William Rowley
ROWLEY William
(ur. około 1585, Londyn, Anglia - zm. około 1642, Anglia)
Angielski dramaturg i aktor teatralny. Dokładna data jego urodzin i śmierci, jak i początkowy okres życia, są nieznane. Wiadomo, że w 1637 ożenił się, a zmarł najprawdopodobniej w 1642. Około 1607 roku rozpoczął swą działalność aktorską, początkowo w Queen Anne's Company, a następnie w Prince Charles' Company (później przemianowanej na Duke of York's Company), utworzonej w 1608 przez króla Jakuba I, jako prezent dla jego siedmioletniego syna. Rowley w tej trupie, jednej z najlepszych spośród siedmiu działających w ówczesnym Londynie, był czołowym aktorem.
Jego pierwszą sztuką był najprawdopodobniej dramat przygodowy zatytułowany "The travels of the three english brothers" napisany w 1607 dla zespołu Queen Anne's Men.
W latach 1612-1613 pisał samodzielnie sztuki dla kompani aktorskiej Prince Charles's, z którą był wówczas związany. Następnie został pisarzem i aktorem w Lady Elizabeth's Men i King's Men. Grał przede wszystkim postaci grubych klaunów. Najbardziej znane jego kreacje to Plumporridge'a z 1619 roku ze sztuki Middletona "The inner temple masque" czy rola Jacquesa w jego własnym utworze "All's lost by lust". Grał także postać Grubego Biskupa w "A game of Chess" Middletona.
W roku 1623 związał się z aktorską trupą The Kings Servants. Rok później miał kłopoty z powodu wystąpienia w sztuce "The Spanish Viceroy", która nie otrzymała wymaganej wówczas licencji do publicznego wystawiania. Około 1627 zrezygnował z występowania na scenie.
Jako dramaturg, często współtworzył utwory sceniczne głównie z Thomasem Middletonem, Philipem Massingerem, Thomasem Heywoodem, Johnem Fletcherem czy Thomasem Dekkerem. Z około pięćdziesięciu sztuk, które wiadomo, że napisał - we współpracy z innymi i samodzielnie - zaledwie kilka się zachowało. Najważniejsze, napisane przez samego Rowley'a, to przede wszystkim typowe mieszczańskie komedie, takie jak: "A shoemaker, a gentleman" (wyst. ok. 1608), "A new wonder, a woman never vexed" (wyst. ok. 1610), "A match at midnight" (wyst. ok. 1608), lecz także, bardzo ceniona przez współczesnych, romantyczna tragedia "All's lost by lust" ( wyst. 1619) o silnie zarysowanym dramatycznym konflikcie moralnym, napisana co prawda szorstkim, chropowatym językiem, lecz z dużą dozą poezji. Z kolei sztuka "A new wonder, a woman never vexed" stała się prototypem tzw. miejskiej komedii czasów króla Jakuba, w której ukazał on, w oparciu o historię Londynu, typowych miejskich bohaterów ich problemy, charaktery i życie.
Z Thomasem Middletonem napisał między innymi tragedię psychologiczno-moralną "The Changeling" (wyst. 1622, Zwodnica pol. wyd. 1983), "The old law" (wyst. ok. 1615), "A faire quarrell" (wyst. ok. 1616). Z Thomasem Heywoodem współpracował przy pisaniu "Fortune by land and sea", z Thomasem Dekkerem i Johnem Fordem napisał "The witch of Edmont", a z Johnem Flechterem "The maid in the mill".
W latach 1620-1621 powstał dramat "The birth of Merlin" napisany wspólnie z nieznanym bliżej pisarzem, którego współautorstwo błędnie było przypisywane Williamowi Shakespeare'owi.
Rowley miał znakomite wyczucie potrzeb i gustów ówczesnej publiczności, toteż jego twórczość była, w wieku XVII, bardzo popularna. Charakterystyczne dla jego sztuk efektowne sytuacje, intrygi i konflikty dramatyczne przy jednoczesnej prostocie i autentyczności przedstawianych zdarzeń sprawiały, że był wręcz uwielbiany przez najwybitniejszych pisarzy tamtych czasów: Williama Shakespeare'a, Johna Flechtera czy Benjamina Jonsona. Najprawdopodobniej niejednokrotnie korzystali oni z jego pomysłów, a wielu chętnie współpracowało z nim, tworząc wspólne sztuki.
