Gdańsk. Wystawa o sztukach Witkacego
Projekty scenografii, zdjęcia, afisze i kostiumy z 22 spektakli dzieł Witkacego wystawionych przez trójmiejskie teatry można będzie oglądać od środy w Muzeum Narodowym w Gdańsku. Grania dwóch spektakli - "Szewców" oraz "Bezimiennego dzieła" zakazała komunistyczna cenzura.
Rzecznik prasowy Muzeum Narodowego w Gdańsku Małgorzata Posadzka poinformowała, że wystawa adresowana jest przede wszystkim do młodzieży szkolnej i ma być pretekstem do poznania twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza i jej percepcji w teatrze. Ekspozycja potrwa do 18 kwietnia.
Po raz pierwszy sztuka Witkacego trafiła na deski gdańskiego teatru 12 października 1957 r. Reżyserii "Szewców" podjął się Zygmunt Huebner. Po premierze i dwóch próbach generalnych z udziałem publiczności w Teatrze Kameralnym w Sopocie cenzura zakazała jednak dalszych spektakli. Twórcy przedstawienia uznali jednak, że ich dzieło musi zostać udokumentowane. Już przy pustej widowni "Szewców" zagrano jeszcze raz, a całość sfotografował Edmund Zdanowski. Zdjęcia wykonywał co kilka minut. Zachowało się z tego 291 ponumerowanych klatek, ale tylko jako odbitka stykowa, negatyw zaginął.
Pecha miała także inna inscenizacja utworu Witkacego. Po próbie generalnej "Bezimiennego dzieła" 12 czerwca 1968 r. w reżyserii Zbigniewa Bogdańskiego i scenografii Mariana Kołodzieja ponownie zainterweniował komunistyczny cenzor i spektakl nie został już pokazany widzom.
"Trudno powiedzieć, czym kierowała się cenzura podejmując takie decyzje. Niewątpliwie były to spektakle traktujące o rewolucji i zrobione dość politycznie" - powiedziała PAP kustosz wystawy w Oddziale Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku, Małgorzata Abramowicz.
Twórczość Witkacego doczekała się do dziś 22 inscenizacji w Trójmieście. Sztuki tego autora wystawiały gdański Teatr Wybrzeże i Miniatura, w Gdyni - Teatr Miejski i Muzyczny, a w Sopocie - Stajnia Pegaza.
Stanisław Ignacy Witkiewicz pseud. Witkacy (1885 - 1939) był malarzem, fotografem, pisarzem, dramaturgiem i filozofem. W dzieciństwie nie chodził do szkoły. Edukację zapewnił mu ojciec malarz i krytyk sztuki Stanisław Witkiewicz, który sprowadzał do domu wybitnych korepetytorów.
Pierwsze twórcze próby Witkacy podjął mając osiem lat. Napisał wówczas tzw. dramaty dziecięce "Karaluchy", "Król i złodziej". W 1910 r. zadebiutował powieścią "622 upadki Bunga, czyli demoniczna kobieta". Do najbardziej znanych jego dzieł literackich należą: "Szewcy", "Niemyte dusze", "Pożegnanie jesieni" i "Nienasycenie". 18 września 1939 r. w dzień po agresji Armii Czerwonej na Polskę popełnił samobójstwo w Jeziorach w ówczesnym woj. poleskim.
Na zdjęciu: scena z "Jana Macieja Karola Wścieklicy" w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku.
