Gilbert Keith Chesterton
CHESTERTON Gilbert Keith
(ur. 29 maja 1874, Londyn, Wielka Brytania -
- zm. 14 czerwca 1936, Beaconsfield w Buckinghamshire, Wielka Brytania)
Angielski prozaik, poeta, dramaturg, krytyk literacki i artystyczny, publicysta; autor powieści, opowiadań, esejów, reportaży, dramatów, wierszy i biografii. Pisarz niezwykle płodny - jego twórczość liczy osiemdziesiąt woluminów. Przyszedł na świat w rodzinie zamożnej - jego ojciec, Edward, był właścicielem biura pośrednictwa kupna i sprzedaży nieruchomości. Młody Chesteron uczęszczał najpierw do St. Paul's School w Londynie - prywatnej szkoły z tradycjami, a potem studiował w University College i w Slade School of Art (1893-96). W roku 1900 debiutował tomikiem wierszy "Greybeards at Play" (Zabawa staruszków); w tym samym czasie debiutował jako krytyk.
W 1901 roku Chesterton ożenił się z Frances Blogg; po ośmiulatach przeprowadził się z żoną do Beaconsfield w hrabstwie Buckinghamshire, dwadzieścia pięć mil na zachód od Londynu. Spędził tam resztę życia; często jednak odwiedzał Londyn, sporo teź podróżował (w 1927 roku odwiedził Polskę); owocem wypraw były reportaże. Pisał między innymi na łamach "The Speaker", "Illustrated London News", "Daily News", "Daily Herald"; założył też i redagował własny tygodnik, "G. K.'s Weekly". Chesterton zasłynął jako autor powieści "Człowiek, który był czwartkiem" (1908) i cyklu kilkudziesięciu opowiadań detektywistycznych "Przygody księdza Browna" (1901-35). Tytułowy bohater, obdarzony intuicją i świetną znajomością ludzkiej psychiki, rozwiązuje skomplikowane zagadki kryminalne i znajduje wyjaśnienie tajemnic, do których klucz tkwi w przeszłości. Jako twórca "Przygód księdza Browna" Chesterton został wybrany prezesem Klubu Pisarzy Detektywistycznych, którego członkiem była między innymi Agata Christie.
Chesterton jest też autorem kilkunastu innych powieści, między innymi "Napoleon z Notting Hill" (1904), "The Ball and the Cross" (Kula i krzyż, 1909), "The Flying Inn" (Latająca gospoda, 1914), zbiorów poetyckich "The Wild Knight and Other Poems" (Błędny rycerz i inne wiersze) oraz "Wine, Water and Song" (Wino, woda i śpiew, 1915), poematów retorycznych "The Ballad of the White Horse" (Ballada o białym koniu, 1911) i "Lepanto" (1915), zbiorów esejów "The Defendant" (Oskarżony, 1901), "Twelve Types" (Dwanaście typów, 1902), "Heretics" (Heretycy, 1905) oraz dramatów "Magia" (premiera 1913), "The Judgment of Dr Johnson" (Sąd nad doktorem Johnsonem, 1927) i "The Surprise" (Niespodzianka, napisana około 1930, opublikowana pośmiertnie w 1952).
Chesterton krytykował brytyjski imperializm i kolonializm; był przeciwnikiem postępu i nowoczesności. Głosił utopijną ideę dystrybucjonizmu - domagał się podziału prywatnej własności ziemskiej na jak najmniejsze działki i rozdania ich społeczeństwu. W 1922 roku pisarz przeszedł na katolicyzm (co było w swoim czasie głośnym wydarzeniem) i został przez papieża Piusa XI nazwany "obrońcą wiary katolickiej". Konwersja Chestertona zaowocowała między innymi rozprawą "The Everlasting Man" (Wiekuisty człowiek, 1925), a także biografiami "Saint Francis of Assisi" (Święty Franciszek z Asyżu, 1923) i "Saint Thomas Aquinas" (Święty Tomasz z Akwinu, 1933). Gilbert Keith Chesterton jest też autorem biografii dwóch pisarzy: Charlesa Dickensa (1906) i George'a Bernarda Shawa (1909).
