Artykuły

W Paryżu szaleje zaraza. Wyginęła już cała ludność. Na szczelnie izolowanej wyspie ocalał tylko garnizon żandar­merii i policji. Biedacy nu­dzą się: nie ma kogo śledzić, przymykać. Trzeba zmienić tryb życia, do którego, przy­wykli od lat. Z przyzwycza­jenia i nudów szukają fikcji, ażeby w nowych warunkach kontynuować dawną pracę. Stwarzają nowe paragrafy, jeden śledzi drugiego, aresztują się nawzajem i skazują. Aż wreszcie i tu dostanie się za­raza, ażeby położyć kres owej przedziwnej komedii...

Taka jest treść jednego z końcowych rozdziałów po­wieści Brunona Jasieńskiego "Palę Paryż": a rzuca się w oczy zaskakująca analogia po­między powyższym fragmen­tem, a założeniami, które - naturalnie w swoisty, orygi­nalny sposób - rozwija Sła­womir Mrożek, w swoim dra­macie ze sfer żandarmerii "Policja".

I tu również policja (jako że w całym kraju nie ma już nawet jednego przestępcy) znalazła się w fatalnej sytuacji i robi karkołomne wysiłki i do­prowadzone do absurdu wolty, ażeby - ratując się od bezrobocia - uzasadnić konieczność swego istnienia. I tu również autor znajduje wyborną pła­szczyznę, na której rozgrywać się będą zabawne konflikty między władzą a społeczeń­stwem.

Jasieński zrozumiał jednak, że materiał, który zmasował jako ostry pamflet przeciwko drylowi i mentalności palicjantów (tych naturalnie z kary­katury!), wystarczy mu na rozbudowanie jednego tylko roz­działu powieści. Tego wyczu­cia nie miał natomiast Mro­żek, który mimo swojej boga­tej pomysłowości nie zdołał wypełnić 3-aktowego spekta­klu tematem, nadającym się raczej na jeden pełny skecz.

Cierpi na tym struktura dramatyczna sztuki, której ca­łość pryska chwilami i pęka. Jednakże rysy jej maskują świetne, pełne nonszalancji paradoksy, aforyzmy i sentencję oraz zaskakujące, doprowadzone do absurdu sytuacje, potraktowane z tak właściwym dla Mrożka humorem.

Nie wszyscy bierzemy na serio założenia Mrożka. Ró­wnież i reżyser ROMAN SY­KAŁA nie potraktował na se­rio wskazówek, jakie autor umieścił we wstępie do swo­jej sztuki, że: "Grać powinien przede wszystkim nagi tekst, podany możliwie jak najdo­kładniej, z podanym dobitnie sensem logicznym zdania i scen".

Sykała ubarwił sztukę, ujął ją raczej groteskowo, jako żart sceniczny dla dorosłego widza, a do tego samego sty­lu nagiął również cały zespół, w którym brylują przede wszystkim WŁODZIMIERZ KWASKOWSK1 i M. ST. KA­MIŃSKI.

Kwaskowski jako naczelnik więzienia tworzy wyborną w swojej zewnętrznej charakte­ryzacji postać typowego zupaka policyjnego. Jednocześnie, pogłębiając psychologiczne po­dłoże, pokazuje tępego głupca zmielonego bez reszty przez dryl policyjny. Przez wszyst­kie poczynania jego przebija jedne: zwierzęca niemal wola utrzymania się przy żłobie.

W osobie Kamińskiego wi­tamy nowy, doskonały nabytek Teatru 7.15. Rozgrywająca się w kilku wymiarach psychologicznych i emocjonal­nych rola sierżanta policji - prowokatora, znalazła w nim wnikliwego interpretatora... W każdej ze swoich metamorfoz był szczery i przekonywający.

Tego samego nie można po­wiedzieć o T. SABARZE, któ­ry jako wiezień-spiskowiec. a potem adiutant, rozgrywa swoje kwestie na dwóch diametralnie różnych płaszczyznach. Sabara bardzo giętki w swojej dialektyce i sofistyce jako więzień, gorzej czuł się nato­miast w akcie III w mundurze oficera.

Niewiele materiału otrzymała dla siebie JADWIGA ANDRZEJEWSKA jako żona sierżanta. Wykorzystała go je­dnak jak najpełniej. W roli generała wystąpił TADEUSZ SZMIDT. Dekoracje MARIANA STAŃCZAKA - przyjemne i pomy­słowe - nawiązują do stylu rysunków Mrożka, które tak dobrze znamy z różnych tygo­dników.

Słowem Teatr 7.15 zainau­gurował nowy sezon pozycją niebanalną, a zrealizowaną bardzo interesująco. Czy je­dnak znajdzie ona oddźwięk wśród szerszej publiczności łódzkiej? To już jest rzecz inna.