Albert Camus
Francuski pisarz, dramaturg, filozof, eseista i publicysta.
Jego ojciec, francuski robotnik rolny, powołany do wojska, zginął nad Marną w 1914. Matka, niepiśmienna sprzątaczka, z trudem wychowywała dwoje dzieci. Dzięki nauczycielom, którzy poznali się na zdolnościach chłopca, Albert uzyskał stypendium i mógł się kształcić. Rozpoczął studia na wydziale filozoficznym, ale ich nie ukończył z powodu gruźlicy, która i później będzie go nękać. Zarabiał na życie jako mechanik, agent biura żeglugowego, urzędnik.
W latach 1935–1937 był członkiem francuskiej partii komunistycznej.
W 1935 przyłączył się do objazdowego teatru amatorskiego Théâtre du Travail, a dwa lata później zorganizował zespół Théâtre de l’Equipe, w którym działał jako aktor, reżyser, scenograf i autor adaptacji scenicznych. Pracował jako dziennikarz w redakcji „Alger républicain”.
W 1940 przebywał w Lyonie, a następnie w Oranie (w Oranie pracował jako nauczyciel w liceum), w 1942 przeniósł się na stałe do Francji. Wstąpił do Ruchu Oporu. Był współzałożycielem ruchu Combat i redaktorem pisma o tej samej nazwie, najpierw w konspiracji, a potem w pierwszych latach powojennych (1944–1947).
Był jednym z najbardziej liczących się intelektualistów europejskich XX wieku. Swoją odmianę egzystencjalizmu wykładał w szkicach filozoficznych, od Mitu Syzyfa (1942), przez Człowieka zbuntowanego (1951), po Actuelles (1958). Pisał w nich o absurdalności świata, nad którym nie czuwa żadna Opatrzność. Człowiek, w miarę odrzucania przesądów, uzyskuje świadomość bezsensu świata i sam staje się „człowiekiem absurdalnym”. Jedynym sposobem zachowania ludzkiej godności jest bunt, kwestionujący ład świata, a wiec bunt metafizyczny. Bunt może mieć charakter negatywny i destrukcyjny albo pozytywny i twórczy. W tym drugim przypadku musi opierać się na dążeniu do sprawiedliwości i obrony wartości ludzkich – na humanizmie.
W latach czterdziestych Camus wszedł w środowisko francuskich elit intelektualnych. Poznał André Gide’a i Jean-Paul Sartre’a. Przyjaźń z Sartre’em nie trwała długo i choć Camus bywa zaliczany do grona egzystencjalistów, sam się za niego nie uważał.
W roku 1942 ukazała się pierwsza z wielkich powieści Camusa: Obcy, w 1947 Dżuma, a w 1956 Upadek; rok później – zbiór nowel „Wygnanie i królestwo”. W 1957 roku otrzymał literacką Nagrodę Nobla za twórczość, która „oświetla z głęboką przenikliwością problemy stawiane w naszych czasach ludzkiemu sumieniu”. Przemawiając w Sztokholmie, dał wyraz swojemu przekonaniu o konieczności zaangażowania pisarza w życie polityczne i społeczne. Równolegle do powieściopisarstwa Camus tworzył dramaty: Nieporozumienie (1944), Stan oblężenia (1944), Kaligula (1945), Sprawiedliwi (1949).
Zginął w wypadku samochodowym w 1960 roku, w trakcie pracy nad powieścią Pierwszy człowiek.
