humorem commedii dell'arte - humorem raczej tanim: często prymitywnym i jarmarcznym. Jest to przecież pisarz głęboko wykształcony, o wysokiej kulturze. Bogata, też jest skala jego dowcipu i humoru: zacząwszy od sytuacyjnego, a skończywszy na kalamburach słownych i parodii, którą Potocki uprawia po mistrzowsku.
Walor jego 6 jednoaktówek nie jest jednakowy. Bodaj za bardziej wartościową uznać trzeba część drugą spektaklu z jego sentymentalną pantomimą "Gil zakochany", pełnym satyry aktualnej i dzisiaj skeczem. "Kasander literatem" i z naprawdę świetnym "Kasandrem demokratą", w którym znalazły się echa historycznych wypadków, rozgrywających się wówczas we Francji.
Poziom artystyczny spektaklu, który oglądamy teraz w Teatrze "7.15" dowodzi, że rację mają ci, którzy postulują, ażeby częściej zapraszać do naszych teatrów reżyserów pozałódzkich. Ewa Bonacka - reżyser i inscenizator - zmontowała spektakl lekki, barwny i stylowy, ustawiając właściwie cały zespół.
Alicja Krawczykówna, realizując najrozmaitsze wcielenia Zerzabelli, raz kapryśna, raz liryczna, a zawsze szczerze zabawna, dała znowu dowód, że talent jej rozwija się coraz piękniej. Krawczykówna stała się teraz podwójnie dojrzała: dojrzała jako aktorka, a i dojrzała do tego, ażeby (co jest losem wszystkich bardziej utalentowanych artystów łódzkich!) zabrała nam ją, stolica - co oby jednak się nie stało!
Podobnie również i pozostali artyści zmieniali, niby kameleony, kolor nastrojów kreowanych przez siebie postaci, które realizowali z prestidigatorską giętkością, wśród parodystycznych deklamacji, jarmarcznych gierek, cyrkowych akrobacji i pseudouczonych dyskusji.
Każdy z nich znalazł tu dla siebie pole do popisu: Henryk Jóźwiak, jako lirycznie nieśmiały, zakochany Gil, Sławomir Misiurewicz znakomicie wygłaszający aktualne i dzisiaj poglądy Kasandra demokraty, Andrzej Herder w zabawnie parodystycznej roli aktora, Zbigniew Jabłoński jako prawiący mądre morały Ojciec Aktora oraz Jerzy Balbuza (Mim 1).
Pięknie stylowa oprawa plastyczna mistrza Władysława Daszewskiego dodała jeszcze uroku temu spektaklowi, do którego muzykę skomponowai Witold Rudziński.
