Spotkanie odwołane
Nie rozumiem fenomenu tragedii, która dotknęła Polskę 10 kwietnia. Nie wiem gdzie szukać odpowiedzi. W dniach żałoby narodowej w Narodowym Teatrze Starym mogłyby odbyć się dwa spektakle, w których biorę udział - 13,14,15.04 "Werter" w reż. Michała Borczucha i 16.04 "Utopia będzie zaraz" w reż. Michała Zadary - pisze aktor Krzysztof Zarzecki na stronie Krytyki Politycznej.
W "Werterze" pytamy, czym jest dzisiaj samobójstwo, bohater mówi np. "natura ludzka nie zna wyjścia z labiryntu, w którym się znalazła. Człowiek musi umrzeć". W naszym spektaklu nie ma odpowiedzi, Werter nie popełnia samobójstwa - skazuje się na wykluczenie, nie daje rady, dezerteruje, nie widzi dla siebie miejsca w społeczeństwie, nie wie co ze sobą zrobić, nie radzi sobie z uczuciami, nie umie.
Michał Zadara w "Utopii" pyta, kim są ludzie którzy dorastali w komunie, a wyrośli w demokracji, kapitalizmie, gdzie jest nasza (30-latków) tożsamość i gdzie jej mamy szukać. Na koniec spektaklu Jan Peszek przez ponad pół godziny słowami Adama Mickiewicza z Ksiąg narodu i pielgrzymstwa polskiego pyta się, gdzie jest przeszła Polska, ale przede wszystkim - co będzie z przyszła Polską.
23 kwietnia na WST w spektaklu "Opętani" w reż. Krzysztofa Garbaczewskiego, Doktor Hańcz miał powiedzieć, że "wszystkie zagadki możemy rozwiązywać w sposób naturalny, naukowy bądź jak, ale zawsze pozostanie minimum niewiedzy, minimum niewypowiedzialne, nic", po czym - w finałowej scenie - kilkakrotnie zadaje sobie, aktorom, widzom pytanie - "kim jesteś?".
Zdając sobie sprawę z banalności opisów tych spektakli, wiem jednak, jaki wydźwięk te tematy, słowa mają w teatrze, gdzie ludzie spotykają się, żeby wspólnie zadawać sobie pytania, ale właśnie z akcentem na wspólnie, gdzie sztuka nabiera znaczenia poprzez wielozmysłowość uczestników i kontekst społeczny, kondycje widzów i aktorów. W teatrze, gdzie cisza po braku jasnych odpowiedzi trwa porażająco długo. Nie rozumiem dlaczego doświadczenie tej ciszy zostało nam odebrane. Dlaczego w tym szczególnym momencie, w którym potrzeba wspólnoty jest wyjątkowo silna, nie możemy się spotkać w teatrze, który jest między innymi po to, żeby podejmować najtrudniejsze kwestie naszego życia w najtrudniejszych dla nas chwilach? Teatr nie musi być rozrywką.
Wspaniale, że rosyjska telewizja wyemitowała Katyń Andrzeja Wajdy, komentatorzy spekulują, jak to może wpłynąć na świadomość Rosjan i na nasze relacje, ale dlaczego nie mogę zobaczyć Biesów Wajdy na WST? Przecież tak jak emisja Katynia w Rosji, tak "Biesy" Teatru Sowriemiennik z Moskwy mogłyby coś z nami "zrobić". Wiem także, że spektakl Moniki Strzępki i Pawła Demirskiego Niech żyje wojna!!! zabrzmiałby na WST wyjątkowo mocno. Wielka szkoda, że w tym szczególnym czasie, w przestrzeni teatru zmarnowaliśmy chwile na zadanie sobie pytania kim jesteśmy dla siebie i co z nami będzie.
Nie rozumiem.
*Krzysztof Zarzecki - aktor Narodowego Starego Teatru w Krakowie, stale współpracujący również z innymi ośrodkami. Związany z inicjatywą Forum Obywatelskiego Teatru Współczesnego, skupiającą młodych twórców teatralnych.
