Autorzy

Właściwie: Wacław Jerzy Gonzaga Grubiński
Kryptonimy i pseudonimy: G.W.; W. Gr.; gr.; g.; w.g.; W.G.; Podbipięta

Ur. 21 stycznia 1883 w Warszawie, zm. 8 kwietnia 1973 w Londynie.

Dramatopisarz, prozaik, krytyk teatralny i literacki.

Urodził się w rodzinie o bogatych tradycjach artystycznych, ojciec Henryk jeszcze przed I wojną światową pracował w teatrach warszawskich jako reżyser, aktor, dyrektor, kierował scenami w Łodzi i Kijowie, był także profesorem dykcji i deklamacji w szkole działającej przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym; z kolei matka – Gabriela z Meunierów, córka osiadłego w Polsce francuskiego choreografa, tancerza i pedagoga, tańczyła w balecie Warszawskich Teatrów Rządowych, podobnie jak dwie jej siostry. W rodzinnym domu panowała więc atmosfera twórczego fermentu. Po ukończeniu średniej szkoły realnej w Warszawie wyruszył za granicę, by studiować literaturę, nauki społeczne i filozofię. Choć żadnych studiów nie ukończył, był, jak wspominali badacze jego twórczości, znawcą filozofii i literatury starożytnej Grecji i Rzymu (M. Danielewicz-Zielińska s. 210; T. Alf Tarczyński).

Literacki debiut Grubińskiego przypadł na okres Młodej Polski, w 1906 ukazał się drukiem tomik dramatów Na rubieży oraz zbiór nowel Pocałunek, rok później – pierwszy pełnospektaklowy dramat Pijani, którego prapremiera warszawska w Teatrze Rozmaitości w 1909 sprowadziła na autora falę krytyki. Mimo że zdecydowanie lepiej przyjmowane były jego kolejne próby prozatorskie, nie zaprzestał twórczości dla sceny. Po krótkiej współpracy z Kabaretem Artystyczno-Literackim Momus powrócił do twórczości dramatopisarskiej. Jej efektem były początkowo jednoaktówki, a w późniejszym okresie głośne komedie obyczajowe wystawiane w teatrach stołecznych zazwyczaj w aurze skandalu. Niektóre z nich sam reżyserował i promował w prasie, udzielając o nich wywiadów i objaśniając w odrębnych studiach. Praktyka dramatopisarska i sceniczna nie przeszkadzała Grubińskiemu w prowadzeniu działalności krytycznoteatralnej, wręcz, jak sam twierdził, pozwalała mu wnikliwiej oceniać wystawiane dramaty innych autorów. Jako publicysta, felietonista, a przede wszystkim recenzent literacki i teatralny Grubiński uaktywnił się jeszcze przed wybuchem I wojny, nawiązując współpracę z warszawskimi czasopismami: „Książką”(1905–1908), na łamach której recenzował utwory dramatyczne polskie i obce; „Światem” (1909–1914), „Kurierem Porannym” (1911–1914) i „Tygodnikiem Ilustrowanym” (1913–1915). Współpracę tę kontynuował również po przerwie spowodowanej działaniami wojennymi i wyjazdem do Rosji i na Krym. Po powrocie do Warszawy nadal pisał recenzje teatralne dla „Kuriera Porannego” (do 1923), następnie dla „Świata”, „ABC” (1925–1926) i sporadycznie do „Kuriera Warszawskiego” (od 1924). Szkice i krótkie artykuły o tematyce teatralnej umieszczał także w innych periodykach: w „Wiadomości Literackich”, w specjalistycznym „Teatrze”, „Życiu Teatru” oraz „Scenie Polskiej”. W redagowanym przez siebie w latach 1928–1931 magazynie ilustrowanym „Teatr i Życie Wytworne” publikował rzadziej, omówienie spraw teatru pozostawiając innym recenzentom: Bruno Winawerowi i Zdzisławowi Kleszczyńskiemu.

Grubiński działał także prężnie w środowisku literatów. Był jednym z założycieli polskiego PEN-Clubu. Od 1931 kierował Związkiem Autorów Dramatycznych, których praw bronił w wielu artykułach polemicznych publikowanych w stołecznej prasie. Ponadto piastował funkcję wiceprezesa Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich oraz wiceprezesa Międzynarodowej Konferencji Autorów Scenicznych i Kompozytorów Operowych z siedzibą w Paryżu.

Po wybuchu II wojny światowej wyjechał z Warszawy i schronił się we Lwowie, gdzie w styczniu 1940 został aresztowany przez NKWD (w związku z jednoaktową komedią Lenin wydaną i wystawioną w Warszawie w 1921), osadzony w zamarstynowskim więzieniu, a następnie wyrokiem sadu Okręgowego w Czernihowie skazany na śmierć. Po osiemdziesięciu sześciu dniach wyrok zmieniono na dziesięć lat pozbawienia wolności. Przenoszony z kolejnych więzień do północnouralskich obozów został wreszcie odnaleziony i zwolniony na mocy amnestii w marcu 1942. Po dołączeniu do Armii Andersa rok później dotarł do Szkocji i Anglii. Osiadł na stałe w Londynie, gdzie brał czynny udział w życiu kulturalnym i politycznym polskiej emigracji. W 1945 był jednym z założycieli Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, współredagował prace polskich pisarzy wydawane zagranicą, od 1946 regularnie publikował w „Wiadomościach” londyńskich, współpracował także z innymi pismami emigracji, m.in.: „Życiem”, „Dziennikiem Polskim i Dziennikiem Żołnierza”, „Przeglądem Polskim”. Od 1957 redagował założony z Ksawerym Glinką dwutygodnik „Rzeczpospolita Polska” – oficjalne pismo ośrodka prezydenckiego.

Tuż po wojnie w Polsce utwory Wacława Grubińskiego znalazły się na czerwonym indeksie. Jego twórczość popadała w zapomnienie. Ożywienie zainteresowania nią przyniósł rok 1989, czas transformacji ustrojowej w Polsce i odblokowania informacji o twórcach nieobecnych w oficjalnym obiegu. Nakładem „Czytelnika” w 1990 ukazał się tom wspomnieniowy Grubińskiego Między młotem a sierpem, wydany wcześniej w Londynie, oraz Listy pogańskie. Inne, powstałe w dwudziestoleciu teksty: dramaty, a także recenzje nie znalazły jednak zainteresowania wydawców.

Dorobek recenzencki

Dorobek recenzencki Grubińskiego jest imponujący. Prócz drobnych sprawozdań i dziennikarskich recenzji, felietonów, inicjowanych przez niego ankiet w formie rozmów prowadzonych osobiście z aktorami i ogłaszanych w prasie (cykl W jaki sposób opracowują rolę nasi najznakomitsi artyści dramatyczni, „Świat” 1914), znajduje się w nim pokaźna liczba poważnych omówień spektakli, granych przede wszystkim na deskach teatrów w Warszawie. Pierwsze recenzje teatralne Grubiński umieszczał w dziale „Kuriera Porannego” zatytułowanym Teatr i Sztuka, zawsze sygnując je kryptonimem lub inicjałami, by wyróżnić od innych publikowanych w nim notek, anonsów i omówień. Rozbudowane teksty krytyczne zaczął tworzyć już po I wojnie, gdy został stałym recenzentem teatralnym, zobligowanym do omawiania całego niemal repertuaru teatrów dramatycznych stolicy, także miniatur i teatrzyków lekkich, rewiowo-kabaretowych. Interesowały go zarówno sztuki poważne, którym poświęcał na ogół więcej uwagi, pisząc recenzje składające się z kilku części publikowanych w kolejnych numerach, jak i lekkie farsy, krotochwile, komedie oraz rewie, dające mu pretekst do erudycyjnego popisu, dowcipnej pointy, anegdoty. Zdarzało się Grubińskiemu pisać także artykuły wstępne, poprzedzające ważne premiery, w których przybliżał czytelnikom osobę dramatopisarza i jego twórczość, w ten sposób przygotowując ich do odbioru premierowego spektaklu. Opiniował również wznowienia sztuk, a dokonując analizy porównawczej z wersją pierwotną, zachęcał do ponownego obejrzenia spektaklu. Z uwagą śledził występy gościnne artystów zagranicznych na polskiej scenie, a ich kunszt wykonawczy omawiał w osobnych recenzjach. Podziwiał również rodzimych aktorów, czego dowodem są odrębne artykuły poświęcone stworzonym przez nich kreacjom.

Niektóre opublikowane wcześniej w prasie teksty Grubiński wykorzystał w wydanym przez siebie w roku 1925 tomie pod wymownym tytułem W moim konfesjonale, na który złożyły się nie tyle przedruki recenzji teatralnych, ile powstałe na ich podstawie mini studia krytyczne, „eseje”, jak sam je nazywa we wstępie, poświęcone wybitnym twórcom, a przede wszystkim ich dramatom wystawionym w teatrach. Na tle innych, wydanych w dwudziestoleciu zbiorów recenzji, między innymi Tadeusza Żeleńskiego-Boya, Jana Lorentowicza czy Władysława Rabskiego, tom Grubińskiego wyróżnia się oryginalną kompozycją i sposobem wykorzystania recenzenckich materiałów prasowych. Formuła tytułowa zbioru miała wskazywać niemal konfesyjną postawę krytyka rozliczającego twórców z wykorzystania swego talentu, poddającego ich dzieła analizie „sondującego rozumu”. Dzięki przyjętej przez niego strategii dzieła te miały stać się „uświadomione i wymowne”, zarówno dla autora jak i czytelnika. Prześwietlanie, wyjaśnianie tajników dzieła, poddanego próbie sceny, rozbudzanie miłości do twórczości artystycznej uznawał bowiem Grubiński za pierwszorzędne zadania krytyka. Jednocześnie podkreślał, że aby zadaniom tym sprostać, „krytyk musi być jasny jak dzień”. „(…) Bolałoby mnie cokolwieczek, gdyby właśnie ta strona mojej działalności krytycznej, bezfrazesowość i jasność, była nie zauważona” (W moim konfesjonale, s. 12). Choć doceniał dorobek krytyczny takich znawców literatury jak Piotr Chmielowski (opisujący dzieło) i Stanisław Brzozowski (oceniający ideową wartość dzieła), starał się jako krytyk i recenzent wypracować własny, odmienny styl, nacechowany subiektywizmem i zaangażowaniem, poetycki i rzeczowy zarazem. Wzorem byli dla niego przedstawiciele krytyki francuskiej początku XX wielu, przede wszystkim Julius Lemâitre, wielki indywidualista, u którego podziwiał niezależność sądów i umiejętność łączenia niepospolitej wrażliwości na różne rodzaje piękna z finezją, gracją i dowcipem. Naśladując go, Grubiński arbitralnie wyrokował o wartościach recenzowanych dzieł na podstawie własnego „słuchu” i wrażenia wywołanego dziełem. Uznając talent i wyczucie formy za podstawowe kryteria oceny, sumiennie starał się ją uzasadnić bardzo rozbudowanymi analizami i z rozmysłem dobranym kontekstem. Mimo zarzutów „antymerytoryzmu”, „tautologiczego” stylu (K. Irzykowski, s. 7), upodobania do paradoksalnych sądów (S. Furmaniuk, s. 48), tom spotkał się z życzliwym przyjęciem środowiska. Z zainteresowaniem przyjmowano także teksty krytyczne Grubińskiego publikowane na łamach prasy. Aktorzy czekali na jego recenzje, w których każda, nawet niewielka rola była odnotowana i skomentowana. Zwłaszcza aktorki, jak pisała Danilewicz-Zielińska (s. 210), zabiegały o względy krytyka, był bowiem wyczulony na środki aktorskiego wyrazu i wiele miejsca w swych recenzjach poświęcał opisowi aktorskich kreacji. Dbałość o właściwą dykcję, tempo i naturalność wymowy były podstawowymi dla Grubińskiego kryteriami oceny umiejętności aktora. Zdarzało się, że czasem nakłaniał go wręcz do udoskonalenia warsztatu i dalszej pracy nad rolą, podpowiadając sposób jej „ulepszenia”: „Mniej trzeba grać dłonią i palcami”, „mniej głośno, a trochę prędzej” – radził. Dopiero bowiem opanowanie warsztatu pozwalało aktorowi rozwinąć talent, wykorzystać zmysł analityczny i syntetyzujący do stworzeniu na scenie żywej postaci, którą widz mógłby podziwiać. Choć recenzent zachwycał się aktorskim talentem „arcyświetnych”: Mieczysławy Ćwiklińskiej, Antoniego Fertnera, Stanisławy Wysockiej i Wojciecha Brydzińskiego, to również pod ich adresem potrafił zgłosić zastrzeżenia, jeśli nie dość panowali nad rolą. Zrozumienie roli uznawał bowiem za podstawową powinność aktora. „Jeśli roli nie rozumie aktor – pisał – (…) nie rozumie sztuki publiczność” („Kurier Poranny” 1921 nr 211). Opiniując w recenzjach najczęściej grywane w teatrach lekkie komedie i farsy, uznawał ich obecność w repertuarze za usprawiedliwioną. Sam przecież pisał komedie i z ochotą dzielił się z czytelnikami swoją wiedzą na temat reguł ich tworzenia. Trafnie, choć mało precyzyjnie, wyjaśniał, iż w krotochwili „zwięzłość, krótkość i ucinkowość są sprężynami humoru”, z kolei „farsa nie znosi sentymentalizmu i frazesu”. Najważniejsze, by sztuki tego rodzaju dawały aktorom możliwość do scenicznego popisu. O komediach Victoriena Sardou pisał z podziwem, że są żywiołem aktorów, „to czysty teatr”. W repertuarach teatrów przeszkadzała Grubińskiemu przede wszystkim dysproporcja między wprowadzanymi na afisz utworami zagranicznymi i polskimi. W artykułach wielekroć podnosił problem dyskredytowania przez dyrektorów teatrów rodzimych autorów dramatycznych, rzadziej wystawianych i gorzej opłacanych niż w innych krajach europejskich. Mimo troski o rozwój polskiej dramaturgii Grubiński dość krytycznie oceniał dokonania młodych dramatopisarzy, zwłaszcza tych eksperymentujących w zakresie techniki dramatycznej, jak Stanisław Ignacy Witkiewicz, czy grani w Reducie – Kazimierz Czyżowski i Jerzy Szaniawski. Uznawał ich „nowatorskość” za próbę usprawiedliwienia braków opanowania sztuki dramatopisarskiej, wymagającej szczególnego talentu, w pierwszej kolejności „poczucia akcji i umiejętności kreślenia typów”. Zdecydowanie wyższe noty otrzymywali zatem od niego twórcy tzw. „dramaturgii użytkowej”, dobrze skrojonej.

W środowisku artystów teatru Grubiński, poufale nazywany „Waciem”, uchodził za „krytyka sprawiedliwego”, zainteresowanego nie tylko dramatem, grą aktorską, ale także pracą reżysera i scenografa. Mimo, że tym twórcom nie poświęcał w recenzjach wiele miejsca, uznawał ich wkład w ostateczny kształt przedstawienie za ważny. Daleki był jednak od nowoczesnego myślenia o autonomii teatru i doniosłej roli inscenizatora. Twierdził wręcz, że reżyser musi być wizjonerem, ale o tyle, o ile pełni rolę medium dla autora dramatycznego. Pisał: „Reżyser jest kapelmistrzem dramatu; wygrywa aktorami i na aktorach, jak na instrumentach „cały dramat”, niby dyrektor orkiestry, wygrywający na swoich muzykach całą symfonię” („Literatura i Sztuka” 1908, nr 8). W praktyce recenzyjnej Grubiński rozliczał więc reżysera nie ze scenicznej wizji, lecz z opanowania konkretnych umiejętności, m. in. z utrzymania odpowiedniego tempa w spektaklu, zachowania płynności działań scenicznych, właściwej obsady i przedstawienia idei dzieła w wyrazistej i czytelnej dla widza formie. Był bowiem zwolennikiem tradycyjnie rozumianego teatru, u którego podstaw stoi dzieło literackie. „Teatr musi się stosować do autora” podkreślał w artykule, w którym rozprawiał się z eksperymentowaniem w Teatrze im. Bogusławskiego. Uznając za błędne i niedopuszczalne w teatrze publicznym reinterpretowanie przez reżysera i scenografa klasyków dramatu, był przeciwko każdej formie „unowocześniania” ich dzieł. Reżyser, co wielokrotnie podkreślał, ma być kapelmistrzem mającym do wykonania partyturę teatralną, stworzoną przez autora tekstu. (Reforma i protest, „Kurier Warszawski” 1926, nr 28).

Prymat zagadnień związanych z literaturą dramatyczną był widoczny nie tylko w treści, ale również w konstrukcji recenzji teatralnych Grubińskiego. Zasadniczą ich część zajmowało omówienie dramatu, czyli drobiazgowo splecione ze streszczeniem fabuły analizy: konstrukcji akcji, sytuacji scenicznych, motywacji bohaterów. Często krytyk cytował fragmenty dialogów, śledząc uważnie, jak przeszły one próbę sceny. Uważał bowiem, że dialog sceniczny jest podstawowym miernikiem opanowania sztuki dramatopisarskiej.

Pisał recenzje w tonie lekkim, mniej dbając o precyzję języka, a bardziej o efektowność sformułowań i „obrazowość”. Tak opisywał postać Kacpra Petrełły stworzoną na scenie przez Mieczysława Bieleckiego: „Szlachcic o złotym sercu, wąsiskach jak wiechy, głowie jak pień (…). Każdy jego członek zdaje się żyć życiem samodzielnym, korpus się wyginał łukowo, nogi wyprężały jak poręcze wiedeńskich mebli, ręce funkcjonowały niby gwałtowne wiatrakowe skrzydła, głowa zaś zdawała się oddzielać od tułowia i wędrować samodzielnie na pokój jak zolbrzymiały karaluch, wywracający gałami” („Kurier Poranny” 1912 nr 197). Lubił zaskakiwać czytelnika oryginalnością skojarzeń, porównań, metafor. O Antonim Fertnerze i Edmundzie Gasińskim pisał, iż są „kolosami farsy”, Friedricha Hebbla, autora Judyty, nazwał „górnikiem duszy”, a Gabrielę Zapolską „erotosocjalistką”. Skłonność do górnolotnych określeń, „filozofowania”, starał się kontrapunktować anegdotą, zgrabnie wplecioną w recenzję, dowcipem językowym, wymyśloną scenką. Chętnie także zapisywał, opisywał i kreował reakcje publiczności na spektakl, uznając, że każdy widz ma prawo wyrażać swoje zdanie. Zdarzało się, że w tekst recenzji wplatał podsłuchane w foyer rozmowy widzów lub ich wypowiedzi sprowokowane pytaniami recenzenta. Świadomy zróżnicowania publiczności wielekroć prognozował różne typy odbioru i w tym kontekście starał się prowadzić dialog z twórcami przedstawienia, oceniać ich działania, zgodnie z recenzencką powinnością. Nie wychowywał widzów, raczej objaśniał im swoje zapatrywania na spektakl, wykorzystując szeroką wiedzę, erudycję i znajomość praktyki dramatopisarskiej. Był również zwolennikiem wyraźnego oddzielenia sceny od widowni. Uważał, że tych dwóch sfer łączyć nie należy.

W środowisku uchodził za sędziego surowego, który potrafił „zrąbać”, ale też pochwalić, recenzenta bezstronnego, obojętnego na aktualne „koniunktury”, który odważnie głosi swe sądy, nawet wtedy, gdy rozmijają się z powszechnymi opiniami. Lektura jego recenzji i felietonów nawet dzisiaj jest zajmująca. Tym bardziej, że odbija się w nich jak żywy obraz życia teatru dwudziestolecia międzywojennego kreślony piórem dramatopisarza o dość postępowych poglądach na temat współczesnych obyczajów, a jednocześnie recenzenta reprezentującego odłam krytyki na wskroś konserwatywnej, tradycyjnie przypisującej teatrowi służebną wobec literatury rolę.

Bibliografia podmiotowa

◼ Bibliografia ogólna

„ABC” 1926–1927; „Dziś i Jutro” 1934–1935,1937; „Echo Tygodnia” 1928–1931; „Fantazy” 1925; „Książka” 1905–1908; „Kurier Literacko-Naukowy” 1938; „Kurier Poranny” 1911–1914; 1919–1923; „Kurier Warszawski” 1926–1939; „Pani” 1923–1924; „Polska Zbrojna” 1932–1933; „Przegląd Poranny” 1909; „Scena Polska” 1924–1925; „Świat” 1909–1914; 1918, 1921, 1923–1935, 1938–1939 „Teatr i Życie Wytworne” 1927–1931; „Tygodnik Ilustrowany” 1913–1915, 1925–1926; 1930, 1932; „Wiadomości Literackie” 1924–1925; „Sfinks”1908.

◼ Bibliografia szczegółowa

Recenzje w tomach zbiorowych

Wacław Grubiński: W moim konfesjonale, Warszawa 1966.
Zawartość tomu: Wyspiański: Klątwa, Noc Listopadowa, Wyzwolenie, Bolesław Śmiały, Wesele; Calderon – Słowacki: Książe Niezłomny; Juliusz Słowacki: Niepoprawni; José Zorrilla: Don Juan; Tadeusz Rittner: Don Juan, Głupi Jakób, W małym domku; Kazimierz Tetmajer: Judasz; Aleksander hr. Fredro: Mąż i żona, Wielki człowiek do małych interesów, Zemsta; Wacław Sieroszewski: Bolszewicy; Włodzimierz Perzyński: Dzieje Józefa, Szczęście Frania, Aszantka, Lekkomyślna siostra; Karol Hubert Rostworowski: Miłosierdzie, Straszne dzieci; Stefan Krzywoszewski: Szał, Głuszec; Zygmunt Kawecki: Balwierz zakochany; Adam Grzymała-Siedlecki: Sublokatorka, Popas Króla Jegomości; Włodzimierz Chełmicki: Wojna i miłość; Stefan Żeromski: Ponad śnieg; Biała rękawiczka; Jerzy Szaniawski: Papierowy kochanek, Lekkoduch; Bogdan Katerwa: Przechodzień; Stanisław Ignacy Witkiewicz: Pragmatyści; Wacław Grubiński: Lenin; Beaumarchais; Shakespeare: Hamlet, Koriolan; Rabindranath Tagore: Biuro pocztowe; Bernard Shaw: Wilde i Shaw, Major Barbara, Cezar i Kleopatra; Oskar Wilde: Tragedia florencka; Henri Becque: Paryżanka; François de Curel: Taniec przed zwierciadłem, Ziemia nieludzka; Anatol France: Dobry egoista, Bunt aniołów; August Strindberg: Pelikan; Knut Hamsun: W szponach życia; Ferdynand Crommelynck: Rogacz wspaniały

Recenzje teatralne w czasopismach

Nowa świątynia sztuki. „Irydion” Z Krasińskiego w Teatrze Polskim, „Tygodnik Ilustrowany” 1913 nr 6;

„Kurier Poranny”

Teatr Letni, 1911 nr 153; • „Dzierżawca z Olesiowa” Z. Przybylskiego. Teatr Letni, 1911 nr 198 nr 220; • „Straceńcy” sztuka w 4 aktach T. Konczyńskiego, Teatr Rozmaitości w Warszawie, 1911 nr 335, 338; • „Wesele” Wyspiańskiego, 1911 nr 352; • Teatr Rozmaitości „Sąsiad”; epizod dramatyczny B. Gorczyńskiego, 1911 nr 362; • Teatr Mały. „Gdzie Cohnowie” – krotochwila w 3‑ch aktach Fryca Friedmana-Fridericha, 1912 nr 9; • Teatr Mały. „Napoleon i Józefina – komedia w 4‑ch aktach z prologiem H. Bahra, 1912 nr 28, 29; • Teatr Zjednoczony. „Irydion” – Zygmunta Krasińskiego, 1912 nr 51; • Premiera w antraktach [Kobieta bez skazy G. Zapolskiej], 1912 nr 54; • Ku czci Krasińskiego, 1912 nr 58; Z teatru w ogrodzie Saskim, 1912 nr 65; • Teatr Zjednoczony. „Oblężenie Warszawy”; sztuka historyczna w 4 częściach, 5 odsłonach A.Bełcikowskiego, 1912 nr 73; • Z Teatru. [Rywale R.B. Sheridana; Teatr Wielki – jubileusz P. Owerłły], 1912 nr 74, nr 76; • Teatr Mały. „Skazana” sztuka w 3 aktach J. Mannowej, 1912, nr 84; • Honor Zawiszy [Zawisza Czarny K. Przerwy Tetmajera], 1912 nr 89; • Teatr Letni, „Strażnik cnoty”, farsa w 3‑ch aktach Nancey’a, 1912 nr 92; • Teatr Mały. „Samson i Dalila” – sztuka w 3 aktach Swena Lange, 1912 nr 102; • Premiera. „Głupi Jakub” T. Rittnera w T. Rozmaitości, 1912 nr 103; • Teatr Mały. „Faworytki”, komedia w 4‑ch aktach Alfreda Capusa’a. Gościnny występ Aleksandra Zelwerowicza, 1912 nr 110; • Z teatru. August Strindberg ( bez podpisu) 1912 nr 136; • Ostatni występ [O I. Solskiej], 1912 nr 157; • Teatr Nowy. „Kawiarenka” krotochwil w 5 aktach Tristana Bernard’a, 1912 nr 160; • Teatr Mały. „Grzeszna noc” – farsa M. Mitli, przekład J. Świeściaka, 1912 nr 162; • Teatr Mały, „Tajemnice źółtego pokoju” sztuka w 5‑u aktach Gastona Leroux’a, przekład Leon Idzikowskiego, 1912 nr 178; • Premiera w Bagateli [parodia opery pt. Tralaliji]. „W gołębniku” [komedia Nikorowicza], 1912 nr 180; • Teatr Mały. „Z przyjemnością” krotochwila w 4‑ch aktach Gustawa Mosera, 1912 nr 190; • Teatr Letni. „Gdy odejdziemy” – komedia w 1 akcie Andre Mycho, przekład Wł. Palińskiego, reżyserował Ludwik Wostrowski, 1912 nr 191; • Premiera w Teatrze Letnim [Moralność Pani Dulskiej G. Zapolskiej], 1912 nr 195; • Teatr Mały. „Miód kasztelański” krotochwila rycerska w 3‑ch akatch J.I. Kraszewskiego. Gościnny występ Józefa Popławskiego, 1912 nr 197; • Z Teatru. Dublerki, [Moralność Pani Dulskiej] 1912 nr 199; • Autor „Judyty” [przed premierą Judyty Hebbla], 1912 nr 207; • Premiera [Judyta, reż. Wostrowski], 1912 nr 208; • Teatr Mały. „Placówka” – sztuka w 5 obrazach osnuta na tle powieści Bolesława Prusa przez J. Popławskiego i St. Staszowskiego, 1912 nr 210; • Z teatru, Judyta nie jest wzorową dziewicą [Judyta Hebbla], 1912 nr 213, nr 218; • Z Teatru. Wczorajsza „Elektra” [Hoffmansthala], 1912 nr 219; • Teatr Mały. „Wojna podczas pokoju” krotochwila w 5‑u aktach Gustawa Mossera, 1912 nr 221; • Ostatni występ Wysockiej, 1912 nr 222; • Teatr Letni. „Nasi na Riwierze” – komedia w 4‑ch aktach Stanisława hr. Rzewuskiego, 1912 nr 224; • Występ Poldy Dostalovej [Nora Ibsena w Teatrze Letnim], 1912 nr 235; • Teatr Mały. „Pieśń” Stanisława Wyspiańskiego. „Przegrana” – sztuka w 1 akcie Wł. St. Reymonta, 1912 nr 238; • Teatr Nowy. „Lora” krotochwila wiedeńska w 3‑ch aktach Fr. Schöntana. Reżyserował Marceli Trapszo, 1912 nr 239; • Otwarcie Teatry Małego [Samson i Dalila z Jaraczem], 1912 nr 243; • Teatr Mały. „Fircyk w zalotach” – komedia w 3‑ch aktach Franciszka Zabłockiego, 1912 nr 246; • Z Teatru. Wczorajszy „Kupiec wenecki” [T. Rozmaitości – wznowienie], 1912 nr 281; • Moralność „Gry serc” [Gra serc, sztuka w 3 aktach S. Kiedrzyńskiego], 1912 nr 283; • Teatr Rozmaitości. „Kosa i kamień” – komedia w 1 akcie, „Panie Kochanku – komedia historyczna w 3‑ch aktach J.I. Kraszewskiego, 1912 nr 291; • Z Teatru. „Czar walca”, 1912 nr 303; Teatr Mały. „Lokator drugiego piętra” – sztuka w 3‑ch aktach Jerome K. Jerome’a, 1912 nr 305; • Z Teatru. Przed premierą[Diabeł i karczmarka w Rozmaitościach], (niepodpisana), 1912 nr 312; • Teatr Mały. „Pędziwiatr” – lekka komedia w 3‑ch aktach Kurta Kraatza i Artura Hoffman, 1912 nr 316; • Teatr „Miniatura”: Cyryl Danielewski, 1912 nr 323; • Teatr Mały. „Koniec Sodomy” – sztuka w 4 aktach, sześciu odsłonach Hermana Sudermana, 1912 nr 330; • Teatr Mały. „Mistrz” – komedia w 3‑ch aktach Hermanna Bahra, 1912 nr 333, • Teatr Mały. „Niespodzianki rozwodowe” komedia w 3‑ch aktach A. Bissona i Mars’a, 1912 nr 344; • Na karcie: Sztuka w 3 aktach [Krzywda E. Jeleńskiej w Teatrze Małym], 1912 nr 355; Z Teatru. Teatr „Miniature” [Wujaszek z prowincji Ostoi, operetka Zeelera], nr 356; Z Teatru Rozmaitości. „Poeci się żenią” komedia w 3‑ch aktach Bolesława Górczyńskiego; 1913 nr 2; „ Z Teatru. Występ p. Henrietty Roggers [T. Narodowy, „Złodziej Bernsteina], 1913 nr 7; • Drugi występ p. Henrietty Roggers [Żagiew Bataillle’a], 1913 nr 8; • Ostatni występ p. Henrietty Roggers [Kobieta naga Bataille’a], 1913 nr 9; • Teatr Polski, [Historia z nieprawdziwego zdarzenia komedia w 4 aktach S. Krzywoszewskiego], 1923 nr 17; • Adam Mickiewicz: Dziady [Teatry Zjednoczone], 1913 nr 33; • Teatr Mały. „Losy Europy”, krotochwila w 3‑ch aktach Bruno Winawera, 1913 nr 46; • Z Teatru. Teatr Mały. „Pamiętnik młodej mężatki” – komedia w 3 aktach Lothara Schmidta, 1913 nr 58; • W Teatrze Polskim [Irydion Z. Krasińskiego], 1913 nr 64; • Teatr Mały. „Radcy pana radcy” – krotochwila w 3 aktach Michała Bałuckiego, 1913 nr 66; • Z Teatru. Druga Gobeta [T. Letni Pani Prezesowa M. Hennequina i P. Vebera], 1913 nr 75; • Z Teatru. O „Topieli” [S. Przybyszewskiego, T. Rozmaitości], 1913 nr 79; • Z Teatru. P. Jaracz w „Upiorach”, 1913 nr 85; • Z Teatru. Wczorajszy debiut [Czapelski w Topieli Przybyszewskiego], 1913 nr 101; • Teatr Polski. „Wróg ludu” – dramat w 5‑ciu aktach Henryka Ibsena. Reżyserował Aleksander Zelwerowicz, 1913 nr 118; • Z Teatru. „Wróg ludu [H. Ibsen, Teatr Polski], 1913 nr 121; • Teatr Mały. „Spóźniona miłość” – komedia w 4 aktach Juliana Lemaitre’a, 1913 nr 124; • Z teatru, Dwie letnie premiery [Teatr Nowy, Człowiek, który widział diabła , Fatalna przygoda, Przez wdzięczność], 1913 nr 136; • Z Teatru. Wczorajsze wznowienie [Diabeł i karczmarka S. Krzywoszewskiego], 1913 nr 146; • Teatry Warszawskie. „Samson i Dalila” sztuka w 3‑ch aktach Swena Lange z p. Wojciechem Brydzińskim w roli poety [Teatr Letni], 1913 nr 159; • Z Teatru. Teatr Mały. „Zdobycie Berg-op-Zoomu” komediofarsa w 4 aktach S. Guitry, 1913 nr 163; • Miniatury [małe teatrzyki warszawskie], 1913 nr 166; • Teatr Letni. „Nauczycielka”, komedia w 3‑ch aktach Aleksandra Brody’ego. Tłumaczył Tadeusz Konczyński, 1913 nr175; • Dzisiejsza premiera [Gromiwoja Arystofanesa w Teatrze Polskim], 1913 nr 177; • Dzisiejsza premiera [B. Shaw Lekarz na rozdrożu w T. Rozmaitości], 1913 nr 275; • Z Teatru Polskiego [wznowienie Panien Wolffa], 1913 nr 278; • Wczorajsze wznowienie [Irydion Z. Krasińskiego]1913 nr 290; • Teatr Nowy. „Siostra Helena” – krotochwila w 3 aktach A. Engla. Reżyserował Marceli Trapszo, 1913 nr 291; • Teatr Polski. „Dzieci” komedia w 3‑ch aktach Lucyana Nepoty’ego. Reżyserował Al. Zelwerowicz, 1913 nr 296; • Teatr Mały, 1913 nr 302, 303; • Teatr Letni „Amulet” komedia w 1 akcie A. Nowaczyńskiego, 1913 nr 316; • Teatr Mały. „Mąż z grzeczności” komedia w 3 aktach A. Abrahamowicza, R. Ruszkowskiego, 1913 nr 322; • Teatr Polski. „Sprawiedliwość” – dramat w 4‑ech aktach (5 odsłon) Johna Galsworthy; tłum. Stanisław Sierosławski. Reżyserował Maxymilian Węgrzyn, 1913 nr 325; • Teatr Mały. „Półświatek” – sztuka w 5‑u aktach Aleksandra Dumas’a (syna), 1913 nr 334; • Teatr farsy. „Hiszpańska mucha” – farsa w 3 aktach Fr. Arnolda i E. Bacha w opracowaniu L. Śliwińskiego. Reżyserował Ludwik Śliwiński, 1913, nr 335; • Teatr Nowoczesny. Inauguracja [Piotruś A. Pawłowskiego], 1913 nr 338; • Teatr Mały. „Kradzież” – sztuka w 4 aktach Londona, 1913 nr 351; • Z teatru, 1914, nr 3; 1914 nr 15; [Teatr Polski: Szopka warszawska rzecz w 4 obrazach dla dzieci Or-Ota], 1914 nr 25; • 1914 nr 34; 1914 nr 39; 1914 nr 60; 1914 nr 64; [Teatr Rozmaitości], 1914 nr 69; • Teatr Mały, 1914 nr 70; 1914 nr 71; 1914 nr 73; • [Teatr Nowości], 1914 nr 92; • 1914 nr 103; • Teatr Nowoczesny [Nocleg w Apeninach, operetka w 1 akcie], 1914 nr 108; • Z teatru, 1914, nr 112; • 1914, nr 115; 1914, nr 124; 1914, nr 126; •  [Lilie polne, komedia w 3 aktach K. Dunin-Markiewicza w Teatrze Letnim], 1919 nr 59; • Kłos p. Frenkla w „Panu Pośle” [M. Fijałkowskiego], 1919 nr 85; • [Bez tarczy: sztuka w 4 aktach J.A. Hertza w Teatrze Rozmaitości], 1919 nr 198; • [Teatr i Sztuka] Teatr Polski. „Wachlarz Lady Wandermere – komedia w 4‑ch aktach Oscara Wilde’a, 1920 nr 139; • Teatr Mały. „Paryżanka” – komedia w 3‑ch aktach Henry Becque’a, przełożył L.S. Schiller. Reżyserował p. K. Borowski, 1920 nr 143; • Reduta i „Mieszczuch szlachcicem; Reżyser w „Paryżance”, 1920 nr 156; • Teatr Rozmaitości. „Dzika kaczka” – dramat w 5‑ciu aktach Henryka Ibsena. Reżyserował Al. Zelwerowicz, 1920 nr 180; • „Mąż pod kluczem” [Teatr Bagatela], 1920 nr 182; • Teatr w Pomarańczarni. „Panna mężatka” – komedia Józefa Korzeniowskiego. Reżyserowała p. Stanisława Wysocka – Inauguracja,1920 nr 188,189; • „Romantyczni” – komedia E. Rostanda. Reżyserował p. R. Bolesławski, 1920 nr 193; • Teatr i Sztuka. Bagatela [wznowienie Dobrze skrojony frak], 1920 nr 196; • Teatr i Sztuka: Przedstawienie żołnierskie, 1920 nr 226; • Teatr Rozmaitości. „Biuro pocztowe” – utwór w 2 odsłonach Rabindranth Tagory, Reżyserowała S. Wysocka, 1920 nr 268; • Teatr i Sztuka. Wczorajsza premiera. Zagadnienia socjalne wierszem na scenie. [Miłosierdzie K.H. Rostworowskiego ]1920 nr 274; • O „Miłosierdziu” p. K. H. Rostworowskiego I, 1920 nr 276; • O „Miłosierdziu” p. K. H. Rostworowskiego. II, 1920 nr 279, 282’ • Teatr i Sztuka, „Południca” [L. Staffa] w Rozmaitościach, 1920 nr 284; • O „Miłosierdziu” p. K. H. Rostworowskiego. III, 1920 nr 285; • „Złamane skrzydła” Wolffa [recenzja paryskiego przedstawienia], 1920, nr 290; • Teatr i Sztuka: Wczorajsza premiera [Nasi najserdeczniejsi W. Sardou w T. Polskim], 1920 nr 311; • „W szponach życia” [K. Hamsun], 1920 nr 317; • Teatr i sztuka. Teatr Polski. „Rosmersholm” – dramat w 4‑ch aktach Henryka Ibsena. Reżyserował p. K. Borowski, 1920 nr 332; • Teatr i Sztuka. Teatr Polski. „Powrót” – komedia w 4 aktach de Flers’a i de Croisseta. Tłumaczył p. Perzyński. Reżyserował p. Borowski, 1920 nr 354; • Teatr i Sztuka, Teatr Rozmaitości. Wczorajsze wznowienie [Orlę E. Rostanda], 1921 nr 14; • Teatr Reduta [Wojna i miłość, komedia w 3 aktach W. Chełmickiego], 1921 nr 34; • Teatr Polski. „Ruy Blas” – dramat w 5 aktach Wiktora Hugo. Przekład Anczyca. Reżyserował p. R. Bolesławski. Dekoracje p. Drabika, 1921 nr 41; • Teatr i Sztuka. Teatr Rozmaitości. „Trybuni” – sztuka w 3 aktach Stanisława Kozłowskiego. Reżyserował p. J. Śliwiński, 1921 nr 55; • Teatr Rozmaitości. „Cezar i Kleopatra” komedia w 5 aktach Bernarda Shaw. Układ sceniczny i reżyseria p. Ryszarda Ordyńskiego, 1921 nr 74; • Teatr i Sztuka; Teatr Reduta [Przechodzień, sztuka w 3 aktach B. Katerwy], 1921 nr 90–91, 94; • Teatr i Sztuka. „Carewicz Aleksy” – tragedia w 5‑iu aktach (ośmiu obrazach) Dymitra Mereżkowskiego. Przekład W. Rogowicz. Reżyserowała p. S. Wysocka, 1921 nr 104; • Teatr i sztuka. Teatr Polski. „Kupiec wenecki – komedia W. Szekspira scen XIII. Przekład J. Paszkowski, Reżyserował p. K. Borowski, 1921, nr 107, • Stulecie „Pana Geldhaba”, 1921 nr 133; • Teatr i sztuka [Pan Geldhab, komedia w 3 aktach A. Fredry], 1921 nr 134; • Przedstawienie benefisowe dla uczczenia 40‑letniej pracy scenicznej Józefa Kotarbińskiego [Teatr Rozmaitości], 1921 nr 156; • Teatr Polski. „Koncert – komedia w 3‑ch akatch Hermana Bahra. Reżyserował p. Stanisławski, 1921 nr 158; • Teatr, muzyka i sztuka,[Oczy księżniczki Fatmy komedia w 3 aktach S. Kiedrzyńskiego], 1921 nr 163; • Teatr Polski. „Oczy księżniczki Fatmy” komedia w 3 aktach S. Kiedrzyńskiego. Reżyserował p. R. Borowski, 1921 nr 165; • Premiera w Teatrze Rozmaitości. „Burmistrz Stylmondu” – dramat w 3 aktach Maurycego Maeterlincka. Przekład Bolesława Gorczyńskiego. Reżyserowała p. Stanisława Wysocka, „Sól życia” – Maurycego Maeterlincka skecz Przekład Bolesława Gorczyńskiego. Reżyserowała p. S. Wysocka, 1921 nr 173; • [Balwierz zakochany, fantazja w 3 aktach Z. Kaweckiego], 1921 nr 189, 191, 193, 195; • Teatr Polski. „Bohater i żołnierz” – komedia w 3‑ch aktach Bernarda Shaw. Tłomaczył p. W. Popławski. Reżyserował p. K. Borowski, 1921 nr 211; • Teatr i sztuka. Teatr Mały. „Ósma żona Sinobrodego” – komedia w 4‑ch aktach Alfreda Savoira w przekładzie p. Z. Jachimeckiej. Reżyserował p. Jan Janusz, 1921 nr 218; • Teatr i Sztuka. Na pierwszej scenie [T. Rozmaitości. Burmistrz Stylmondu], 1921 nr 224–225; • Teatr i sztuka. Teatr Polski. „Tajfun” – sztuka w 4‑ch aktach Melchiora Lengyela. Reżyserował p. K. Borowski, 1921 nr 230; • Teatr i sztuka. „Zawód” w Rozmaitościach [M.Szukiewicz, Zawód], 1921, nr 246; • Teatr i sztuka. Teatr Polski. „Florek” – krotochwila w 3‑ch aktach A. Abrahamowicza i R. Roszkowskiego. Reżyserował p. A. Zelwerowicz, 1921 nr 257; • Teatr i Sztuka. „Wierna kochanka” Teatr Polski, „Florek”: krotochwila w 3 aktach A. Abrahamowicza, R. Ruszkowskiego, 1921 nr 257; • Teatr i sztuka. Teatr Letni. „Lancet” – sztuka w 3‑ch aktach Wł. Jastrzębca-Zalewskiego; reżyserował dyr. M. Tarasiewicz, 1921 nr 261; • Teatr i Sztuka. Teatr Rozmaitości. „Dzieje salonu” – w 3‑ch aktach Kazimierza Wroczyńskiego. Reżyserował p. E. Chaberski, 1921 nr 281; • Teatr i Sztuka. Wczorajsza premiera. „Miasto” – dramat w 4‑ch aktach Stanisława Przybyszewskiego. Reżyserowała S. Wysocka. Dekoracje p. W. Drabik, 1921 nr 307; • Teatr im. Bogusławskiego. St. Wyspiańskiego: „Królowa korony polskiej”; Al. hr. Fredry: „List” – komedia w 1 akcie wierszem; J. Korzeniowskiego: „Okrężne” – komedia w 2 aktach, 1921 nr 309; • Teatr im. Bogusławskiego. „List”: komedia w 1 akcie A. Fredry, 1921 nr 309; • Teatr i Sztuka. Henry Becque [Paryżanka w T. Małym], 1921 nr 322, 323; • Teatr i sztuka. „Noc listopadowa” [T. Polski], 1921 nr 326; • Teatr Polski. „Noc listopadowa” – sceny dramatyczne. napisał Stanisław Wyspiański. Układ sceniczny p. Adama Zagórskiego. Dekoracje i kostiumy p. Wincentego Drabika. Ilustracja muzyczna p. Lucjana Marczewskiego. Orkiestrę prowadził prof. Karol Szuster. Reżyseria p. Aleksandra Zelwerowicza, 1921 nr 327, 328; • Teatr i Sztuka. Teatr Rozmaitości. „Wierna kochanka” – komedia w 3‑ch aktach Mieczysława Fijałkowskiego, 1921 nr 333; • Premiera w Teatrze Małym. „Czysty interes” komedia w 3 aktach S. Kiedrzyńskiego; 1921 nr 342; • Teatr i Sztuka. „Pragmatyści”, 1921 nr 354; • „Pragmatyści i „Czysta forma” p. S.I. Witkiewicza, 1921 nr 355, 1922 nr 1; • [Sowizdrzały Witolda Bunikiewicza], 1922 nr 7–8; • Teatr i Sztuka. Reduta „Czupurek” – komedia Benedykta Hertza z muzyką p. Krupińskiego, 1922 nr 14; • Teatr i sztuka. Premiera kukiełkowa [Szopka w Ziemiańskiej], 1922 nr 17; • Słów kilkoro o „Bolesławie Śmiałym” w Rozmaitościach, 1922 nr 22; • Teatr im. Bogusławskiego: Obchód 59‑tej rocznicy powstania styczniowego, 1922 nr 24; • Teatr i Sztuka. Otwarcie teatru „Komedia” [Roztwór profesora Pytla B. Winawera], 1922 nr 27; • Teatr i sztuka. Otwarcie teatru „Maska” [Ogród miłości T. Rittnera], 1922 nr 29, 31; • Teatr i sztuka [Karykatury, studium sceniczne w 4 aktach J. A. Kisielewskiego], 1922 nr 32; • Premiera w Teatrze im. Bogusławskiego [Karykatury, studium sceniczne w 4 aktach J. A. Kisielewskiego], 1922 nr 33; • Aktorzy w „Karykaturach”, 1922 nr 36; • Teatr i Sztuka. Premiera w Teatrze Polskim. „Ten, którego biją po twarzy” – sztuka w 4‑ch aktach Leonidasa Andrejewa. Tłumaczył J. Lechoń. Reżyserował A. Zelwerowicz. Dekoracje i kostiumy p. W. Drabik, 1922 nr 38, nr 40; • Teatr i Sztuka. Teatr Rozmaitości. „Kobieta bez przyszłości” – komedia w 3‑ch aktach Gustawa Beylina. Reżyserował p. Paweł Owerłło, 1922 nr 48; • Teatr i Sztuka. Premiera w „Masce”, 1922 nr 53; • Teatr i Sztuka. Teatr Komedia. „Jutro pogoda” – farsa Avergo Hopwooda, 1922 nr 56; • Teatr i Sztuka. Mieczysława Ćwiklińska [operetka Dziewczę z Holandii], 1922 nr 59; • Teatr i Sztuka. Teatr Rozmaitości. „Bolszewicy” – dramat w 3‑ch aktach Wacława Sieroszewskiego. Reżyserował p. E. Chaberski. Dekoracje p. W. Drabika, 1922 nr 69; • Teatr i Sztuka. Interpretacja „Bolszewików”, 1922 nr 72; • Teatr i Sztuka. Teatr Mały. „Gałganek” komedia w 3‑ch aktach Dario Niccodemiego, przełożył Jarosław Iwaszkiewicz. Reżyserował p. Z. Nowakowski. Dekoracje p. St. Śliwińskiego, 1922 nr 77; • Teatr i Sztuka. Teatr Polski. „Mąż idealny” Oscara Wilde’a, 1922 nr 81; • Teatr i Sztuka. Teatr im. Bogusławskiego. „Dziewiczy wieczór” Gabrieli Zapolskiej, 1922 nr 82; • „Mąż idealny” Oscara Wilde’a w Teatrze Polskim, 1922 nr 89; • Teatr i Sztuka. Teatr im. Bogusławskiego. „Kordian” poemat dramatyczny J. Słowackiego. Reżyserował K. Tatarkiewicz. Dekoracje p. J. Wodyńskiego, 1922 nr 94; • Teatr i Sztuka. Teatr Reduta. „Alchemik miłości” romans w 3‑ch aktach prologiem W. Rogowicza. Reżyserowała M. Dulęba. Muzyka S. Tymienieckiego, 1922 nr 97; • Teatr i Sztuka. Teatr Komedia. „Nowy raj” Hermana Bahra, 1922, nr 108; • Teatr i Sztuka. Teatr Rozmaitości. „Straszne dzieci” – bajka w 3‑ch aktach K. H. Rostworowskiego. Reżyserowała p. S. Wysocka. Dekoracje p. W. Drabika. Muzyka p. E. Dziewulskiego, 1922 nr 109; • [Igranie z ogniem, komedia w 3 aktach B. Katerwy], 1922 nr 114; 1922, nr 120; Teatr i Sztuka. Teatr Mały. „Raj zamknięty” – lekka komedia w 3‑ch aktach R. Colus’a i M. Hennequin’a, przekład W. Perzyńskiego. Reżyserował p. K. Borowski, 1922 nr 124; • „Hamlet” Brydziński, 1922 nr 137; • Teatr Reduta [Judasz K. Przerwy-Tetmajera], 1922 nr 140; • Teatr i Sztuka. Teatr Rozmaitości. „Sublokatorka” – komedia w 3‑ch aktach A. Grzymały-Siedleckiego. Reżyserował p. Owerłło, 1922 nr 144; • Teatr i Sztuka [Drugi mąż M. Fijałkowskiego], 1922 nr 154; • Teatr Rozmaitości: (jubileusz J. Śliwickiego), 1922 nr 164; • Teatr i Sztuka. Popis Szkoły dramatycznej, 1922 nr 171; • Teatr i Sztuka [Głuszec, komedia w 3 aktach S. Krzywoszewskiego], 1922 nr 175; • Aktorowie „Głuszca”, 1922 nr 182; • Teatr i Sztuka. Teatr im. Bogusławskiego. „Dzierżawca z Olesiowa” Przybylskiego, 1922 nr 183; • Teatr i Sztuka. Teatr Komedia. „Strażnik cnoty” – komedia w 3‑ch aktach Sachy Guitry, 1922 nr 194; Teatr i Sztuka. Teatr Rozmaitości. „R.U.R” – dramat w 3‑ch aktach Karola Capka [właśc. Čapka]. Przeł. Wł. Mergel. Reżyserował p. E. Chaberski. Dekoracje p. Drabika, 1922 nr 195; 1922, nr 204; • Teatr i sztuka. „Urwis”: krotochwila w 3 aktach B. Katerwy, 1922 nr 205; • Teatr i Sztuka Teatr Mały. Teatr Mały. „Jej tancerz” – komedia Armont’a I. Bosqueta. Reżyserował p. Jan Janusz, 1922 nr 209; • Teatr i Sztuka. Teatr Rozmaitości. „Candida” – komedia w 3‑ch aktach Bernarda Shaw. Reżyserował p. Wł. Lenczewski, 1922 nr 210; • Triumf Żelazowskiego w Rozmaitościach, 1922 nr 219; • Teatr i Sztuka. Teatr Polski. „Złoty wiek rycerstwa” – komedia Karola Marlowe’a. Dekoracje projektował p. Karol Frycz. Reżyserował p. K. Borowski, 1922 nr 225; • Teatr i Sztuka. Teatr Rozmaitości „Burmistrz Stylmondu” – M. Maeterlincka, przekład B. Gorczyński. Reżyserował R. Żelazowski, 1922 nr 230; • Teatr i Sztuka. Teatr im. Bogusławskiego. „Radziwiłł Panie Kochanku” – krotochwila J.I. Kraszewskiego, 1922 nr 231; • Teatr Rozmaitości. „Kobieta bez skazy” G. Zapolskiej, 1922 nr 246; • Teatr i Sztuka. Teatr Mały. „Syn Casanowy” – komedia Rudolfa Lothara. Reżyserował p. S. Stanisławski, 1922 nr 248; • Teatr i Sztuka. Teatr Polski. „Diabeł” – komedia Franciszka Molnara. Reżyserował A. Zelwerowicz. Dekoracje projektował i wykonał p. St. Śliwiński, 1922 nr 251; • Teatr im. Bogusławskiego „Gobelin” – krotochwila Władysława Jastrzębca-Zalewskiego, 1922 nr 253; • Teatr i Sztuka. Teatr Komedia. „Moja panna mama” – komedia w 3‑ch aktach Verneuil’a. Przeł. W. Perzyński, 1922 nr 308; • Teatr Rozmaitości. „Cyd” – tragedia Piotra Corneille’a. Przekład St. Wyspiańskiego. Reżyserował p. Chaberski, 1922 nr 309; • Teatr i Sztuka. Teatr Polski. „Zmartwychwstanie” – fantazja dramatyczna w 4‑ch aktach ku czci Adama Mickiewicza; napisał K.H. Rostworowski. Reż. p. K. Borowski, 1922 nr 313; • Teatr im. Bogusławskiego, 1922 nr 331; • Występy w „Księdzu Marku” [J. Słowackiego], 1922 nr 333; • Teatr Polski. „Wesele” – sztuka St. Wyspiańskiego. Reżyserował Al. Zelwerowicz. Dekoracje p. W. Drabika, 1922 nr 335; • Teatr Mały. „Zabawa w miłość” komedia w 4 aktach S. Kiedrzyńskiego, 1922 nr 352; • Teatr Komedia, 1923 nr 1; • Teatr „Reduta” [Lekkoduch J. Szaniawskiego], 1923 nr 12; • Teatr Polski, 1923 nr 17; • Szopka Picadora, 1923 nr 39; • Teatr Komedia, 1923 nr 52; • Teatr Rozmaitości, 1923 nr 54 • Teatr im. Bogusławskiego, 1923 nr 55; • Premiera w Teatrze Małym, [Nie trzeba się niczemu dziwić komedia w 3 aktach S. Kiedrzyńskiego], 1927 nr 89 (autorstwo recenzenta domniemane);

„Pani”

Teatr: „Szkoła kokot” komedia w 3 aktach a. Gerbidona, przeł. W Perzyński, Teatr Mały, „Pani” 1923 nr 3; • Słowo o de Curelu, [Ziemia ludzka F. de Curela], „Pani” 1923 nr 4; • Teatr [krótkie recenzje], „Pani” 1923 nr 4/5, „Pani” 1923 nr 6; „Pani” 1923 nr 7/8;

„ABC”

Teatr Polski. „Dzieje grzechu” – Stefana Żeromskiego w układzie dramatycznym L.S. Schillera – 43 sceny. Reżyserował L.S. Schiller, 1926 nr 27; • Teatr Mały. „Klątwa” – Stanisława Wyspiańskiego. Reżyserował p. A. Węgierko, 1926 nr 36; • Teatr Narodowy. „Król Edyp” Sofoklesa – Reżyserował p. A. Zelwerowicz, 1926 nr 38; • Teatr Ćwiklińskiej i Fertnera. „Kawiarenka” – komedia w 3 aktach Tristana Bernarde’a. Reżyserował p. A. Fertner, 1926 nr 41; • Teatr Mały. „Najpiękniejsze oczy w świecie” – komedia w 3‑ech aktach Jana Sarmaat’a – przekład Z. Rabskiej. Reżyserował p. A. Węgierko, 1926 nr 52; • Qui Pro Quo. „Karuzela” – wielka rewia aktualna w 2‑ch aktach (17 obrazach), 1926 nr 54; • Teatr Narodowy. „W miłosnym labiryncie” – komedia w 3‑ch aktach Kazimierza Wroczyńskiego. Reżyserował K. Kamiński, 1926 nr 56; • Teatr Ćwiklińskiej i Fertnera. „Kiedy wrócisz?” – komedia w 3‑ech aktach Williama Maughama. Reżyserował p. J. Janusz, 1926 nr 61; • Teatr Letni. „Tajemnica powodzenia” – komedia w 3‑ch aktach James’a Montgomery’ego. Przekład Andrzeja Marka. Reżyserował p. E. Chaberski, 1926 nr 62; • Teatr Perskie Oko. „Na całego” – wielka rewia zimowa w 20‑u obrazach, 1926 nr 70; • Teatr Ćwiklińskiej i Fertnera. „Mecenas Bolbec i jego mąż” – komedia w 3‑ch aktach L. Verneuill’a i L. Berra – Przekład A. Zagórskiego. Reżyserował p. J. Pawłowski, 1926, nr 76; • Teatr Polski. „Car Paweł 1‑szy” – sztuka w 3‑ech aktach (9 obrazach) Dymitra Mereżkowskiego. Reżyserował p. K. Borowski, 1926 nr 78; • „Car Paweł I-szy” w Teatrze Polskim, 1926 nr 80; • Teatr Narodowy. „Uśmiech losu” – komedia w 4‑ech aktach Włodzimierza Perzyńskiego. Reżyserował p. Teofil Trzciński, 1926 nr 85; • Z teatrów. „Zaczarowana królewna” baśń sceniczna w 5 aktach (7‑miu odsłonach) Or-Ota. Reżyserował p. K. Tatarkiewicz, 1926 nr 87; • Teatr Mały. „Najdroższa moja Pegi” – komedia w 3‑ech aktach (4 odsłonach) H. Mannersa. Reżyserował J. K. Borowski, 1926 nr 93; • Teatr Letni. „Albatros” – komedia w 3‑ch aktach Mieczysława Fijałkowskiego. Reżyserował p. E. Chaberski, 1926 nr 95; •  Teatr Polski, „Sługa dwóch panów” komedia w 3‑ch aktach (w 6‑ciu obrazach) Carlo Goldoniego. Reżyserował p. L.S. Schiller, 1927 nr 26; • Teatr Mały. „Nasza boginka” – komedia w 4‑ch aktach Maxyma Bontempellego. Przekład Zofii Norblin-Chrzanowskiej. Reżyserował p. K. Borowski, 1927 nr 30; • Z teatrów, 1927, nr 33; • Teatr Narodowy, „Zbójcy” – dramat w 5‑ciu aktach Fryderyka Schillera. Przekład M. Budzyńskiego – Reżyserował T. Trzciński, 1927 nr 35; • Teatr Letni. „W rajskim ogrodzie” – komedia w 4‑ch aktach R. Bernauera i R. Oesterreichera. Reżyserował dyr. E. Chaberski, 1927 nr 44; • Teatr Mały. „Jedyny ratunek” – anegdota w 3‑ch aktach Franciszka Molnara. Przekład Z. Kleszczyńskiego. Reżyserował Al. Węgierko, 1927 nr 52; • Teatr Polski. „Święty gaj” – komedia w 3‑ch aktach G. de Caillavet’a i R. de Flers’a. Przekład Adama Zagórskiego. Reżyserował p. K. Borowski, 1927 nr 55; • Teatr Narodowy. „Szkoła żon” – komedia w 5 aktach Moliera. Przekład T. Boy’a Żeleńskiego. „Krytyka Szkoły żon” – komedia w 1 akcie Moliera. Reżyserował L. Solski, 1927 nr 56; • Teatr Ćwiklińskiej i Fertnera. „Tajemniczy Dżems” – komedia w 4‑ch aktach Jana Morondona i Henryka Garaula. Reżyserował p. Antoni Fertner, 1927 nr 65; • Teatr Narodowy. „Mściciel” – sztuka w 3‑ch aktach Stanisława Przybyszewskiego. – Reżyserował Ludwik Solski, 1927 nr 70; • Z teatrów: ,„Epokowy wynalazek”: groteska w 3 aktach J. A. Hertza, 1927 nr 82; • Z teatrów, „Nie trzeba się niczemu dziwić!” komedia w 3 aktach S. Kiedrzyńskiego, 1927 nr 88; • Teatr Polski. „Vox populi” – sztuka w 3‑ch aktach Tadeusza Ulanowskiego. Reżyserował p. Karol Borowski, 1927 nr 90; • Teatr Ćwiklińskiej i Fertnera. „Ta, która zwycięża” – komedia romantyczna w 3‑ch aktach G.Varesi i D. Byrne. Przekład Andrzeja Marka. Reżyserował J. Pawłowski, 1927 nr 91; • Teatr Letni. „Panna Marcelina” – komedia w 3‑ch aktach Romana Coolus’a – Przekład Stefana Kiedrzyńskiego. Reżyserował Jerzy Leszczyński, 1927 nr 98; • Teatr Narodowy.„Farys”: komedia romantyczna w 7 odsłonach S. Miłaszewskiego, 1927 nr 102, 130; • Bezprzykładne powodzenie: wobec 250 przedstawień sztuki „Świt, dzień, noc” [Niccodemiego], 1927 nr 133; • Teatr Polski. „Wieża Babel” – dramat w 3‑ch aktach Antoniego Słonimskiego. Reżyserował p. L.S. Schiller, 1927 nr 136; • Teatr Polski. „Michasia i jej matka” – komedia w 3‑ch aktach G. de Caillaveta i R. de Flersa. Reżyserował Al. Węgierko, 1927 nr 149; • Teatr Narodowy. Jubileusz Pawła Owerłły. „Różyczka” – komedia w 3‑ch aktach de Caillaveta i de Flersa. Reżyserował p. T. Trzciński, 1927 nr 152; • Qui Pro Quo. „Z papryką” – wielka rewia aktualna w 2‑ch aktach (15 obrazach). Napisali Wątróbka i Renegat, 1927 nr 158; • Teatr Mały. „Kobieciątko” – komedia w 3‑ch aktach Vi A. Jager-Schmidt. Reżyserował p. Karol Borowski, 1927 nr 165; • Teatr Letni. „Królowa Biarritz” – komedia w 3‑ch aktach M. Hennequin’a i R. Coolus’a. Reżyserował dyr. E. Chaberski, 1927 nr 166;

„Świat”

Z teatrów warszawskich. Teatr Polski: „Dzikie pola” komedia w 3‑ch aktach Kazimierza Dunin-Markiewicza, 1914 nr 4; • „Księżniczka żydowska” w dzień premiery, „Świat” 1926 nr 12; • Arystofanes w teatrze [Teatr Polski], „Świat” 1927 nr 46; • Farsa w Teatrze Letnim, „Świat” 1927 nr 48; • Trzy wieczory w teatrze, „Świat” 1927 nr 51; • Szkoła wdzięku Pani Dulskiej, „Świat” 1928 nr 2; • [Romans florencki, sztuka romantyczna w 5 aktach S. Kiedrzyńskiego], „Świat” 1928 nr 7; • [Don Kiszot, fantazja sceniczna według Cervantes’a w 10 obrazach S. Miłaszewskiego], „Świat” 1928 nr 14; • Kochanek od serca – recenzja teatralna. „Kochanek od serca” komedia w 3 aktach L. Verneuil’a, tł. J.A. Hertz, „Świat” 1928 nr 37; • Dziękuję za służbę, „Świat” 1928 nr 39; • W Letnim i Małym, „Świat” 1928 nr 43; • W teatrach, „Świat” 1928 nr 49; • Teatr dla dzieci: „Cudowny pierścień” [J. Warneckiego], „Świat” 1929 nr 3; • Adwokat i róże, „Świat” 1929 nr 4; • Teatr Letni [Panienka z dancingu, komedia w 3‑ch aktach (akt 1 w 2‑ch odsłonach) S. Krzywoszewskiego], „Echo Tygodnia” 1929 nr 6, „Świat” 1929 nr 6; • Ordoński herbu des Drieux, [Miłość bez grosza, komedia w 3 aktach S. Kiedrzyńskiego], „Świat” 1929 nr 9; • A propos Samuela, [Samuel Zborowski F. Goetla], „Świat” 1929 nr 15; • Teatr i Muzyka. „Mąż naszej panienki” [kom. G. Beylina w T. Letnim], Melodramat (sztuka H. Bernsteina w T. Polskim], „Świat” 1930 nr 8; • Premiery w teatrach miejskich, „Świat” 1929 nr 43; • Olimpia i Pan Topaz, „Świat” 1929 nr 44; [„Bal w obłokach” komedia w 3 aktach S. Miłaszewskiego], „Świat” 1930 nr 3 • „Młody las” Jana Adolfa Hertza [sztuka w 4 aktach], „Echo Tygodnia” 1930 nr 17; • Z powodu Shaw’owskiego „Domu złamanych serc”, „Świat” 1930, nr 17; • A propos Ben Jonsona w Teatrze Polskim, „Świat” 1930 nr 18; • [Piorun z jasnego nieba, komedia w 3 aktach S. Kiedrzyńskiego], „Świat” 1930 nr 17; • A propos „Papy” [R. Flersa i G. Caillaveta], „Świat” 1930 nr 23; • Wysoka stawka teatralności i zły szeląg interpretacji [Wysoka stawka, sztuka W. Rapackiego-syna w T. Nowym]; Wieczór śmiechu w Teatrze Polskim, „Świat”1930 nr 29; • Z powodu „czy pięści” [sztuka M. Fijałkowskiego i K. Dunin-Markiewicza], „Świat” 1930 nr 30; • A propos „Interesu przede wszystkim” [sztuka O. Mirbeau], „Świat” 1930 nr 31; • Pan Lambertier [sztuka L. Nerneuila], „Świat” 1930 nr 34; • Dzieje Józefa czyli wrogowie dramatopisarstwa [Dzieje Józefa W. Perzyńskiego], „Świat” 1930 nr 35; • Głupi Jakób, [Głupi Jakub T. Rittnera], „Świat” 1930 nr 39; • „Zemsta” w Ateneum, „Świat”1930 nr 40; • Władysław Fodor i trzej debiutanci, „Świat” 1930 nr 41; • A propos „Gry miłości i śmierci” [R. Rollanda], „Świat” 1930 nr 45; • „Ulica” w Ateneum, „Świat” 1930 nr 47; • W Teatrze Małym, „Świat” 1930 nr 50; A propos „Rozkoszy uczciwości” [L. Pirandella], „Świat” 1931 nr 4; • Z powodu „Pięknych Polek” [S. Miłaszewskiego], O „Jasiu z księżyca” [M. Acharda], „Świat” 1931 nr 5; • „Noc Sylwestrowa w Teatrze Letnim [o sztuce S. Krzywoszewskiego], „Świat” 1931 nr 7; • Z powodu „Żon złych i dobrych”, „Świat” 1931 nr 10; • [Dzień jego powrotu Z. Nałkowskiej], „Świat” 1931 nr 16; • Teatry Warszawskie, „Świat” 1931 nr 18; • A propos „Rozkoszy uczciwości” [sztuka Pirandella w T. Nowym], „Świat” 1931 nr 24; • Dzieje salonu, „Świat” 1931 nr 23; • Figaro i Melisanda, „Świat” 1931 nr 31; • „Jastrząb” [sztuka F. de Croisseta], „Świat” 1931 nr 32; • „Senat szaleńców” w Ateneum [sztuka J. Korczaka], „Świat” 1931 nr 41; • „Katastrofa” w Teatrze Małym, [rec. sztuki M. Maszyńskiego], „Świat” 1931 nr 42, 43;

Inne czasopisma

„Lekkomyślna siostra”: komedia Włodzimierza Perzyńskiego w Teatrze Małym, „Teatr i Życie Wytworne” 1930, październik; • Warszawskie Teatry Miejskie, „Teatr i Życie Wytworne” 1930 nr z października; • Teatr Rozmaitości a Gogol , „Kurier Warszawski” 1937 nr 242;

Artykuły

Reżyser, „Literatura i Sztuka” 1908 nr 8 (dodatek do „Nowej Gazety, nr 102); • Teatr, „Witeź” 1908, s. 329–320; • Występ Pani Solskiej, „Kurier Poranny” 1912 nr 121, 153, 157; • Teatr Renesans, „Kurier Poranny” 1911 nr 207; • Teatr Natalii Siennickiej, „Kurier Poranny” 1911 nr 258; • Reżyser „Grubych ryb”: Kazimierz Kamiński, „Kurier Poranny” 1911 nr 295; • Teatr Zjednoczony, „Kurier Poranny” 1912 nr 116; • Jeden akt [refleksja na temat utworów jednoaktowych], „Kurier Poranny” 1912 nr 337; • Shakespeare fałszywy?, „Dziennik Chicagoski” 1913 nr 201; • Kinematograf i teatr. Nowe zagadnienia artystyczno-kulturalne, „Świat” 1914 nr 5; • Teatr i kino, „Świat” 1914 nr 23; • Balet polski, „Świat” 1914 nr 53; • Co to jest sztuka aktorska, „Teatr” 1918/1919 z. 1; • Stanisławskiego „Studio”: Teatr autorów, „Teatr” 1918/1919 z. 3; • Pierwsza scena polska i magistrat, „Kurier Poranny”,1921 nr 119, 121; • Stulecie Pana Geldhaba, „Kurier Poranny” 1921 nr 133; • Życie teatralne, „Kurier Poranny” 1922 nr 206–208; • Magistrackie teatry, „Kurier Poranny” 1922 nr 290; • Rękopis i scena: o tak zwanej realizacji, „Życie Teatru” 1924 nr 6; • Nagość na scenie, „Wiadomości Literackie” 1924 nr 22; • Jak się pisze dramat, „Świat” 1925 nr 37; • Powodzenie [sprawa powodzenia sztuk teatralnych], „Życie Teatru” 1925 nr 11; • Za kulisami (przed premierą „Cara Pawła” D. Mereżkowskiego), „ABC” 1926 nr 75; • Mój pierwszy teatr, „ABC” 1926 nr 91; • Reforma i protest [O Teatrze im. Bogusławskiego], „Kurier Warszawski” 1926 nr 158; • Krytyk i autor, „Kurier Warszawski 1926 nr 221; • Autorowie i deficyt, „Kurier Warszawski” 1926 nr 291; • Punkt widzenia Pana Widza, „Kurier Warszawski 1926 nr 304; • Carlo Goldoni: Przed premierą, „ABC” 1927 nr 25; • Sztuka streszczania sztuk, „Świat” 1926 nr 19; • Obiecujący krytyk(!), „Świat” 1928 nr 22; • Polskie sceny, „Świat” 1928 nr 26; • Na dużej scenie i małej, „Świat” 1928 nr 30; • W antraktach, „Świat” 1928 nr 31; • Fonsio i Franio, „Świat” 1928 nr 34; • W teatrze, „Świat” 1928 nr 36; • Teatr Nowy, „Echo Tygodnia” 1929 nr 4; • Teatr i Muzyka, „Świat” 1930 nr 8; • [Teatry warszawskie], „Świat” 1930 nr 12; • Komedia muzyczna, „Świat” 1930 nr 39; • Zabawa w absurd [o J. A. Hertzu], „Świat” 1930 nr 47; • Wodzowie aktorów na mieliźnie kryzysu teatralnego, „Świat” 1931 nr 30; • Teatr przy ul. Chłodnej, „Świat” 1931 nr 39; • Warszawski kryzys teatralny, „Światowid” 1931 nr 44; • Kto winien [problem polskiego dramaturga], „Ilustrowany Kurier Codzienny” 1937 nr 125; • Po premierze Crommelyncka: spory o „Rogacza”, „Wiadomości Literackie” 1924 nr 12; • De Flers czyli otchłań moralności, „Świat” 1926 nr 43; • W Warszawie nie ma kabaretów, „Świat” 1928 nr 4; • Arcypoeta w teatrze, „Świat” 1927 nr 27–28; • O aktorkach, „Świat” 1927 nr 29; • Dobra rola, „Świat” 1927 nr 40; • Aktualność w teatrze „Świat” 1927 nr 41; • Polityk i komediopisarz sprzed 400 lat [Machiavelli N.], „ABC” 1927 nr 114; • Przesąd [o wydawaniu książkowym utworów scenicznych], „Kurier Warszawski” 1928 nr 139; • Nietykalny Hamlet, „Kurier Warszawski” 1928 nr 176; • Z kongresu teatralnego, „Kurier Warszawski” 1928 nr 183; • Szkoła dramatopisarska, „Kurier Warszawski” 1928 nr 263; • Wielki aktor, „Świat” 1928 nr 37; • Moulin Rouge, „Świat” 1928 nr 38; • Historia w teatrze, „Świat” 1929 nr 13; • Teatr „Ateneum”, „Echo Tygodnia” 1929 nr 26; • Twórczy reżyser, „Świat” 1929 nr 20; • Taksator literatury dramatycznej, „Świat” 1929 nr 49; • Dyr. Szyfman o praskich teatrach, „Świat” 1930 nr 21; • Biedny cień teatru, „Świat” 1931 nr 32; • Wysoka stawka teatralności i zły szeląg interpretacji, „Świat” 1930 nr 24; • Teatry warszawskie, „Świat” 1929 nr 49; • Literatura w teatrze, „Kurier Warszawski” 1930 nr 53; • Powieściopisarz w teatrze, „Kurier Warszawski” 1930 nr 98; • „Hamlet” łódzki, „Kurier Warszawski” 1930 nr 117; • Wielka scena prowincjonalna, „Kurier Warszawski” 1930 nr 121; • Zabawa w teatr, „Kurier Warszawski” 1930 nr 125; • W teatrach berlińskich, „Kurier Warszawski” 1930 nr 224; • Kłopoty znakomitego dramaturga, „Kurier Warszawski” 1930 nr 245; • Zreformowany teatr lwowski, „Kurier Warszawski” 1930 nr 252; • Od Kordiana do…, „Kurier Warszawski” 1930 nr 345; • Od Kordiana do Konstantego, „Kurier Warszawski” 1931 nr 6; • Kto zawinił w teatrze?, „Kurier Warszawski” 1931 nr 183; • Szlachetny Karol Moor, „Kurier Warszawski” 1931 nr 197; • Teatr współczesny, „Polska Zbrojna” 1931 nr 257; • „a Délivrance” de Wyspiański, „Le Théâtre en Pologne” 1933 nr 3; • „Zbrodnia i kara” w teatrze, „Dziś i Jutro” 1934 nr 10; • Twórczość reżyserska, „Dziś i Jutro” 1935 nr 3/4; • Twórczość reżyserska, „Merkuriusz Polski Ordynaryjny”, 1935 nr 13; • Ojciec sceny polskiej, „Kurier Warszawski” 1936, nr 265; • Wacław Szymanowski jako dramaturg, „Kurier Warszawski” 1936 nr 350; • Teatr z lotu ptaka, „Dziś i Jutro” 1937 nr 5/6; • August Strindberg, „Kurier Warszawski” 1937 nr 205; • Stulecie „Rewizora”, „Kurier Warszawski” 1937 nr 227; • Ćwierć słowa o teatrze artystycznym, „Scena Polska” 1938 nr 2/3;

Recenzje utworów dramatycznych:

Krytyka [Złoto i błoto: dramat w 5 aktach W. Żukowskiego], „Książka” 1905 nr 2; • Humoreski sceniczne oryginalne [Humoreski sceniczne dla jednej i dwu osób grających Z. Niedźwieckiego], „Książka” 1905 nr 8; • Krytyka [Beati: tragedia S. Kobylińskiego], „Książka” 1905 nr 10; • Krytyka. „Lilith”: trzy akty J. Germana, „Książka” 1905 nr 12; • Krytyka [Wianek mirtowy, dramat w 4 aktach J. Żuławskiego], „Książka” 1906 nr 2; • Krytyka [W małżeńskiej klatce, komedia w 3 aktach E. Libańskiego], „Książka” 1906 nr 8; • Krytyka [Pokonani, rozmowy dramatyczne A. Bauera, tł. A. Strzelecki], „Książka” 1906 nr 8; • Krytyka [Policzek, fragment dramatyczny w jednej odsłonie B. Gorczyńskiego], „Książka” 1906 nr 10; • [Dobrodziej złodziei: komedia w pięciu aktach K. Irzykowskiego i H. Mohorta] „Książka” 1907 nr 11; • „Klątwa” Wyspiańskiego, „Nowa Gazeta” 1910 nr 183, 185, 187; • O „Kupcu Weneckim” Szekspira, „Prawda” 1911 nr 19; • „Mocny człowiek” St. Przybyszewskiego, „Przegląd Wileński” 1912 nr 27; • Piśmiennictwo: Ze studiów nad Henrykiem Ibsenem – dramaturgiem, „Kurier Poranny” 1912 nr 166; • [Złote czasy, komedia w 3‑ech aktach Witolda Bunikiewicza, Warszawa–Lwów 1912], „Przegląd Wileński” 1912 nr 45/46; • Z piśmiennictwa [„Droga ducha” : dramat w 3 aktach K. Chylińskiego, Warszawa 1912], „Kurier Poranny” 1912 nr 226; • „Dzieła” Moliera, „Przegląd Wileński” 1913 nr 3; • O „Tragedii florenckiej” [O. Wilde’a], „Kurier Poranny” 1920 nr 271 • „Lenin”: (o przekładach na obce języki i powodzeniu scenicznym), „Świat” 1922 nr 31; • „Hamlet” poprzez „Hamleta”, „Kurier Poranny” 1922 nr 130; • Proces „Onej” [K. Wroczyńskiego], „Kurier Poranny” 1922 nr 329; • „Król” i „Nowi panowie” [de Flersa], „Świat” 1927 nr 44; • „Walka” dramat w 7‑miu obrazach: pierwsze dni grudniowe 1830 r. S. Krzywoszewskiego, „Świat” 1928 nr 11; • A propos „Ślubów panieńskich”, „Świat” 1929, nr 27; • „Bolesław Śmiały” (S. Wyspiańskiego), „Świat” 1929 nr 29; • Izkahar [sztuka W. Bogusławskiego] „Świat” 1929, nr 32; • Amerykańskie „Małżeństwo Loli” [H. Zbierzchowskiego], „Świat” 1929 nr 48; • „Kochankowie z Werony” [J. Iwaszkiewicza], „Świat” 1930 nr 14; • „Dom kobiet Z. Nałkowskiej, „Nowe Książki” 1938 z. 6, s. 345–346; • „Gałązka rozmarynu” widowisko w 5 obrazach Z. Nowakowskiego, „Nowe Książki” 1938 z. 8, s. 471–472;

Varia

O ratunku sceny warszawskiej [Kazimierz Zalewski nieodpowiednim dyrektorem Teatru Rozmaitości.], „Krytyka” 1908 t.2, s.108–112; • W odpowiedzi na mój list o panu Rabskim, „Przegląd Poranny” 1909 nr 82; • Występ p. Laury Dunin, „Kurier Poranny” 1911 nr 195; • Drugi występ [Stanisławy Wysockiej], „Kurier Poranny” 1912 nr 11, 16; • Ach! [Kazimierz] Kamiński, „Kurier Poranny” 1912 nr 27; • Maria Przybyłko-Potocka, „Kurier Poranny” 1912 nr 45; • Ludwik Wostrowski, „Kurier Poranny” 1912 nr 79; • Teatr popularny, „Kurier Poranny” 1912 nr 181; • Ludwik[Straszewicz] contra Ludwik [Śliwiński], „Kurier Poranny” 1912 nr 216; • Pani Leudowa, „Kurier Poranny” 1913 nr 101; • O kulisach, scenie i krzesłach, [rec. Petits dialogues sur le théâtre et l’art dramatique E. Sée], „Tygodnik Ilustrowany” 1914 nr 2; • Biblioteka aktorska, „Tygodnik Ilustrowany” 1914 nr 20; • Shakespeare fałszywy, „Tygodnik Ilustrowany”, 1913 nr 4; • Szekspir po polsku, „Wieś Ilustrowana” 1914 nr 1; • Bolesław Leszczyński: (pożegnanie ze sceną), „Kurier Poranny” 1914 nr 76; • P. Lubicz-Sarnowska na rozstajach, „Kurier Poranny” 1914 nr 89; • Krytyka [współautor], Protest autorów dramatycznych [protest przeciwko oddawaniu dzierżawy teatru Rozmaitości w ręce prywatne, „Kurier Polski” 1918 nr 245; • Junosza-Stępowski, „Kurier Poranny” 1921 nr 74; • Z powodu zjazdu: sprawy aktorskie, „Kurier Poranny” 1921 nr 78; • Występy p. M. Mrozińskiej, „Kurier Poranny 1921 nr 92; • Pierwsza scena polska i magistrat, „Kurier Poranny” 1921 nr 119, 121; • Dyrektorowie i aktorowie, „Kurier Poranny” 1921 nr 141; • Jubileusz J. Kotarbińskiego, „Kurier Poranny” 1921 nr 154; • Mary Mrozińska, „Kurier Poranny” 1921 nr 258; • Otwarcie Teatru im. Bogusławskiego, „Kurier Poranny” 1921 nr 308; • Kilka słów o Zapolskiej, „Teatr i Kino” 1922, nr 2; • Nasi dyplomaci i Molier, „Kurier Poranny” 1922 nr 29; • Owacje dla Naczelnika Państwa w Teatrze Polskim, „Kurier Poranny” 1922 nr 327; • W atmosferze teatru, „Pani” 1923 nr 6 ; • Kobiety Ibsena, „Teatr i Życie Wytworne”, 1928 nr 6; • Stary aktor, „Teatr i Życie Wytworne” 1929 nr 11/12; • Życie teatralne: (jubileusz J. Śliwickiego), „Kurier Poranny” 1922 nr 206, 208; • Sezon ogórkowy w teatrach warszawskich, „Kurier Poranny” 1922 nr 232; • Melancholia aktorska: E. Duse usuwa się ze sceny, „Świat” 1924 nr 3; • Organizacja i program Teatru Narodowego w Warszawie (odpowiedź na ankietę), „Przegląd Warszawski” 1925 nr 42; • Ze sceny na ekran: dzieje człowieka bezdomnego: Sfinks „kręci” „Uśmiech losu” Perzyńskiego, 1927 nr 83; • O Frenklu, „Radio” 1928 nr 6; • Czytajcie komedie, „Radio” 1928 nr 15; • Ładna historia pani Czaplińskiej [Aliny], „Świat” 1929 nr 23; • Festiwal teatralny, „Świat” 1929 nr 30; • Sztuka na lato, „Świat” 1929 nr 34; • Proces w teatrze, „Świat” 1929 nr 35; • Teatr amerykański, „Świat” 1929 nr 36; • Elna Gistedt w operetce reprezentacyjnym (!), „Świat” 1929 nr 41; • Rozmowa powieściopisarza z dramaturgiem, „Kurier Warszawski” 1929 nr 70; • Pół stulecia artystki [O Zofii Czaplińskiej], „Kurier Warszawski” 1929 nr 143; • Za kulisami żelaznego repertuaru, „Kurier Warszawski” 1929 nr 171; • Alkohol za kulisami, „Kurier Warszawski” 1929 nr 237; • Refleksje podczas przedstawienia, „Kurier Warszawski” 1929, nr 258; • Między jednym jazz-bandem a drugim, „Kurier Warszawski” 1930 nr 280; • Moje wspomnienie o Perzyńskim, „Kurier Warszawski” 1930 nr 300; • Jerzy Leszczyński i pięknoduch krakowski, „Teatr i Życie Wytworne” 1931 nr 1; Wspomnienia teatralne Wacława Grubińskiego [Komentarz S.  Lubodziecki, dot. Henryka Grubińskiego], „Wiadomości” (Londyn) 1965 nr 18;

Wywiady

Z mojej kariery [wywiad], „Famulus” 1927 nr 7; • Rozmowa z Wacławem Grubińskim (przepr. Ixion), „Wiadomości Literackie” 1924 nr 46; • Znakomity komediopisarz i świetny krytyk – Wacław Grubiński o zdradzie żon, „Kurier Informacyjny i Telegraficzny” 1924 nr 225; • Z mojej kariery, wywiad przepr. M.G., „Famulus” 1927 nr 7; • Sztuka najlepiej grana, [odpowiedź na ankietę „Sceny Polskiej” pt. Autor i aktor], „Scena Polska” 1929 nr 6; • Aktorzy w samochodach, „Kurier Warszawski” 1931, nr 204; • Po zatargu teatralnym, „Kurier Warszawski” 1931 nr 296; • U źródeł kryzysu teatralnego [wywiad, rozm. B.-Si], „Ilustrowany Kurier Codzienny” (Kraków) 1931 nr 301; • Nie mogę sobie pozwolić na luksus pracy deficytowej: W. Grubiński o sytuacji autorów dramatycznych, [wywiad, rozm. B.-Si], „Ilustrowany Kurier Codzienny” (Kraków) 1933 nr 111; • Luigi Pirandello, „Kurier Warszawski” 1934 nr 312; • Bojkot współczesnej twórczości polskiej w teatrach T.K.K.T, „Podbipięta” 1937 nr 15; • Rozmowa ze znakomitym autorem, przeprowadził: t.z, „Rampa” 1938 nr 3

Bibliografia przedmiotowa

• Danilewicz-Zielińska Maria: Przypomnienie Wacława Grubińskiego, „Kresy” 1994 nr 17, s.210;
• Furmanik Stanisław: rec.: W. Grubiński, „W moim konfesjonale” „Scena Polska” 1925 nr 1;
• Irzykowski Karol: Pisarz kwintesencji życia, „Wiadomości Literackie” 1927, nr 7;
• Krzywoszewski Stefan: W konfesjonale Wacława Grubińskiego, „Świat” 1925 nr 10;
• Lawiński Ludwik: Kupiłem: wspomnienia zza kulis, Londyn 1958, s. 78.
• Polski Słownik Biograficzny. T.9, Wrocław 1960–1961, s. 39;
• Raźny Joanna: Modernistyczny okres twórczości Wacława Grubińskiego. Pod patronatem Przybyszewskiego, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” T. 06, Łódź 2003, s. [189]–218 [wersja cyfrowa]; 
• Raźny Joanna: W kręgu alkowy. O międzywojennej twórczości Wacława Grubińskiego,  „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” T. 08, Łódź 2006, s. [263]–278 [wersja cyfrowa];
• Raźny Joanna: O emigracyjnych losach Wacława Grubińskiego, „Pamiętnik Literacki” 2006 z.4, s. 239–249 [wersja cyfrowa]
• Raźny Joanna: Wacław Grubiński – szkic do portretu, „Pamiętnik Literacki” 2010 z.4, s. 149–174 [wersja cyfrowa];
• Kielanowski Leopold: „Nie trzeba być wieszczem”, „Wiadomości” (Londyn) 1973 nr 32;
• Sakowski Juliusz: Asy i damy. Portrety z pamięci, Paryż 1962; przedruk fragmentu pt. Gra bez pedału, „Wiadomości” (Londyn) 1973 nr 32;
• Tarczyński Tadeusz Alf: Ze wspomnień o Wacławie Grubińskim, „Wiadomości” (Londyn), 1973 nr 32;
• Wohnout Wiesław: Sami nie wiecie…, „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” (Londyn) 1972 nr 77;
• Wohnout Wiesław: Wacław Grubiński, „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” (Londyn) 1973 nr 141;

Oprac. Dorota Fox (2019)