Autorzy

WILDER Thornton Niven
(ur. 17 kwietnia 1897, Madison, Wiscontin, USA
- zm. 7 grudnia 1975, Hamden, Connecticut, USA)
Amerykański powieściopisarz, jeden z czołowych dramaturgów współczesnych. Urodził się jako bliźniak, lecz jego brat zmarł przy porodzie. Wychowywał się z trzema młodszymi siostrami i starszym bratem. Był synem dziennikarza, redaktora i właściciela jednego z dzienników w Wiscontin Amosa Parkera Wildera i Isabele Niven, kobiety wykształconej, znającej języki, literaturę, piszącej poezje. Gdy ojciec Thorntona został konsulem generalnym w Hong Kongu w 1906, a następnie w Szanghaju, wyjechał do Chin wraz z cała rodziną. Tam chodził do szkoły. Później kształcił się w Berkeley, gdzie w 1915 ukończył szkołę średnią, studiował historię na Uniwersytecie Yale w New Haven i w Rzymie - archeologię klasyczną. W 1926 zrobił magisterium (M.A.) w Princeton University
Już w szkole średniej pisał pierwsze sztuki, a w czasie studiów na uniwersytecie jego jednoaktówki wystawiane były w studenckim teatrze, później wiele z nich ukazało się drukiem.
Pierwszym jego utworem, który zyskał uznanie krytyki i czytelników była powieść "Cabala" (1926). W 1927 za "Most San Lius Rey", powieść ukazującą losy kilku osób, które zginęły w osiemnastowiecznej katastrofie mostu pod stolicą Peru, Limą - dostał najważniejsze wyróżnienie literackie w Stanach Zjednoczonych - nagrodę Pulitzera - przyznawaną przez specjalną komisję Uniwersytetu Columbia za najwybitniejsze osiągnięcia w dziedzinie literatury, muzyki, publicystyki.
Różnorodna i bogata twórczość Wildera koncentruje się głównie wokół tematyki historycznej, którą autor interesująco łączy ze współczesnymi problemami człowieka i świata, wskazując na ciągłość pewnych zjawisk i powtarzalność naszych losów. Dąży do ukazania prawdy o człowieku - dyskretnie i ironicznie przedstawia jego wady i słabości jednocześnie ujawniając potrzebę miłości, piękna i dążenia do lepszej przyszłości. Problematyka ta występuje zarówno w jego twórczości prozatorskiej jak i dramaturgicznej.
Pierwsza sztuka Wildera "The trampet shall sound" wystawiona została w 1926 w American Laboratory Theater. W 1931 roku zostały opublikowane "Długi obiad świąteczny i inne sztuki jednoaktowe" a w 1932 ukazała się "Lucrece". Rok 1938 przyniósł mu kolejną nagrodę Pulitzera za "Nasze miasto" i sztuka ta otworzyła nowy sezon na Broadway'u. Była uznawana w Ameryce za najczęściej czytany i wystawiany dramat. W Polsce po raz pierwszy wystawiona została w 1939 w reżyserii Leona Schillera z Aleksandrem Zelwerowiczem w jednej z głównych ról.
We wrześniu 1938 roku Wilder debiutował jako aktor w Morosco Theater. Zagrał, zastepując chorego aktora, reżysera w swej sztuce "Nasze miasto". Po raz drugi wystąpił na scenie w sierpniu 1946 w Cohasset w roli Mr. Antrobusa w "The skin of our teeth".
Kolejna sztuka "The Merchant of Yonkers", zdjęta została ze sceny po trzydziestu dziewięciu spektaklach, lecz w 1964 jako musical "Hello, Dolly!" na wiele lat stała się hitem światowym. Większe znaczenie miał dramat "The skin of our teeth" z 1942 roku, który był parabolą historii świata od ery lodowcowej do czasów nowożytnych i koncentrował się wokół rodziny Antrobusów.
Oryginalna forma artystyczna sztuk Wildera uznawana była w latach trzydziestych XX wieku za eksperyment formalny w ówczesnym teatrze. Minimalizm scenograficzny, brak rekwizytów, stosowanie "narracji opisowej" to charakterystyczne cechy jego dramatów.
Do ważniejszych jego utworów należą ponadto powieści: "The woman of Andros"
(Kobieta z Andros, 1928), "Heaven's my destination" (1935), "The ides of march" (Idy marcowe, 1948) i sztuki: "The merchant of Yonkers" (1938), "A life in the sun" (Życie w słońcu, 1954).Wydał dwa tomy jednoaktówek: "The angel that troubled the waters" (1928) i "The long Christmas dinner" (1931).
W 1930 roku wykładał literaturę na Uniwersytecie w Chicago. W czasie wojny od 1942 Wilder służył w American Air Force - Lotnictwie; od 1945 przeszedł do rezerwy w stopniu majora.. Był także aktorem, kompozytorem (muzyka do librett) i dobrym pianistą.