Musical surrealistyczny
Stefan Themerson jest u nas pisarzem wciąż mało znanym. Urodził się w Płocku, w latach 30. studiował w Warszawie i realizował tu filmy eksperymentalne, a później wyjechał z kraju, by osiedlić się na koniec w Wielkiej Brytanii i spędzić tam resztę życia w roli wydawcy i literata. Zasłynął jako autor powieści groteskowo-filozoficznych, wśród których "Wykład profesora Mmaa" przyniósł mu szczególne uznanie.
W latach pięćdziesiątych pracował nad dziełem o przewrotnym tytule "Święty Franciszek i wilk z Gubbio, albo Kotlety świętego Franciszka". Historycy literatury do dziś głowią się nad gatunkową klasyfikacją tej zabawnej przypowiastki filozoficznej na temat zwierzęcej natury człowieka. A tymczasem Themerson napisał po prostu libretto opery komicznej, czy może raczej widowiska musicalowego. I chociaż sam nazwał rzecz w podtytule "operą semantyczną w dwóch aktach", to nasze teatry muzyczne nie zwróciły jakoś uwagi na ten interesujący materiał wyjściowy dla współczesnego spektaklu muzycznego.
Tekstem zajął się w końcu gdański Teatr Wybrzeże, bo tam właśnie, na scenie kameralnej, odbyła się premiera "opery" Themersona z muzyką Andrzeja Bieżana. Przedstawienie nie miało jednak długiego żywota. Teraz do "Świętego Franciszka" powrócił stołeczny Teatr Dramatyczny, zamawiając nowe opracowanie muzyczne u Marcina Błażewicza. Nie sadzę jednak, by praca realizatorów i wykonawców zaowocowała tym razem dłuższą obecnością utworu Themersona w teatralnym repertuarze.
W zamierzeniu twórców spektaklu miała to być bodaj próba teatru surrealistycznego. Absurdalny żart literacki Themersona znalazł w inscenizacji Jarosława Ostaszkiewicza trafną formę zabawy teatralnej, ale muzyczny i wokalny element widowiska nie jest dostatecznie nośny i perfekcyjny, by zapewnić pomysłowi autorskiemu trwałe powodzenie. Jeśli więc nie trafi on kiedyś w ręce prawdziwych musicalowych specjalistów i do musicalowego teatru z prawdziwego zdarzenia, pewnie nadal pozostanie literacką ciekawostką, której polski teatr muzyczny nie potrafił zapewnić stosownego partnerstwa.
Stefan Themerson: "Święty Franciszek i wilk z Gubbio, czyli Kotlety świętego Franciszka". Muzyka: Marcin Błażewicz. Reżyseria: Jarosław Ostaszkiewicz. Scenografia: Grzegorz Małecki. W roli tytułowej - Zbigniew Konopka. Premiera w Teatrze Dramatycznym.
